اجرای انواع روف گاردن در واقع امری تخصصی می باشد و ترجیحا بهتر است که توسط کارشناسان و طراحان مربوطه انجام شود.
اجرای روف گاردن شامل:
لایه ضد آب (ایزولاسیون) ، لایه ضد ریشه. لایه زهکش که به دو دسته خارجی و ایرانی تقسیم میشود .
فیلتر و خاک که بسیار سبک می باشد.که هر کدام انواع مختلفی دارد.
طراحی بام سبز
بام سبز, روف گاردن: فضای سبز طراحی شده ای است.
با احداث آن در فضاهای بلا استفاده ای از ساختمان ( پشت بام و تراس ) همراه با تکنولوژی مدرن ،
همخوان با ارزش های زیبا شناسی ،
اجتماعی و پایداری محیط ،
بهبود سلامت روانی و جسمی ساکنین و افزایش کیفیت وبهره وری زندگی گردد.
بام سبز می تواند طول عمر پوسته بام را،
از طریق حفاظت در مقابل اشعه ماوراء بنفش و در پی آن انبساط و انقباض ناشی از بام ها هر 15 تا 20 سال جایگزین کرد.
ولی بعضی بام های سبز در آلمان تا 40 سال بدون نیاز به هیچ تعویضی عمر کرده اند.
بام پوشیده با خاک و گیاهان می تواند عایق صوتی داخلی و خارجی ساختمان باشد و صداها را کنترل کند.
بام های سبز باعث بهبود ، زیبا و مفرح ساختن منظره عمومی شهرها و محیط اطراف ساختمان ها شده.
فضای سبز زیبا و سازگار برای کاربران ساختمان فراهم می کند.
همچنین یک فضای اختصاصی زیبا را در اختیار شما قرار میدهد.
فضای سبز به عنوان یک لایه عایق حرارتی مطرح می باشد.
با جلوگیری از افزایش دمای ساختمان ها در ماههای تابستان،
موجب کاهش تقاضا برای الکتریسیته جهت خنک سازی می شود.
در طی ماههای زمستان بام سبز می تواند عایقی باشد .
در جهت کاهش تقاضا برای انرژی گرمایی .
به این ترتیب در صرفه جویی در مصرف انرژی نقش شایانی ایفا می کند.
با به وجود آوردن محیط زیست طبیعی در فضای سبز محیط شهری،
می توان در ایجاد تسکین روحی و سلامت جسمی ساکنین شهرها ، نقش بسزای ایفا نمود.
اجرای روف گاردن
دو روش اجرایی وجود دارد یکی باغ بام با ملکیت شخصی و خوشایند مالک اجرا می شود.
دیگری درون مراکز عمومی و برای پوشش فضای شهری می باشد.
هر دو روش عمومی و خصوصی در بر گیرنده برنامه ریزی اولیه است.
در ابتدا با توجه به متراژ و سبک ساختمان طراحی می شود.
بام سبز به طور کلی بسته به نوع عمق و لایه کاشت،
نوع گیاهان و میزان تاسیسات مورد نیاز به سه گروه تقسیم می شوند:
” متراکم ” – ” گسترده ” – ” نیمه متراکم” .
علاوه بر آن باید حداکثر ظرفیت تحمل بار، نگهداری ، انتخاب گیاه ،
زیر ساخت ها و حدود بودجه در انتخاب تیپ مورد نظر بام سبز توجه نمود.
کاربرد بام سبز گسترده برای بام هایی است که ظزفیت تحمل بار پایینی دارد .
با سایت هایی که برای استفاده به عنوان باغ بام مناسب نیستند.
بام سبز گسترده یا وسیع است که نیازمند حداقل تاسیسات نگهداری و در نتیجه هزینه کمتری است.
این نوع بستر کاشتی بین 5 تا 15 سانتی متر دارا است .
به همین دلیل سبک و بار محدودی را بر ساختمان وارد می کند.
دربام سبز گسترده بسته به عمق لایه کاشت و گسترش ریشه ،
نوع پوشش گیاهی آن به چمن ها ، گونه های سدوم، خزه، گیاهان علفی دائمی ،
سالانه و سایر گیاهان با ریشه های کوتاه و مقاوم در برابر خشکسالی که مراقبت کمتر دارد.
در حالت اشباع با آب وزن بام را بین 70 تا 170 کیلو گرم افزایش می دهد.
این نوع بام کاربردی زیاد نیست و جنبه زیست محیطی دارد.
