جهان پیرامون ما مملو از آیات جلی خلقت و آثار آشکار خالق هستی ست با این وجود سعی دانشمندانِ در خدمت نظام سلطه و سرمایه، پوشش نهادن بر این آیات توحید بوده و هست.
از دیگر موارد استحمار بشر توسط دانشمندان پس از فرضیه ساده انگارانه و مضحک داروین، مسئله تناوب شب و روز و فصول و سال در نظم تکرار پذیر حرکات ماه و خورشید و اجرام آسمانی می باشد.
در کتاب کافی، بخش توحید، روایتی از سفر زندیق مصری برای مطرح کردن پرسش هایش از امام صادق علیه السلام آمده در قسمتی از این روایت امام علیه السلام خطاب به پرسشگر می فرماید:
تفهم عنی فإنا لا نشک فی الله أبدا أما ترى الشمس والقمر واللیل والنهار یلجان فلا یشتبهان و یرجعان ، قد اضطرا لیس لهما مکان إلا مکانهما ، فإن کانا یقدران على أن یذهبا فلم یرجعان ؟ وإن کانا غیر مضطرین فلم لا یصیر اللیل نهارا والنهار لیلا ؟ اضطرا والله یا أخا أهل مصر إلى دوامهما والذی اضطرهما أحکم منهما وأکبر ، فقال الزندیق : صدقت ... یا أخا أهل مصر لم السماء مرفوعة والأرض موضوعة لم لا یسقط السماء على الأرض ، لم لا تنحدر الأرض فوق طباقها ولا یتماسکان ولا یتماسک من علیها ؟ قال الزندیق : أمسکهما الله ربهما وسیدهما
ترجمه: از من بشنو و دریاب که ما هرگز درباره خدا شک نداریم. مگر خورشید و ماه و شب و روز را نمی بینی که به افق درآیند، مشتبه نشوند، بازگردند، ناچار و مجبورند و مسیری جز مدار خود ندارند. اگر توان رفتن دارند، پس چرا برمی گردند؟ و اگر ناچار نیستند، پس چرا شب، روز و روز، شب نمی گردد؟ ای برادر مصری! به خدا آنها برای همیشه ناچارند و آنکه ناچارشان کرده، از آنها فراتر و استوارتر و بزرگ تر است. زندیق گفت: راست گفتی.
...
ای برادر مصری! همه ناچارند. چرا آسمان افراشته و زمین نهاده شده؟ و چرا آسمان بر زمین فرو نمی ریزد؟ چرا طبقه هایش سرازیر نمی شود و به آسمان نمی چسبد و کسانی که روی آن هستند به هم نمی چسبند؟ زندیق گفت: خداوند که پروردگار و مولای زمین و آسمان است، آنها را نگه داشته است.
شاید شما هم در کودکی می دانستید که نقطه ای وجود دارد که قطعه آهنی بتواند میان زمین و آهنربا معلق بماند ولی در عمل هرگز موفق به این کار نشده باشید.
تصور امکان ابقاء تعادل و برآیند صفر (میان افسانه کودکانه دو نیروی جاذبه و گریز از مرکز) در عالم خارج حتی برای مدت کوتاهی غیر ممکن است چه برسد به میلیون ها و میلیاردها سال !! آنهم با وجود اجرام و نیروهای بسیار زیاد پیرامون و بی نظمی های محیطی. ( به قول عرب ها: زادَ الطینُ بَلّه ). به عبارت دیگر تحقق چرخش متعادل و متناوب حتی دو جسم هم خارج از محاسبات ریاضی و بیرون از کاغذ غیر ممکن است چه برسد به سه و ... n جسم!
اگر ساده ترین حالت یعنی وجود دو جسم را فرض بگیریم (ماه و زمین)، اندکی نوسان باعث غلبه یک نیرو بر دیگری خواهد شد. مثلا در صورتی که ماه یک سانتیمتر به زمین نزدیکتر شود در حالت جدید گرانش غلبه می یابد و یک سانتیمتر دیگر ماه را می کشد تا پس از چند دقیقه ماه بر روی زمین سقوط کند و اگر یک سانتیمتر دورتر برود اثر گرانش نسبت به انرژی جنبش ای که ثابت است کمتر می شود و پس از چند دقیقه ماه از مدار چرخشی دور زمین فرار می کند. و از آنجا که در فیزیک هوش فرا مادی ای کشش و جنبش را تنظیم نمی کند، نظم متناوب حداقل چند هزار ساله توجیه مادی ندارد. حال اگر جسم سومی (خورشید) را اضافه کنیم مشکل سه جسم بوجود می آید.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
مسئله سه جسم (TBP) چیست؟
مسئله سه جسم، یک مسئله ریاضی حل نشده ۴۰۰ ساله است که ریشه در تلاش های ناموفق برای شبیه سازی مدل هلیوسنتریک (خورشید مرکزی) از زمین، ماه و خورشید دارد. با توجه به ماهیت گرانش نیوتونی ، یک سیستم سه جسمی ذاتاً ترجیح می دهد که بصورت مدار دو جسمی کار کند و سعی خواهد کرد کوچکترین جسم را از سیستم خارج کند – که اغلب باعث از بین رفتن سیستم بصورت کلی می شود. سناریو های محدودی وجود دارند که میتوانند از سه جسم بصورت کامل تبعیت کنند و دچار فروپاشی نشوند.
