چكيده
از مسائل مهم جامعه ما افت تحصيلي دانش‌آموزان در مقاطع مختلف تحصيلي است. پديده‌اي كه مانعي جدي براي رسيدن به اهداف عالي آموزش و پرورش به حساب مي‌آيد. موضوع تحقيق حاضر «بررسي عوامل اجتماعی مؤثر بر افت تحصيلي دانش‌آموزان مقطع متوسطه (دختر و پسر) در شهرستان است.
هدف اصلي پژوهش حاضرشناخت عوامل اجتماعي مؤثر بر افت تحصيلي دانش‌آموزان و ارائه راهكارهاي صحيح بر اساس ارزشها و هنجارهاي ملي و ديني براي بهبود اين وضعيت است. روش تحقيق ما پيمايشي و جامعة آماري ما مجموع دانش‌آموزان دختر و پسري است كه در خرداد ماه نتوانستند كارنامه قبولي دريافت كنند. شيوه نمونه‌گيري در تحقيق حاضر، نمونه گیری طبقه ای متناسب از نظر حجم بوده و بر اساس آن ۱۷۸ دانش‌آموز به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند.
از ميان رويكردهاي مختلف جامعه‌شناسي در مورد افت تحصيلي، رويكرد تضاد به عنوان رويكرد اصلي در چارچوب نظري انتخاب شد كه بر اساس آن رويكرد، مدل كلي تحليل رسم شده و تحقيق صورت گرفت. در تحقيق حاضر متغير وابسته ما افت تحصيلي بود كه متغيرهاي مستقل زيادي بر آن تأثير داشت ولي چهار متغير عمده انتخاب شده و بر اساس آن چهار فرضيه كلي بدين گونه مطرح شد. بين پايگاه اجتماعي – اقتصادي خانواده، سطح تحصيلات خانواده، عدم انسجام و گسيختگي روابط در خانواده و نگرش فرد نسبت به آينده شغلي خود با افت تحصيلي رابطه معناداري وجود دارد. بررسي هر چهار فرضيه از طریق ضريب همبستگي تای كندال صورت گرفت كه نتايج آنها بدين گونه است.
فرضيه اول يعني بين پايگاه اجتماعي – اقتصادي خانواده با افت تحصيلي با اطمينان ۹۹ درصد و سطح خطاي كمتر از ۱درصد و فرضيه دوم يعني بين سطح تحصيلات خانواده و افت تحصيلي با اطمينان ۹۹ درصد و سطح خطاي كمتر از ۵ درصد و فرضيه سوم يعني بین عدم انسجام و گسيختگي روابط در خانواده با افت تحصيلي با اطمينان ۹۹ درصد و سطح خطاي كمتر از ۱ درصد نشانگر رابطه بين سه متغير اصلي مستقل بيان شده با افت تحصيلي بود ولي در آزمون فرضيه چهارم هيچ رابطه آماري معناداري بين نگرش فرد نسبت به آینده شغای با افت تحصیلی وجود ندارد. جهت شناخت ميزان و شدت همبستگي ميان مجموعه متغيرهاي مستقل و متغير وابسته از تحليل رگرسيون چند متغيره وبرای شناخت اثرات مستقيم و غير مستقیم متغیرهای مستقل بر متغير وابسته یعنی افت تحصيلي از روش تحليل مسير استفاده شده است كه در روش تحليل رگرسيون سطح تحصيلات خانواده (با ضريب تأثير ۱۸/۰) و در روش تحليل مسير (با مجموع ضريب مسير (۲۱/۰) بيشترين تأثير را بر متغير وابسته يعني افت تحصيلي داشته است.
