رشته علوم تغذیه یک رشته تحصیلی است که به مطالعه علمی و تحقیق در زمینه تغذیه و سلامت انسان می‌پردازد . دانشجویان این رشته مهارت‌ها و دانش‌های لازم برای توسعه و اجرای برنامه‌های تغذیه‌ای مناسب در جامعه را یاد می‌گیرند. آنها با مطالعه ارتباط بین تغذیه و سلامت بدن انسان ، نحوه هضم و جذب مواد غذایی ، نیازهای تغذیه‌ای در دوره‌های مختلف زندگی ، بیماری‌های مرتبط با تغذیه و راه‌های پیشگیری از آنها آشنا می‌شوند.
در حین تحصیل در رشته علوم تغذیه ، دانشجویان با مبانی علمی و عملی تغذیه آشنا می‌شوند و به مطالعه نیازهای تغذیه‌ای انسان در دوره‌های مختلف زندگی ، تهیه برنامه‌های تغذیه برای افراد با نیازهای خاص نظیر افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن ، افراد ورزشکار و زنان باردار می‌پردازند . همچنین، آنها محققانی هستند که با بررسی تأثیرات تغذیه بر بیماری‌ها و ارتباط آن با سلامت انسان ، بهبود و پیشگیری از بیماری‌ها را بررسی می‌کنند .
فارغ التحصیلان رشته علوم تغذیه می‌توانند در بیمارستان‌ها ، مراکز تغذیه ، شرکت‌های صنایع غذایی ، دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی مشغول به کار شوند. همچنین، می‌توانند به عنوان مشاوران تغذیه در مراکز بهداشتی و درمانی فعالیت کنند و در آموزش مردم درباره تغذیه سالم و مناسب نقش داشته باشند.
میکروب شناسی مواد غذایی به عنوان یکی از زیرشاخه های علوم تغذیه، در کشف و تحقیق درباره امنیت و کیفیت مواد غذایی و همچنین تعیین راهکارهای بهبود روش های نگهداری و پردازش غذاها نقش مهمی دارد . مطالعه اثر میکروب ها بر کیفیت و سلامتی مواد غذایی و نیز روش های حفظ و نگهداری بهینه آنها در برابر میکروب ها بسیار مهم است . در میکروب شناسی مواد غذایی، با بررسی میکروارگانیسم های مختلف مانند باکتری ها ، قارچ ها و ویروس ها در مواد غذایی ، عوامل بیماری زا و آلودگی های ممکن در غذاها شناسایی می شوند . این شناخت امکان ارائه راهکارهای بهینه برای نگهداری و ضدعفونی کردن مواد غذایی را فراهم می کند.
علاوه بر این ، مطالعه میکروب شناسی مواد غذایی به تعیین نحوه تهیه و پردازش مواد غذایی می پردازد تا بهترین شرایط حفظ و نگهداری را برای حفظ کیفیت و ارزش غذایی مواد غذایی فراهم کند . این شامل استفاده از روش های حفظ مانند خشک کردن ، سرد کردن ، سرخ کردن و همچنین استفاده از مواد نگهدارنده طبیعی و شیمیایی می شو د.
این رشته به بررسی مواد غذایی از لحاظ ترکیبات شیمیایی ، ساختار مولکولی ، خواص فیزیکی و شیمیایی ، تغییرات شیمیایی در طول پخت و پز و همچنین تأثیرات بیوشیمیایی آنها بر سلامت انسان می‌پردازد . به عنوان مثال، در زمینه شیمی مواد غذایی می‌توان به بررسی ترکیبات موجود در مواد غذایی مانند کربوهیدرات‌ها ، پروتئین‌ها ، چربی‌ها و ویتامین‌ها ، رنگ‌ها و طعم‌دهنده‌ها و همچنین اثرات شیمیایی فرآیندهای پخت و پز اشاره کرد.
در بخش بیوشیمی مواد غذایی ، تأثیرات بیولوژیکی و سلامتی مواد غذایی بررسی می‌شوند . به عنوان مثال، بررسی اثرات ترکیبات موجود در مواد غذایی بر فعالیت آنزیم‌ها و متابولیسم بدن ، تأثیر ترکیبات آنتی‌اکسیدانی بر جلوگیری از ایجاد آسیب‌های اکسیداتیو و عوارض آن ، بررسی تأثیرات مواد غذایی بر بیماری‌های مزمن نظیر دیابت ، چاقی و بیماری‌های قلبی-عروقی از جمله موضوعاتی هستند که در رشته علوم تغذیه مورد بررسی قرار می‌گیرند .
در رشته علوم تغذیه ، مطالعاتی درباره ارزش غذایی و ایمنی مواد غذایی انجام می‌شود . بررسی بهداشتی و بازرسی گوشت دام و طیور از جمله فعالیت‌های مهم در حوزه ایمنی مواد غذایی است .