همانطور که میدانیم، این نوع پیکربندی ها برای اینکه کار کنند، نیازمند دو جسم (از سه جسم) بصورت هم جرم (جرم یکسان) هستند، فقط در اندازه های خاص ، در تنظیمات خاص ، حساس و بسیار متقارن می تواند وجود داشته باشند و مدارهای حلقه ای عجیب و غریب به نمایش می گذارند که کاملاً متفاوت از سیستم های نجوم ارائه شده توسط کپرنیک است.
کمترین نقص ، مانند اجسام با جرم های مختلف یا تأثیر نفوذ گرانشی بر روی سیستم ، باعث یک واکنش زنجیره ای از هرج و مرج تصادفی می شود که باعث می شود کل سیستم از هم پاشیده شود.
“توصیف حرکت هر سیستم سیاره ای (از جمله موارد کاملاً خیالی که فقط روی کاغذ وجود دارند) موضوع شاخه ای از ریاضیات به نام مکانیک آسمانی است. مشکلات آن بسیار دشوار است و توجه بزرگترین ریاضیدانان تاریخ را به خود اختصاص داده است.”
Paul Trow, Chaos and the Solar System
۴۰۰ سال شکست
در کتاب The Physics Problem that Isaac Newton Couldn’t Solve پروفسور Robert Scherrer ، فیزیکدان و ستاره شناس ، به ما میگوید:
” یک مشکل فیزیکی بسیار دشوار و پرجنجال است که حتی اسحاق نیوتن ، بدون شک بزرگترین فیزیکدان که تا به حال زندگی کرده است ، نتوانست آن را حل کند. این مشکل از آن زمان تا کنون در مخالفت تلاش های دیگران است و نام آن مسئله سه جسم است که بسیار نیز مشهور است. هنگامی که نیوتن تئوری گرانش را اختراع کرد ، بلافاصله کار خود را با استفاده از اعمال تئوری گرانشی به حرکات سیارات در منظومه شمسی شروع کرد. اگر سیاره ای در حال چرخش به دور جسم بسیار بزرگتری مانند خورشید باشد و مدار مدور و دایره ای باشد ، حل مشکل آن آسان است – این چیزی است که در یک کلاس فیزیک دبیرستان هم میشود انجام داد. اما یک مدار دایره ای عمومی ترین امکان نیست ، و گاهی اوقات یک جسم درحال چرخش به دور جسم دیگر خیلی کوچکتر از آن جسم مورد نظر در مدار نیست (به ماه که در اطراف زمین می چرخد فکر کنید). این مورد پیچیده تر هنوز هم قابل حل است – نیوتن نشان داد که این دو جسم به دور مرکز جرم مشترکشان بصورت مداری بیضوی گردش می کنند. در حقیقت ، این پیش بینی مدار بیضوی واقعاً واقعیت این تئوری گرانش نیوتن را نشان می دهد. این محاسبه بسیار پیچیده تر از مدارهای دایره ای است ، اما ما هنوز در سال دوم یا سوم آنها را در رشته های فیزیک کارشناسی ارشد می گذرانیم. حال جسم سومی را به این سیستم اضافه کنید! همه چیز خراب میشود و از هم می پاشد. این مشکلی است که از ۴۰۰ سال قبل تا به امروز تمامی فیزیکدانان را به خود مشغول کرده است.”
راه حل نیوتون
آیزاک نیوتون ریاضیدان و منجم انگلیسی، برای حل مشکل وجود چند جسم مختلف در یک سیستم، به مداخلات الهی روی آورد!
در آغاز قرن ۱۸ ، نیوتن متنی مشهور نوشت: “منظومه شمسی نیاز به مداخله گاه و بیگاه الهی (احتمالاً یک دست خدا در اینجا و آنجای جهان برای حل مشکلات) برای پایدار ماندن کل سیستم دارد که به این معنی تعبیر شد که نیوتن معتقد است که مدل ریاضی خود از منظومه شمسی – مسئله n جسم – راه حل های پایدار و مناسبی ندارد. بنابراین مسئله n جسم به یکی از چالشهای بزرگ ریاضی عصر تبدیل شد. اظهارات نیوتن در مورد مداخله الهی در Query 23 از نسخه ۱۷۰۵۰ (لاتین) از Opticks که به Query 31 of 1717 (نسخه ۲) تبدیل شد وجود دارد. اظهارات «کلامی» مشابه در scholia نسخه های ۲ و ۳ Principia و حداقل در یکی از نامه های نیوتن یافت می شود. در ۱۷۱۵ در نامه ای به کارولین، پرنسس ولز، Leibniz به طرز حیرت انگیزی مشاهده کرد که نیوتن نه تنها خالق را به عنوان ساعت ساز معرفی کرده بود بلکه اکنون به عنوان یک تعمیرکار ساعت او را معرفی میکند ([Klo73], Part XXXIV, pp. 54-55).
دانشگاه کالیفرنیا سن دیگو با تهیه قوانین فیزیک منظومه شمسی به نیوتن اعتبار می دهد:
“سپس اسحاق نیوتن (۱۷۲۷-۱۷۴۲) آمد که قوانین فیزیک را به منظومه شمسی آورد. اسحاق نیوتن توضیح داد که چطور سیارات با اعمال قوانین حرکت او و نیروی گرانش بین دو جسم ، حرکت میکنند که اجازه میدهد نیرو بین دو جسم با مربع فاصله ، کاهش بیابد.”