بام سبز متمرکز همانند محوطه های روی سطح زمین طراحی می شوند.
پیاده روها ، نیمکت ها ، زمین های بازی یا حتی استخرها به عنوان اجزای اضافی به بام اضافه شده.
پوشش گیاهی شامل درختان ، درختچه ها و بوته هایی است که روی سطح زمین قابل کشت هستند.
عمق بستر کاشت بام ظرفیت بار بیشتری دارند،
یا سازه ساختمان از قابلیت تقویت برای تطبیق بار اضافی برخوردار است.
بهترین گزینه برای این نوع بام سبز،
احداث آن روی ساختمان های جدید و درنظر گرفتن بار اضافی بام در طراحی و محاسبات سازه اولیه ساختمان است.
این سیستم ما بین سیستم گسترده و متمرکز قرار دارد.
این بام ها دارای لایه های زهکشی ،
خاک و گیاه عمیق تر و گونه های گیاهان متنوع تر نسبت به بام گسترده است.
عمق لایه ها حداکثر 12- 25 سانتی متر و وزن آن حدودا بین 120-200 کیلو گرم بر مترمربع است.
نگهداری بیشتر ، هزینه بالاتر و وزن بیشتر خصوصیاتی برای این تیپ در مقایسه با بام سبز گسترده است .
از لحاظ پوشش گیاهی امکانات بیشتری فراهم می کند.
گراس های متنوع ، علفی های چند ساله و بوته هایی همچون اسطوخودوس می توان کاشت.
سیستم دیگری که در اجرای روف گاردن انجام می شود،
سیستم مدولار است.
بدون نیاز به زیر ساخت قابل پیاده شدن روی هر بالکن و هر نوعی از بام هست.
این قطعات پیش ساخته با پوشش گیاهی متنوع و از پیش کاشته شده .
به صورت گیاهان مختلف تا درخت و درختچه عرضه می شود.
در این سیستم گیاهان در جعبه های مخصوصی که تمام یا بیش تر بام سبز را می پوشاند ،
کشت و نگهداری می شوند و بر خلاف سیستم های غیر مدولار محیطی ناپیوسته تشکیل می دهد.
کاشت گیاهان در سیستم مدولار رواج گسترده ای یافته است .
زیرا اینگونه سیستم می تواند از مشکلات و هزینه های ایجاد بامهای ضد آب بکاهد.
همچنین مهمترین ویزگی این سیستم طراحی با اجزاء و قطعاتی است .
که علاوه بر اینکه رشد پایدار گیاه را فراهم می کند،
وزن کم و قابلیت جابجایی آنها به راحتی امکان ایجاد طرح ها و الگوها ی مورد نظر را فراهم می کند.
ایجاد بام سبز در زمان کوتاه.
ایجاد طرح ها و الگوها ی مورد نظر.
واحدهای مدولار سبک و قابل انتقال
.
پیاده کردن قطعات انبار کردن آنها خارج از محل استفاده و سوار کردن مجدد آنها.
زیبا سازی و سازگار با محیط زیست.
امکان ایجاد هر سه نوع بام.
قیمت مناسب.
خاک در بام سبز یکی از مواردی است که می باید برای انتخاب و آماده سازی آن دقت زیادی نمود.
همچنین در اجرای روف گاردن باید آنرا در نظر گرفت.
چرا که خاک در بام سبز دارای محدودیت هایی است که برخی از آنها عبارت از :
باید وزن مخصوص کمتری داشته باشد.
باید توانایی جذب آب بیشتری داشته باشد.
اگر چه می توان با کود دهی نیاز غذایی گیاهان را در بام سبز بر طرف کرد.
اما به دلیل مشکلات برای تعویض خاک در بام سبز باید دارای مواد غذایی باشد.
که با گذشت زمان علاوه بر بهبود دانه بندی بتوان نیاز گیاهان را به مواد غذایی مرتفع نماید.
روف گاردن طراحان منظر آینده
زهکشی بستر کاشت.
اهمیت ایزولاسیون در اجرای روف گاردن بسیار می باشد.
زهکشی از دو سو دارای اهمیت است.
اول برای حفظ سلامت ریشه گیاهان مورد استفاده در بام سبز ،
بعد از جمع آوری و هدایت آب مازاد به لوله خروجی ،
معمولا به دلیل در نظر نگرفتن لوله های جداگانه برای دفع آبهای مازاد ،
از لوله های آب باران کمک گرفته می شود.
