زیست‌شناسی مهمتر‌ترین و سرنوشت‌سازترین درس گروه تجربی محسوب می‌شود. تعداد 50 آزمودن در دفترچه اختصاصی را به خود اختصاص داده که برای زیرگروه اول دارای ضریب 12 هست. 90 درصد رقابت در رشته تجربی برای احتساب رشته‌های برتر زیرگروه اول و دوم هست. سهم زیست در این رقابت نسبت به دروس دیگر بیشتر است. طبق آمارهای سازمان سنجش میانگین کسب درصد زیست در کنکور 96 حدود 8/5، در کنکور 97 12/5، در کنکور 98 14/8، کنکور 99 10/6 و کنکور 1400 11/8 بوده است. این آمار به‌خوبی نشان می‌دهد به‌رغم اینکه دانش آموزان تجربی زمان ویژه‌ای را به مطالعه زیست اختصاص می‌دهند اما درصد بسیار پایینی را کسب می‌کنند. در سال‌های اخیر چالش بزرگی نیز برای داوطلبان تجربی توسط طراحان تست‌ها ایجادشده است.
از یک‌سو سبک تدریس و منابع قابل‌دسترس، کاملاً سنتی و ابتدایی است. از سوی دیگران طراحان هرسال تلاش می‌کنند تا سؤالات را مفهومی و ترکیبی طرح کنند. یکی از دلایل کاهش میانگین درصد زیست‌شناسی همین موضوع هست. خط به خط و تمام تصاویر کتاب زیست دارای نکات کنکوری است؛ اما مواد آموزشی در مدارس در پایین‌ترین سطح خود قرار دارد و دانش آموزان برای یادگیری متکی بر حفظ کردن مطالب درسی هستند. این روش به دلیل تأثیرگذاری در حافظه کوتاه‌مدت و فراموشی زودهنگام بازدهی مطالعه را به‌شدت کاهش داده است. در خیلی از موارد دانش آموزان فاقد هرگونه تصور بصری از مطالب کتاب هستند و صرفاً یادگیری خود را با حفظ کردن مطالب پیش می‌برند.
روش مطالعه مفهومی زیست
یکی از دغدغه داوطلبان این است که چگونه زیست را مفهومی مطالعه کنند. خیلی از کنکوری‌ها حفظ کردن مطالب را درک مفهومی تلقی می‌کنند. با این ذهنیت سر جلسه آزمون سراسری حاضر می‌شوند و متأسفانه درصد بالای کسب نمی‌کنند. درک مفهومی و بصری نیازمند مواد آموزشی مناسب برای درک بهتر مطالب است. به‌طور مثال وقتی راجب مباحث ژنتیک از دانش آموزان سال پرسیده می‌شود، هیچ‌گونه تصور خارجی از این موضوع ندارند و صرفاً به اندوخته حفظیاتی خود مراجعه می‌کنند به همین دلیل است که پشت‌کنکوری‌ها بعد از یک سال احساس می‌کنند که کلاً تمامی مطالب کتاب را فراموش کرده‌اند. درک مفهومی مطالب نیازمند آموزش با متدهای بصری و شهودی است. بی‌شک مشاهده و درک بصری تأثیر شگرفی بر یادگیری و تقویت حافظه تصویری و بلندمدت دارد؛ بنابراین برای مطالعه مفهومی باید به سراغ منابع مفهومی رفت.
خوشبختانه فناوری اطلاعات در دهه و سال‌های اخیر پیشرفت‌های چشمگیری در همه حوزه‌ها داشته است. حوزه آموزش نیز در سایر کشورها از این موضوع به نحو احسن استفاده کرده است؛ اما متأسفانه در ایران کمترین استفاده از بحث فنّاوری در آموزش شده است. هنوز مدارس کشور به تخته‌سیاه و وایت برد مجهز هستند. این موضوع به‌شدت در یادگیری دانش آموزان تأثیر منفی گذاشته است. فناوری پویانمایی این امکان را ایجاد کرده است که تمامی جزئیات کتاب را بتوان به‌صورت بصری و مفهومی ارائه کرد. مؤسسات و انتشارات کنکوری باید سبک ارائه مطالب را به‌کلی تغییر دهند و سبک سنتی در آموزش و یاددهی را به‌صورت کلی کنار بگذارند.
شرایط بحرانی در جهان مانند کرونا در چند سال اخیر، ترکیب و ساختار نظام‌های آموزش سنتی را به‌کلی دچار بحران و چالش کرده است. در ایران برای چند سال پیاپی دانش آموزان به یادگیری مناسب دسترسی ندارند. چون متأسفانه به توانمندی حوزه دیجیتال در آموزش کنار گذاشته‌شده است. با توجه به پیشنهادهای یونسکو برای آموزش حرف آخر قدم‌های اساسی در این زمینه برداشته است. به‌نحوی‌که تمامی دروس از مقطع ابتدایی تا کنکور به‌صورت کاملاً مفهومی و بصری ارائه‌شده است؛ بنابراین برای مهیاکردن بستر مناسب برای یادگیری مفهومی و بصری باید رویکرد نظام آموزشی، مؤسسات و انتشارات تغییر کند.
برای ایجاد بستر مناسب یادگیری باید نظام آموزش رسمی، موسسات و انتشارات کنکوری تغییر اساسی در سبک آموزش ایجاد کنند. با توجه به نیازهای جامعه و ارتقاء سطح علمی دانش آموزان، باید روش های سنتی از دور خارج شود و با فناوری های جدید زمینه یادگیری مناسب و بهتر را فراهم ساخت. در همه مدارس کشور هنوز مواد آموزشی تخته سیاه و وایت برد است و تغییر در این رویکرد جزء ضروریات این عرصه است.
در اذعان عموم مقطع متوسطه دوم یا کنکور بیشترین اهمیت و توجه را نیازمند است. البته از دید ما باید از مقطع ابتدایی باید روی آموزش دانش آموزان سرمایه‌گذاری و کار انجام شود. کمترین توجه در آموزش برای مقطع ابتدایی و راهنمایی است و به همین دلیل است که دانش آموزان در مقطع کنکور با چالش‌های زیادی مواجه می‌شوند. داوطلبان گروه تجربی باید بتوانند درس زیست‌شناسی را مفهومی مطالعه و درصد بالای کسب کنند. اساتید دپارتمان زیست حرف آخر با روش‌های جدید ازجمله پویانمایی تمامی جزئیات کتاب را تدریس کرده‌اند این موضوع به چند دلیل زیر تأثیر بسیار زیاد و قوی بر یادگیری داشته است.
برانگیختن انگیزه
• ایجاد زمینه یادگیری
• ایجاد داربست ذهنی و درک کلی از مفاهیم
• تعریف کلی یا جزئی برای ویژگی‌ها
• گسترش موضوع اصلی
• تقویت متن با ایجاد ارتباط و انسجام
• ارتقای خلاقیت
• آموزش مفهومی – شهودی
• تقویت حافظه بلندت مدت و تصویری
جهت کسب اطلاعات بیشتر با شیوه تدریس زیست حرف آخر می‌توانید اینجا کلیک کنید.
منبع سایت مرکزی Harfehakhar.com