هنری پوانکاره
http://n.ethz.ch/~stiegerc/HS09/Mechanik/Unterlagen/Lecture13.pdf
در ۱۸۸۵، پوانکاره به خواست پادشاه سوئد، به افتخار تولد ۶۰ سالگی اش وارد یک رقابت علمی شد. یکی از درخواست هایی که از او شد این بود که نشان دهد منظومه شمسی ، همانطور که از معادلات نیوتن مدل می شود ، از همان نظر پویا و پایدار است. سؤال چیزی غیر از تعمیم به مسئله معروف سه جسم نبود که یکی از دشوارترین مشکلات در فیزیک ریاضی محسوب می شد. در اصل ، مسئله سه جسم از ۹ معادله دیفرانسیل تشکیل شده است.
پوانکاره بسیار علاقمند به برنده شدن در این رقابت و گرفتن جایزه بود و مقاله ای را ارائه داد که نشان دهنده پایداری حرکات سیاره ای در مسئله سه جسم بود(در واقع مسئله را کمی تغییر داد ، که در آن یک جسم آزمایشی در میدان گرانشی تولید شده توسط دو جسم دیگر حرکت می کند).
به عبارت دیگر ، بدون دانستن راه حل های دقیق ، حداقل می توانیم اطمینان داشته باشیم که مدارها دیوانه وار نمی شوند. از نظر فنی ، راه حل هایی که با شرایط اولیه بسیار مشابه شروع می شوند ، مدارهای بسیار مشابهی به دست می دهند. کار پوانکاره به عنوان کاری درخشان مورد ستایش قرار گرفت و به وی جوایزی اهدا شد.
اما درست زمانی که مقاله وی برای انتشار در ژورنال Acta Mathematica درحال آماده شدن بود، چند ایراد توسط Edvard Phragmn ریاضیدان سوئدی که دستیار سردبیر مجله بود، به مقاله پوانکاره وارد شد.
Gosta Mittag-Leffler سردبیر ارشد، سؤالات و ایرادات گرفته شده توسط Phragmn را برای پوانکاره ارسال کرد و از او خواست تا قبل از انتشار مقاله اش ، این مسائل و مشکلات را برطرف کند.
سپس پوانکاره دست به کار شد و بعد از مدتی به این واقعیت پی برد که یکی از مشکلات کوچکی که در توضیحاتش وجود دارد، در واقع یک احتمال بسیار ویرانگر است که او واقعاً جدی نگرفته است. آنچه او به اثبات رساند خلاف ادعای اصلی او بود. مدارهای سه جسم به هیچ وجه پایدار نبودند. مدارها نه تنها غیر متناوب نبودند بلکه حتی به نوعی به نقاط ثابت تقریبی نزدیک نمی شدند. اکنون که ما رایانه ای برای اجرای شبیه سازی ها داریم ، این نوع رفتار کمتر تعجب آور است ، اما در آن زمان به بصورت یک شوک بسیار عظیم بود. در تلاش برای اثبات ثبات مدارهای سیاره ای ، پوانکاره تئوری chaos (بی نظمی و آشوب) را ارائه کرد.
پرسش از یک ریاضیدان
https://www.askamathematician.com/2011/10/q-what-is-the-three-body-problem/ (Archive)
سوال: مسئله سه جسم چیست؟
پاسخ:
” مشکل سه جسم این است که دقیقاً برای حرکات سه جسم (یا بیشتر) در تعامل، از طریق یک نیروی مربع معکوس (که شامل گرانشی و الکتریکی است)، حل شود. مشکلی که در مورد مسئله سه جسم وجود دارد این است که نمی توان آن را حل کرد، به جز در یک مجموعه بسیار کوچک از سناریوهای صریح و بی پروا (مثل سیارات یکسان به دنبال مدارهای یکسان).“
هیچ راه حلی وجود ندارد
استاد فیزیک Richard Fitzpatrick در دانشگاه تگزاس، میگوید:
” ما قبلاً در بخش ۲.۹ دیدیم که یک سیستم دینامیکی جدا شده متشکل از دو نقطه جرم درحال حرکت بصورت آزادانه ، نیرو ها را بر یکدیگر اعمال میکنند که آن را «مسئله دو جسم» میخوانیم که همیشه میتوان آن را به یک مسئله یک جسم تبدیل کرد. به طور خاص ، این بدان معنیست که ما دقیقاً می توانیم یک سیستم دینامیکی حاوی دو نقطه جرم که باهم تعامل گرانشی دارند را حل کنیم ، زیرا مشکل معادل یک جسم دقیقاً قابل حل است. حال درمورد سیستمی با سه نقطه تعامل گرانشی چه میتوان گفت؟ با وجود صدها سال تحقیق ، هیچ راه حل مفید و بدرد بخوری برای این مشکل مشهور که معمولاً آن را «مسئله سه جسم» می نامند تاکنون پیدا نشده است.”
