نام سید مصلح الدین مهدوی با اصفهان شناسی گره خورده است. کتاب «اعلام اصفهان» از اوست. همان مرد مودب، متین و نجیبی که برایش قطعه قطعه خاک این شهر باارزش بود. برای همین وقتی برخی تخریب های اشتباه در تخت فولاد را دید، دست به قلم شد و کتابی مستقل درباره تخت فولاد نوشت.
ماجرا از آن شروع می شد که دفن اموات در این گورستان عظیم و تاریخی متوقف شد و از آن زمان به بعد توجهات نسبت به این گنجینه معنوی شهر مدام کمتر و کمتر شد. تخت فولاد رو به ویرانی می رفت و قسمت هایی از آن پاتوق معتادان و اراذل بود. هنگامی که مسئولین امر همت کردند و متوجه این سرزمین شدند. اصل نوسازی ها خوب بود اما جاهایی هم ماشین جاده کشی شهرداری به اشتباه رفت و برخی ساخت و سازها خطا بود و تخرب هایی با دلایل غیرقابل قبو رخ داد. مصلح الدین پیش چشم خود دید که در ابتدای ده هفتاد علاوه بر ویرانیهای حاصل از غفلت پیشین اکنون برخی نقاط هم تعمدا از بین می روند. برای همین ماندگاری تخت فولاد برایش بیش از همیشه مسئله شد و دست به قلم برد و آن کتاب ارزشمند «سیری در تاریخ تخت فولاد» را در سال 1373 نوشت.
نویسنده های بزرگ همیشه مسئله دارند و بدون مسئله درونی دست به کارنمی شوند حال اگر آن مسئله شخصی، جنبه ای عمومی هم داشته باشد و دردمشترک باشد، کار ماندگارتر هم می شود و مورد پذیرش فهمی از عموم هم قرار می گیرد. هنر مصلح الدین مهدوی در همین زمان شناسی و کشف دقیق مسئله بود. بماند که در روش شناسی هم عالی عمل می کرد و مبتنی بر یافته های پژوهشی و تحقیقات تاریخی سخن می گفت.
مصلح الدین برای تخت فولاد به میدان آمد چون نمی خواست داستان های تلخ پیشین در این شهر تکرار شود. او در کتاب «اصفهان دارالعلم شرق» نوشته بود که اصفهان در زمانی 300 مدرسه داشته است و اکنون کمتر از یک دهم این مدارس زنده هستند. تلاش مهدوی علاوه بر آن قدمی تاریخی بود تذکری بود که تلخی ایام را یادآوری می کرد و از ما عاجزانه می خواست که از میراث به جا مانده پاسداری کنیم.
نخستین گام برای این پاسداری، شناخت دقیق است. چه بسا ما گاهی فقط دغدغه داریم اما درست نمی دانیم درمورد چه چیزی داریم صحبت می کنیم. برای شناخت باید بپذیریم که ابتدا این موضوع است که برای پژوهشگر مهم می شود. این اهمیتی است که در نزد خود اوست و سایرین چه بسا این قدر را نمی شناسند و این پژوهشگر تاریخ است که خود در سلوک علمی اش به وقت کشف یافته ها شعف پیدا می کند. برای مثال مهدوی به دنبال شناخت محله خواجو می رود. در نهایت «تاریخچه محله خواجوی اصفهان» نوشته می شود. ممکن است کسی بگوید نوشتن چنین کتابی در مورد یک محله چه ارزشی دارد. جواب این سوال را کسی می داند که عاشق این خاک است. او گاهی «تذکره شعرای اصفهان» را می نویسد گاه «محدثین شیعه از مردم اصفهان» را تنظیم می کند و گاهی از امام زاده زینبیه و تاریخ تشیع اصفهان می نویسد.
این ها همه قطعات پازل از زندگی مردی است که به معنای واقعی اصفهان شناس بود و با جدی گرفتن مسئله های خود امروز راه را برای محققین بعدی باز نموده است. شغل او معلمی بود. خودش می گوید در تمام سال های طولانی تدریس، بدون وضو کلاس نرفتم. سال 1374 سال وداع اصفهان با عزیزی بود که معلمی را عبادت می دانست و اصفهان شناسی را تکلیف.