در مورد بهداشت ، بررسی صحت و ایمنی گوشت دام و طیور در هر مرحله از تولید ، فرآوری ، حمل و نگهداری و مصرف ضروری است . این بررسی ممکن است شامل بررسی مواد نگهدارنده ، آلودگی‌های میکروبی و شیمیایی و دیگر عوامل مرتبط با بهداشت غذا باشد . علوم تغذیه به کمک اصول بهداشت می‌توانند مواد غذایی را تحلیل کرده و اطمینان حاصل کنند که مصرف آنها برای انسان‌ها ایمن است . بازرسی گوشت دام و طیور نیز در جهت بررسی و کنترل کیفیت و ایمنی محصولات گوشتی انجام می‌شود . این بازرسی شامل بررسی نحوه پرورش و تغذیه دام ، میزان استفاده از مواد مضر و هورمون‌ها ، شرایط نگهداری و حمل و نقل گوشت و همچنین آزمایش‌های مرتبط با صحت و ایمنی گوشت دام و طیور می‌شود . این فعالیت‌ها در جهت حفظ سلامتی و بهبود کیفیت محصولات گوشتی است.
موضوعاتی که درباره اصول نگهداری مواد غذایی صحبت می‌شود ، مرتبط با رشته علوم تغذیه هستند . این موضوعات شامل موارد زیر می‌شوند:
موضوعات عفونت و مسمومیت غذایی مرتبط با رشته علوم تغذیه به شرح زیر است :
موضوع بهداشت و صنایع کنسروسازی در رابطه با رشته علوم تغذیه دارای ارتباطات متعددی است . در ادامه ، چندین ارتباط میان این دو موضوع بررسی خواهد شد :
1. کیفیت محصولات کنسروسازی : بهداشت و صنایع کنسروسازی در تلاشند تا محصولاتی با کیفیت و سالم ارائه دهند . علوم تغذیه نیز به بررسی کیفیت تغذیه و ارزیابی ارزش غذایی محصولات می‌پردازند . این ارتباط می‌تواند بهبود کیفیت تغذیه افراد را تضمین کند.
2. نگهداری مواد غذایی : صنایع کنسروسازی با استفاده از تکنیک‌های مختلفی مانند حرارت ، سردخانه‌سازی، خشک‌کردن و ... مواد غذایی را طولانی مدت نگهداری می‌کنند . این فرآیند به حفظ ارزش غذایی مواد غذایی کمک می‌کند . علوم تغذیه نیز به بررسی روش‌های نگهداری و تأثیر آنها بر ارزش غذایی مواد غذایی می‌پردازند.
3. امنیت غذایی : صنایع کنسروسازی برای جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌ها ، باکتری‌ها و قارچ‌ها در مواد غذایی از روش‌های مختلفی مانند پاستوریزه کردن و استفاده از مواد نگهدارنده استفاده می‌کنند . این کار باعث ایجاد امنیت غذایی در محصولات می‌شود . علوم تغذیه نیز به ارزیابی تأثیر این روش‌ها بر امنیت غذایی می‌پردازند و راهکارهای بهبود امنیت غذایی را ارائه می‌دهند .
4. تاثیر مواد نگهدارنده بر سلامتی : استفاده از مواد نگهدارنده در صنایع کنسروسازی می‌تواند تأثیراتی بر سلامتی داشته باشد . علوم تغذیه به بررسی تأثیر این مواد بر سلامتی می‌پردازند و راهکارهایی برای استفاده بهینه از مواد نگهدارنده را ارائه می‌دهند.
به طور کلی، بهداشت و صنایع کنسروسازی و علوم تغذیه با همکاری و ترکیب دانش و تخصص خود می‌توانند به بهبود و ارتقای کیفیت و امنیت غذایی در جامعه کمک کنند .
سردخانه و انبار از عناصر اساسی در زمینه علوم تغذیه هستند . سردخانه به عنوان یک محیط نگهداری مناسب برای مواد غذایی استفاده می شود . در سردخانه‌ها ، محصولات تازه و فرآورده های غذایی در دمای پایینی نگهداری می شوند تا از فساد و خراب شدن آنها جلوگیری شود . این محیط‌ها باید دارای شرایطی مناسب برای نگهداری محصولات باشند از جمله دما ، رطوبت ، اکسیژن و نور .
انبار نیز مکانی است که در آن مواد غذایی برای مدت زمان بیشتری نگهداری می شوند . در انبارها ، ممکن است مواد غذایی خام ، فرآورده های غذایی ، مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز برای فرآوری و تهیه غذا نگهداری شوند . هدف از نگهداری مواد غذایی در انبار، حفظ کیفیت و ارزش غذایی آنها است.
در رشته علوم تغذیه، دانشجویان با مفاهیم نگهداری و انبارداری مواد غذایی در سردخانه و انبار آشنا می شوند. آنها باید بتوانند شرایط مناسب برای نگهداری مواد غذایی را بررسی و اعمال کنند تا از کاهش کیفیت غذا و احتمال بروز بیماری های غذایی جلوگیری کنند . همچنین ، آنها باید با استانداردها و قوانین مربوط به نگهداری مواد غذایی آشنا باشند و بتوانند بهبود فرآیندهای نگهداری و انبارداری را پیشنهاد دهند.
برای آشنایی بیشتر با این رشته تحصیلی می توانید از لینک زیر استفاده کنید :