منبع:
Science China Press میگوید:
” بطور کلی ، مدارهای توصیف شده توسط مسئله سه جسم غیر متناوب، یعنی بی نظم و پر هرج و مرج هستند و نسبت به شرایط اولیه حساس می باشند. طبق تئوری chaos (بی نظمی و آشوب) ، عدم اطمینان در شرایط اولیه برای سیستم های پویای هرج و مرج به صورت نمایی افزایش می یابد. بنابراین ، به دست آوردن شبیه سازی عددی همگرا و قابل اعتماد از مدارهای هرج و مرج از سیستم های سه جسمی در یک بازه طولانی از زمان بسیار دشوار است. به همین دلیل ، یافتن مدارهای دوره ای سیستمهای سه جسمی نیز با استفاده از روشهای عددی دشوار است.“
منبع:
در مقاله Three body problem که توسط Z.E. Musielak و B. Quarles نوشته شده میخوانیم:
” در مسئله سه جسم ، سه جسم تحت تعامل گرانشی متقابل ، همانطور که در تئوری گرانش نیوتون توضیح داده شده است ، در فضا حرکت می کنند. راه حل های این مشکل مستلزم این است که حرکات آینده و گذشته اجسام صرفاً بر اساس موقعیت ها و سرعت های فعلی آنها مشخص شود. بطور کلی حرکت اجسام در سه بعد (۳D) صورت می گیرد و محدودیتی برای جرم آنها و همچنین شرایط اولیه وجود ندارد. بنابراین ، ما به این مسئله به عنوان مسئله کلی سه جسم اشاره می کنیم. در نگاه اول ، مشکل این مسئله واضح نیست ، به ویژه هنگامی که مسئله دو جسم راه حل های بسته شناخته شده ای دارد. تنها با اضافه کردن یک جسم اضافی ، راه را برای دستیابی به راه حل های مشابه حل این مسئله بسیار پیچیده می کند. در گذشته ، بسیاری از فیزیکدانان ، اخترشناسان و ریاضیدانان بدون موفقیتی قابل توجه در این مورد، سعی در یافتن راه حلهای بسته برای مسئله سه جسم داشتند. چنین راه حل هایی وجود ندارند زیرا حرکات سه جسم به طور کلی غیرقابل پیش بینی است و همین مسئله باعث می شود مسئله سه جسم به یکی از چالش برانگیزترین مشکلات تاریخ علم تبدیل شود.“
منبع:
https://web.archive.org/web/20190425233630/https://arxiv.org/pdf/1508.02312.pdf
همانطور که در متن های بالا خواندیم ، هیچ راه حل کلی برای مسئله سه جسم وجود ندارد. همانطور که نویسندگان مقاله “از ریاضی دان بپرسید” ، تنها راه حل ها نیاز به سناریوهای بسیار خاص و عجیب دارند.
هزاران راه حل جدید
در سال ۲۰۱۷ محققان از یک ابر رایانه برای آزمایش پیکربندی های مختلف استفاده کردند و بیش از یک هزار راه حل جدید برای مسئله سه جسم گزارش دادند. ما یک مقاله از New Scientist را با عنوان Infamous three-body problem has over a thousand new solutions می خوانیم:
” بیش از ۳۰۰ سال است که ریاضیدانان درگیر مسئله سه جسم هستند – این سؤال که چگونه سه جسم طبق قوانین نیوتن در مدار یکدیگر قرار دارند. اکنون ، ۱۲۲۳ راه حل جدید برای این معضل وجود دارد. راه حل های جدید زمانی پیدا شد که محققان دانشگاه جیائو تونگ شانگهای در چین، ۱۶ میلیون مدار مختلف را با استفاده از یک ابر رایانه آزمایش کردند. شاید مهمترین کاربرد مسئله سه جسم در نجوم باشد ، برای کمک به محققان برای اینکه بدانند چگونه سه ستاره ، یک ستاره با سیاره ای که قمر داشته باشد یا هر مجموعه دیگر از سه جسم آسمانی می توانند یک مدار پایدار را حفظ کنند. اما این مدارهای جدید متکی به شرایطی هستند که برای برآورده شدن یک سیستم واقعی ، غیرممکن است. به عنوان مثال ، در همه آنها ، دو جسم از سه جسم دقیقاً دارای جرم برابر هستند و همه آنها در صفحه ای یکسان باقی می مانند.
علاوه بر این ، محققان پایداری مدارها را آزمایش نکردند. این ممکن است که کوچکترین اختلال در فضا یا خطای دیگری در معادلات بتواند اجسام را از یکدیگر دور کند. Vanderbei میگوید: این مدارها هیچ ارتباطی با ستاره شناسی ندارند ، اما شما این معادلات را حل می کنید و چیز زیبایی بدست می آورید.
این شاید یک نوع پسرفت باشد چون در مرحله صفر قرار داریم. در آخر این سوال مطرح میشود که چگونه فضای همه موقعیت ها و سرعت های ممکن، توسط راه حل ها پر شده است؟ این مدارهای ساده به نوعی شبیه به یک اسکلت هستند تا کل سیستم از آن ساخته شود.“
منبع:
همانطور که در مقاله بالا گفته شد ، زمینه مکانیک آسمانی هنوز در مرحله صفر قرار دارد – عصر حجر!. مدارهای یافت شده چیزی شبیه به نجوم خورشید مرکزی نیستند ، و تلاش خواهد شد تا از آنها به عنوان اسکلت برای “ساختن کل سیستم از پایه” استفاده شود.
دو جسم با جرم برابر
این گروه تحقیقاتی با سوپر رایانه، مطالعه دیگری با عنوان Over a thousand new periodic orbits of a planar three-body system with unequal masses منتشر کرد. این گروه فقط پیکربندی هایی را پیدا کردند که دو جسم دارای جرم یکسان بودند.
چکیده
” مسئله سه جسم در نجوم متداول است ، نمونه هایی از آن عبارتند از منظومه شمسی ، سیارات فراخورشیدی و سیستم های ستاره ای. به دلیل ویژگی آشفتگی آن ، که توسط پوانکاره کشف شد ، تنها سه خانواده از مدارهای تناوبی سه جسم در ۳۰۰ سال یافت شدند ، تا سال ۲۰۱۳ که Suvakov و Dmitra ( ´ ۲۰۱۳, Phys. Rev. Lett., 110, 114301) 13 مدار دوره ای جدید از یک مسئله سه جسمی مسطح نیوتنی با جرم برابر پیدا کردند.
