رفراکتومتر یا رفرکتومتر به معنای شکست سنج، نوعی دستگاه آزمایشگاهی است که جهت شناسایی و تشخیص درجه خالص بودن مواد آزمایشگاهی به کار برده می شود. در واقع این دستگاه عملیات رفراکتومتری را با اندازه گیری ضریب شکست مواد (مایعات، جامدات و گازها) انجام می دهد.
کاربرد رفراکتومتر
در حال حاضر متخصصان از این دستگاه در مصارف گوناگونی همچون آزمایشگاه ها و مراکز پزشکی جهت تشخیص و اندازه گیری چربی خون، قند خون، میزان اوره، میزان غلظت مایعات، پروتئین خون و تعیین غلظت Urine استفاده می کنند.
همچنین رفرکتومتر ضمن استفاده در مصارف پزشکی در حوزه صنعت، دامپزشکی، داروسازی، فارماکولوژی، صنایع غذایی، صنعت رنگ و… مورد استفاده قرار می گیرد.
اجزای دستگاه رفرکتومتر
دستگاه رفرکتومتر شامل دو بخش نوری و خوانش می باشد که هر کدام از این بخش ها نیز از قسمت های زیر تشکیل می شود.
منشورها (متقارن و بازتاب دهنده، چهارگوش)
منشورهای انتشار دهنده (طیف ساز)
عدسی ها (چشمی، شیئی و عدسی خوانش)
کندانسور
آینه بازتاب دهنده نور
آینه نوسانی
کراتیکول
صفحه مدرج
البته باید توجه شود که بخش خوانش از اجزای رفراکتومتر چشمی و دستی محسوب می شود و در رفرکتومترهای اتوماتیک این بخش در صفحه دیجیتال قرار می گیرد.
نحوه کار رفراکتومتر آزمایشگاهی
عملکرد این دستگاه به گونه ای است که با عبور نور از یک مایع، میزان زاویه شکست نور (میزان تغییر مسیر نور هنگام عبور از مایع) را محاسبه کرده و سپس بعد از مرتبط سازی با شاخص های انکساری (ND)، ضریب شکست مواد و غلظت محلول ها را اندازه گیری می کند.
برای کار با این دستگاه لازم است که ۱ الی ۲ قطره از یک مایعی که ماده حل شده در آن موجود می باشد را برای اندازه گیری در ابتدا بر روی صفحه شیشه ای دستگاه بریزید و سپس پس از بستن درپوش، آن را در مقابل نور (مصنوعی یا طبیعی) قرار دهید. نحوه خواندن رفراکتومتر به این صورت است که با نمایان شدن عدد بر روی دستگاه می توانید با کمک جداول بریکس و یا جداول حرارتی، عدد به دست آمده را تفسیر نمایید.
انواع رفراکتومتر
امروزه دستگاه رفراکتومتر در انواع متنوع و مختلفی طراحی و به فروش می رسد.
رفراکتومترر رومیزی
رفراکتومتر دستی آنالوگ
رفراکتومتر دستی دیجیتال
رفراکتومتر آنلاین
نحوه نگهداری از دستگاه رفراکتومتر
در صورت استفاده از رفرکتومتر لازم است تا به نکات زیر توجه نمایید:
جهت نگهداری از این دستگاه لازم است برای جلوگیری از کپک زدن عدسی ها، آن را در محیطی خشک و دارای تهویه استفاده نمایید.
در صورت استفاده از مواد و محلول های خوردنده برای جلوگیری از صدمه به بخش های مکانیکال و اپتیکی، لازم است تا بلافاصله دستگاه را پاک و تمیز نمایید.
برای تمیز کردن بخش های نوری یا اپتیکالی دستگاه از پارچه های کتان و محلول اتر و یا گزیلول، استفاده نمایید. ( لازم به ذکر است که هرگز این بخش را با دست لمس نکنید.)
برای جلوگیری از بهم ریختن تنظیمات دستگاه، از تکان دادن رفراکتومتر خودداری نمایید. چرا که این دستگاه از تعداد زیادی آینه و منشور تشکیل شده است.
شرکت شناساپرتوژن تامین کننده رفرکتومتر های دیجیتالی و چشمی و رومیزی در انواع مختلف ساخت کمپانی atago می باشد .