اخیراً ، بیش از ۶۰۰ خانواده جدید از مدارهای تناوبی سیستمهای سه گانه با جرم مساوی توسط لی و لیائو پیدا شده اند (۲۰۱۷, Sci. China-Phys. Mech. Astron., 60, 129511). در اینجا ، ما ۱۳۴۹ خانواده جدید از مدارهای تناوبی مسطح از سیستم سه گانه را گزارش می دهیم که در آن دو جسم دارای جرم یکسان و دیگری دارای جرم متفاوت است. هیچ یک از خانواده ها تاکنون گزارش نشده است ، به جز خانواده معروف figure-eight . به طور خاص ، ۱۲۲۳ در میان این ۱۳۴۹ خانواده کاملاً جدید است ، یعنی با “عناصر گروه آزاد” ، هرگز گزارش نشده است ، حتی برای سیستم های سه جسم با جرم برابر. به طور سنتی اعتقاد بر این بوده که سیستمهای سه گانه در صورتی که غیر سلسله مراتبی باشند ، ناپایدار هستند. با این حال ، تمام مدارهای تناوبی جدید ما در پیکربندی های غیر سلسله مراتبی قرار دارند ، اما بسیاری از آنها بصورت خطی یا حاشیه ای پایدار هستند. این ممکن است از مشاهدات بلند مدت نجومی سیستمهای سه گانه غیر سلسله مراتبی پایدار در عمل الهام بخش باشد.
علاوه بر این ، با استفاده از این مدارهای تناوبی جدید به عنوان حدس های اولیه ، می توان مدارهای دوره ای جدید سیستمهای سه گانه با سه جرم نابرابر را به روش continuation یافت که عمومی تر است و بنابراین باید از منظر نجومی معنای عملی داشته باشد.“
منبع:
https://academic.oup.com/pasj/article/70/4/64/4999993
محدوده هیل (Hill’s Region)
ستاره شناس و ریاضیدان جورج ویلیام هیل مسئله سه جسم را مورد مطالعه قرار داد. تنها راهی که هیل را قادر به پیشرفت در این راه کرد، استفاده مسئله سه جسم انحصاری (محدود شده) بود ، که در آن یکی از اجسام با جرم صفر قرار داشت یا دارای جرمی قابل اغماض بود. حتی در آن زمان ، جسم هنوز دارای بی نظمی و آشوب بود. ویژگی مثبت مسئله سه جسم انحصاری (محدود شده) و ماه بدون جرم به معنای این است که ماه به طور معمول دیگر از این سیستم خارج نمی شود. محدود به چیزی است که به عنوان “منطقه یا محدوده هیل” شناخته می شود.
تصویر از:
تصویر فوق یک ماه بی نظم را نشان می دهد که حتی یک گردش U مانند در وسط مدار می کند. متن همراه تصویر میگوید:
” ساده ترین مورد:
هنگامی اتفاق می افتد که ، ثابت جاکوبی (JC) منفی و به اندازه کافی بزرگ باشد ، جسم با جرم صفر (ما همچنان آن را ماه می نامیم) در یک جزء از منطقه هیل حرکت می کند که یک دیسک در اطراف یکی از اجسام عظیم (زمین) است. این واقعیت در حال حاضر دلالت بر نتیجه ثبات جدی هیل دارد بنابراین ماه نمی تواند از این دیسک فرار کند. با این وجود این مانع از برخوردش با زمین نمی شود!“
جسمی با جرم صفر- یکی اجسام در مسئله سه جسم انحصاری (محدود شده) جرم صفر دارد.
“با این وجود این مانع از برخورد با زمین نمی شود” – هنوز هم در هر نسخه ساده شده ، هرج و مرج و بی نظمی وجود دارد.
ممکن است این نکته را مشاهده کنیم که مکانیک نیوتن مطمئناً مطابق سیستم هلیوسنتریک کوپرنیک نیست.
Poliastro
Poliastro ، یک توسعه دهنده نرم افزار astrodynamics ، چندین روش عددی برای مسئله سه جسم انحصاری (محدود شده) دارد.
متن همراه تصویر:
به این طرح زیبا از چندین روش عددی برای مسئله سه جسم انحصاری (محدود شده) نگاه کنید “حل معادلات دیفرانسیل به سادگی”. استفاده از روشهای Runge-Kutta با مرتبه بالا در مکانیک آسمانی بسیار گسترده است. دوشنبه خوبی داشته باشید!
منبع:
Look at this beautiful plot of several numerical methods for the restricted three body problem taken from Harier et al. "Solving Ordinary Differential Equations I". The use of high order Runge-Kutta methods is pervasive in Celestial Mechanics. Happy Monday! pic.twitter.com/bIKQhq2Svn
— poliastro (@poliastro_py) May 7, 2018
تئوری Chaos بصورت خلاصه
راه حل های موجود برای مسئله سه جسم ، برخلاف آنچه در تئوری هلیوسنتریک (خورشید مرکزی) دیده می شود ، چنان حساس هستند که کوچکترین تغییر یا نقص در آن ، کل سیستم را از هم جدا کرده و از یکدیگر می پاشد. در Mathematics Applied to Deterministic Problems in Natural Sciences ما روایتی دیگر از کشفیات Poincaré را می خوانیم:
“هنگامی که پوانکاره آزمایش کرد ، وی کشف کرد که در بیشتر مواقع ، مدارهای احتمالی فقط از مدار ۲ جسم اولیه متفاوت هستند و هنوز هم پایدار بودند ، اما آنچه در طول آزمایش بیشتر رخ داد، شوکه کننده بود. پوانکاره کشف کرد که حتی در برخی از کوچکترین تقریبها، برخی از مدارها به صورت ناپایدار و ناآرام رفتار می کنند. محاسبات او نشان داد که حتی یک دقیقه کشش گرانشی از جسم سوم نیز ممکن است باعث شود سیاره دچار چرخش شده و از مدار خارج شود.“
منبع:
در زیر میتوانید شبیه سازی ای از مسئله سه جسم را ببینید و حتی جرم سه جسم را (که بصورت یکسان در شبیه ساز قرار دارد) تغییر دهید تا نتیجه را ببینید:
https://cloud.anylogic.com/model/f1999d97-8de2-4804-9940-5ae261d7ad86?mode=SETTINGS&tab=GENERAL
در سمت چپ بالای تصویر (در لینک بالا) مقادیر جرم اجسام را میتوانید تغییر دهید. چیزی که خواهید دید، نمایشی از تئوری بی نظمی و آشوب است. هرگونه تغییر جزئی در سیستم ، باعث به وجود آمدن زنجیره ای از هرج و مرج و آشوب میشود.
این دقیقاً مسئله مدل سازی سیستم خورشید مرکزی (چرخش زمین به دور خورشید و چرخش ماه به دور زمین) است و چرایی اینکه سیستمش به آن شکل نمی تواند وجود داشته باشد. فقط در سیستم ها و تنظیمات بسیار خاص ، حساس و بسیار متقارن ممکن است وجود داشته باشد. کوچکترین انحراف و نقص یا دخالت نیرویی ، مانند اجسامی با جرم های نابرابر یا تأثیر یک دقیقه ای از گرانش جسمی خارجی به سیستم ، باعث می شود که کل سیستم از هم جدا شده و فرو بپاشد. از خواننده دعوت می شود تا در این باره خود تصمیم بگیرد که آیا این سناریوها در طبیعت اتفاق می افتند ، همانطور که در تئوری عامه توصیف شده است!؟
مجموعه ای از راه حل برای n جسم
در زیر پیوندهایی به گالری راه حل های مسئله سه جسم وجود دارد. باید به کمبود مدار خورشید مرکزی و محدودیت های جرمی توجه داشت.
“در مطالعه آنری پوانکاره در مورد مجموعه مسیرهای احتمالی سیستمهای سه جسمی ، وی وابستگی حساس به شرایط اولیه را مشخص کرد (بالا را بخوانید) ، به پیچیدگی کلی آنچه ممکن است اتفاق بیفتد اشاره کرد و توپولوژی را برای ارائه توضیحات کلی ساده تر توسعه داده است. با شرایط اولیه مناسب می توان انواع مختلفی از رفتار ساده را بدست آورد. تصاویر زیر برخی از مدارهای تکراری احتمالی یک سیاره ایده آل را نشان می دهد که در صفحه یک جفت ستاره که در یک مدار بیضوی کامل قرار دارند حرکت می کند.”
منبع:
https://www.wolframscience.com/nks/notes-7-4–three-body-problem/
موسسه فیزیک بلگراد
کریوگرافی n جسم
http://rectangleworld.com/demos/nBody/
Scholarpedia.org
http://www.scholarpedia.org/article/Three_body_problem
جعبه ابزار ریاضی اویلر
http://euler.rene-grothmann.de/Programs/Examples/Three-Body%20Problem.html
چالش ابر رایانه
دانشجویان برنامه نویسی برای شبیه سازی منظومه شمسی در برنامه Supercomputing Challenge در نیو مکزیکو شرکت کردند و با ایجاد مدارهای اساسی بصورت شبیه سازی، مشکلاتی را یافتند:
“منظومه شمسی ما یک سیستم n جسم است. شبیه سازی سیستم n جسم، درواقع شبیه سازی اجرام آسمانی تحت گرانش، با استفاده از قوانین مکانیک کلاسیک برای تعریف نحوه حرکت این اجرام است. هدف پروژه ما مدل سازی مسئله n جسم در NetLogo است. کد تعیین کننده چگونگی تعامل اجرام نجومی با استفاده از قانون مربع معکوس و یک ثابت گرانشی برای محاسبه نیروی گرانشی بین آنهاست.
تأیید و اعتبار سنجی
حتی اگر مدل ما کاملاً دقیق و درست نباشد ، با سادگی گرافیکی و صحت ریاضی شبیه سازی n جسم ، بازآفرینی می شود. از طریق آزمایشات بسیار ، ما می دانیم که مدارهای عادی بطور باورنکردنی پیچیده هستند و به سختی در هر شرایط و محیط عادی ای به وجود می آیند که این باعث می شود ما به این نتیجه برسیم که منظومه شمسی مان یک سیستم خلاف قاعده و آنرمال در جهان است.“
منبع:
http://www.supercomputingchallenge.org/14-15/finalreports/21.pdf
فایل PDF با جزئیات بیشتر توضیح می دهد که همه تلاشها برای مشاهده مدار ناموفق بوده است.
Universe Sandbox ۲
Universbox Sandbox ² یک شبیه سازی فضایی مبتنی بر فیزیک است که توسط Giant Army تولید و منتشر شده است. غالباً ادعا می شود که این شبیه سازی شواهدی را ارائه می دهد که نشان می دهد سیستم خورشید، زمین، ماه و منظومه شمسی قادر به شبیه سازی با گرانش هستند.
موارد زیر را از یک پست از وبلاگ منتشر کننده بخوانید و خودتان تصمیم بگیرید که آیا این برنامه از یک شبیه سازی کامل گرانشی استفاده می کند:
“به طور پیش فرض ، شبیه سازی ها در Universbox Sandbox ² سعی دارند دقت و درستی را تنظیم کنند تا از فروپاشی مدار به دلیل خطا، جلوگیری کنند. این بدان معناست که برای هر مرحله یک تحمل حداکثر خطا ایجاد می کنید و همچنین اطمینان حاصل می کنید که خطای کلی به حد بالایی نمی رسد.
اگر مرحله زمانی را آغاز کرده باشید ، شبیه سازی می بایست مراحل بزرگتر و کمتری را طی کند. این به معنای احتمال خطای بیشتر است. و هرچه این خطا بیشتر باشد ، احتمال بیشتری وجود دارد که مدار ، که در غیر این صورت باید پایدار باشد ، از هم پاشیده شود. قمر ها به سمت سیارات سقوط می کنند ، عطارد از منظومه شمسی خارج میشود و مواردی از این دست. این چیزی نیست که بیشتر افراد در شبیه سازی های خود می خواهند. اما همزمان ، بیشترشان محدودیتی را در مورد سرعت اجرای شبیه سازی قبول ندارند و نمیخواهند. این یک مشکل است.
پس چگونه می توانیم این مشکل را حل کنیم؟ چگونه می توانیم هزاران جسم را به طور دقیق شبیه سازی کنیم در حالی که هنوز هم می خواهیم قدم های بزرگی را در زمان به جلو بگذاریم؟ به عنوان مثال ، اگر می خواهید، میتوان منظومه شمسی مان را در مقیاس زمانی میلیون ها سال در ثانیه شبیه سازی کنید تا بتوانید تکامل خورشید ما را ببینید!!
یکی از راه حل های ارائه شده توسط توماس ، برنامه نویس فیزیک ، این است که اجازه دهیم حالت خاصی را در شبیه سازی ها انجام شود که در مراحل طولانی مدت قابل اجرا می باشد. این حالت (که البته می توان آن را تغییر داد) شبیه سازی موجود در سیستم n جسم ، آن را به یک سری از مشکلات ۲ جسم متصل میکند: ماه و زمین ، زمین و خورشید ، اروپا و مشتری ، مشتری و خورشید و غیره.
حل مسئله ۲ جسم ساده تر از حل یک مسئله n جسم است. نه تنها از طریق محاسباتی سریعتر عمل می کند ، بلکه تفاوت نسبتاً دلخواهی نیز وجود دارد که می دانیم این دو جسم در طول یک سال و یا در یک میلیون سال آینده کجا خواهند بود. این فقط یک محاسبه نیاز دارد. بنابراین اگر شبیه سازی n جسم را در به مسئله دو جسم تغییر دهید ، شبیه سازی می تواند به جای برداشتن قدم های کوچک مورد نیاز برای محاسبه آن به عنوان یک مسئله n جسم ، یک قدم بزرگ را به جلو بردارد.
این نتایج کاملاً دقیق نخواهد بود ، زیرا این روش تمام تأثیر گرانشی خارجی را نادیده میگیرد. همانطور که قبلاً ذکر شد ، محاسبه مدار زمین با بررسی چگونگی تعامل با خورشید دقیق نیست ، زیرا زمین نیز میتواند تحت تأثیر هر جسم دیگری قرار داشته باشد. با این وجود، خورشید تاکنون مهمترین عامل است ، زیرا بسیار بزرگتر از هر جسم دیگری در منظومه شمسی ماست. نیروهای دیگر که بسیار کوچکترند ، تمایل دارند که تأثیر کمی در سیستمهای غیر Chaos (غیر آشوبی) داشته باشند. بنابراین اگر درست نباشد ، هنگام شبیه سازی چیزی نسبتاً پایدار مانند منظومه شمسی ما ، به اندازه کافی نزدیک است.
این یک راه حل کامل نیست. اما ما فکر می کنیم که این می تواند یک بهبود در سیستم فعلی و محدودیت های آن باشد ، که شما را با انتخاب هایی مانند بی ثبات کردن مدارها با خطاهای گسترده یا انتظار برای شبیه سازی میلیون ساله مورد نیاز برای تحول خورشید را، پیش ببرد. هردو شان جالب توجه اند.”
منبع: http://universesandbox.com/blog/2016/02/n-body-problem/
مطمئناً ممکن است تعجب کنید که، اگر تمام کاری که باید انجام دهند اینست که روزها منتظر شبیه‌سازی باشند تا میلیونها سال پیش برود تا خورشید دچار تحول شود تا مدارهای هلیوسنتریک را شکل دهد ، آنها به راحتی می توانند این شبیه سازی را اجرا کرده و حالت آن را ذخیره کنند تا از آن به عنوان مبانی اولیه برای شبیه سازی های بعدی استفاده شود.
علیرغم هرگونه تصور خیالی مبنی بر انتخاب بین “بی ثبات کردن مدارها با خطاهای گسترده” یا “انتظار برای تحول خورشید” ، و اطمینان از اینکه منظومه شمسی ما با وجود عدم توانایی در شبیه سازی آن ، پایدار است، سازندگان نرم افزار آن آزادانه اعتراف می کنند که این برنامه از یک شبیه سازی کامل از گرانش استفاده نمی کند. در مقاله آمده است: “به طور پیش فرض ، شبیه سازی ها در Universbox Sandbox ² سعی دارند دقت و درستی را تنظیم کنند تا از فروپاشی مدار به دلیل خطا، جلوگیری کنند. “
راه حل تحلیلی در مقابل عددی
سوال:
من فکر می کنم آن نقل قول ها در مورد راه حل های تحلیلی صحبت می کنند. راه حلهای عددی در حال کار …
پاسخ:
این یک تصور غلط است که از برخی منابع ناشی می شود که بیان می کنند هیچ راه حل تحلیلی وجود ندارد ، فقط راه حل های عددی است. این ممکن است باعث شود یک خواننده گاه به گاه تصور کند که باید راه حل هایی وجود داشته باشد که سیستم های نجوم کار کنند. در حالی که درست است که رویکرد تحلیلی پیش بینی موقعیت بر اساس شرایط اولیه، بسیار سخت تر است ، “راه حل های عددی” کار موارد ویژه ای است که در بالا توضیح داده شد – مانند figure eight و سایر پیکربندی های بسیار متناسب.
“راه حلهای عددی” حداقل به دو جسم (از سه جسم) نیاز دارند که دارای جرم یکسان باشند.
https://web.archive.org/web/20191010222453/https://arxiv.org/pdf/1709.04775.pdf
در پایین صفحه ۱ متن را بخوانید. ترجمه متن:
بنابراین ، بدون از دست دادن کلیت ، بدین شکل در نظر می گیریم m1 = m2 = 1 و m3 تغییر پذیر (متفاوت) است.
تکرار متن:
“شاید مهمترین کاربرد مسئله سه جسم در نجوم باشد ، برای کمک به محققان برای اینکه بدانند چگونه سه ستاره ، یک ستاره با سیاره ای که قمر داشته باشد یا هر مجموعه دیگر از سه جسم آسمانی می توانند یک مدار پایدار را حفظ کنند. اما این مدارهای جدید متکی به شرایطی هستند که برای برآورده شدن یک سیستم واقعی ، غیرممکن است. به عنوان مثال ، در همه آنها ، دو جسم از سه جسم دقیقاً دارای جرم برابر هستند و همه آنها در صفحه ای یکسان باقی می مانند.”
“در اینجا ، ما ۱۳۴۹ خانواده جدید از مدارهای تناوبی مسطح از سیستم سه گانه را گزارش می دهیم که در آن دو جسم دارای جرم یکسان و دیگری دارای جرم متفاوت است.”
در ادامه میخوانیم:
“همانطور که توسط لی و لیائو (۲۰۱۷) ذکر شد ، بسیاری از مدارهای تناوبی ممکن است با استفاده از الگوریتم های سنتی با دقت دو برابر از بین بروند. بنابراین ، ما بیشتر معادلات حرکت را با استفاده از “شبیه سازی عددی” ادغام می کنیم.”
https://web.archive.org/web/20191127151017/https://academic.oup.com/pasj/article/70/4/64/4999993
پس راه حل ها با جرم های مختلف کجا هستند؟ مخالفان قادر به نشان دادن راه حل هایی شامل جرم های مختلف نیستند و بنابراین نمیتوانند شبیه سازی دقیق و علمی از خورشید، زمین و ماه بسازند.
پروفسور و محقق فیزیک Vinay Ambegaokar میگوید:
“مورد بعدی مد نظر، مشکل سه جسم است! برای مثال :خورشید، ماه و زمین. با در نظر گرفتن جاذبه بین هر جسم و دو تای دیگر، هیچ راه حل ساده ای برای این مشکل وجود ندارد و در برنامه درسی فیزیک مورد مطالعه قرار نمی گیرد.“
منبع:
Reasoning about Luck: Probability and Its Uses in Physics-Chaos Chapter
ادعا شده است که لاپلاس و لاگرانژ ثبات منظومه شمسی را نشان داده اند. در این زمینه پروفسور H. Scott Dumass میگوید:
“در اوایل قرن نوزدهم ، با تکیه بر کارهای قبلی لاگرانژ ، لاپلاس «ثبات منظومه شمسی» را ثابت کرد و اگرچه این کار یک گام مهم بود و حتی از نظر ریاضی نیز صحیح است ، اما به زودی مشخص شد که او چنین کاری را انجام نداده است و نتوانسته ثبات و استواری را در مسئله n جسم نشان دهد بلکه برای یک نسخه ضعیف از آن است که در آن تعامل بالای سیارات نادیده گرفته می شود. چنین ادعاها و موفقیت های نصف و نیمه و ناقصی که توسط غول های ریاضی عصر شکل گرفت، تنها باعث بیشتر مطرح شدن و معروفتر شدن مسئله n جسمی و البته مشکل ثبات منظومه شمسی شد.“
منبع:
نتیجه نهایی از مقاله:
درحقیقت، شبیه سازی منظومه شمسی، شکل گیری و نحوه کار آن کاملا در تئوری خورشید مرکزی مبهم است و از نظر علمی و منطقی امکان وجود سیستمی مانند خورشید، زمین و ماه وجود ندارد. مسئله سه جسم هنوز پاسخی در فیزیک ندارد پس به نظرتان چطور میتواند پایه شکل گیری تئوری ها و ادعا های مختلف شود؟
با تشکر از همراهی شما
از سایت زمین تخت فارسی. البته بنده زمین تختگرا نیستم والله اعلم .