به عملیاتی اتلاق می شود که طی آن انتقال املاح خاک به لایه های پایین تر جلوگیری شود .
این عمل به واسطه قرار دادن لایه ای از الیاف انجام می شود.
ایزولاسیون در اجرای روف گاردن یکی از مهمترین بخشها می باشد .
که در واقع مرزیست برای عدم عبور آب به فضای زیرین که برای این امر از روشها و مواد مختلفی بهره گرفته می شود.
اجرای روف گاردن با توجه به شرایط فیزیکی ساختمان و تحمل وزن سازه انجام می پذیرد.
شیب ۳۰- ۱ درجه برای جلو گیری از فرسایش و رانش خاک مناسب است ،
موجب تثبیت خاک خواهد شد.
طول بام از پشته تا لبه بام بر روی ( درصد رطوبت خاک ) اثر دارد.
آب حاصل دراثر نیروی موئینگی در داخل خاک می ایستد.
اما فقط تا فاصله کوتاهی از خاک رطوبت باقی می ماند .
شرایط خشک تر ی در سمت بالای بام وجود دارد.
جبهه شمالی و جنوبی بام شرایط نور و گرمایی متفاوتی دارند .
همچنین اگر بخشی از بام در سایه درختان یا ساختمان های دیگر باشد ،
پوشش گیاهی به شکل متفاوتی رشد خواهد کرد .
همچنین مکانهایی در بام هست که آب بیشتری مثلا از ساختمان های مجاور دریافت می کند .
یا بعضی مکان ها مثلا زیر طره ساختمان مجاور ممکن است آبی دریافت نکنند.
در هریک از موارد استفاده از سنگریزه به جای پوشش گیاهی خشک شده زیباتر به نظر می آید،
مگر آنکه قصد داشته باشید که با آبیاری آن قسمت را سبز نگهدارید .
بام سبز نسبت به بام های ساخته شده با مواد دیگر در معرض خطر کمتری نسبت به توفان است .
تجارب نشان داده که بعد از یک توفان سخت در سوئد،
بام سبز تازه احداث خسارت کمتری نسبت به سایر بام ها داشته است .
در جاهایی که باد زیادی می وزد نیاز به استفاده از شبکه های محافظی است .
که خوب به بام پیچ شده باشند .
پیچ همراه با واشر پلاستیکی غیر از صدمه به لایه آب بندی در داخل خاک مدت زیادی دوام نخواهد داشت .
قبل از اجرای روف گاردن باید در مورد میزان بار اضافی که سازه می تواند تحمل کند اطلاع یابید .
یک لایه نازک بام سبز وزنی معادل ۵۰کیلوگرم بر مترمربع در زمانی که اشباع از آب باشد دارد ،
نمونه های سبکتری نیز موجود است که با استفاده از پشم سنگ است ،
یک لایه با آن به جای لایه خاک ، وزنی معادل ۳۵ کیلوگرم بر متر مربع را میتواند تحمل کند .
در مقایسه بااین ها ، موزائیک دارای وزنی حدود ۳۷-۳۳ کیلوگرم است .
اگر در ناحیه برف پیش بینی می شود وزن برف را نیز باید به آن اضافه کرد .
اجرای روف گاردن
مواد ضد آب : اگر آب روی سقف بام بماند به ساختمان صدمه نمی زند .
لایه ساخته شده از مواد ضد آب تا قبل از آنکه از نظر فیزیکی تخریب شوند می تواند محافظ ساختمان باشد .
خاک و پوشش گیاهی از پوسته بام درمقابل تاثیرات اشعه فوق بنفش محافظت می کند .
البته پوسته بام باید در وضعیت خوبی قبل از نصب بام سبز باشد.
استفاده از یک لایه پوشش قیری از نشت آب جلو گیری خواهد نمود .
کشورهای مختلف شیوه هاو قواعد مختلفی برای اجرای روف گاردن دارند.
بعضی از کشورها هم قاعده ای ندارند .
درآلمان یک لایه تثبیت کننده زیر بام کار گذاشته می شود.
به این دلیل که ریشه نتواند به لایه آب بندی صدمه زند .
تثبیت کننده ریشه به لایه زهکشی نیز کمک میکند .
این لایه ممکن است دارای منشا شیمیایی باشد .
برای گیاهان مسموم کننده بوده،
یا از یک لایه نازک مس ساخته شده باشد یا از لاستیکی مصنوعی که درز نداشته باشد .
دلیل اصلی استفاده از لایه زهکشی در زیر لایة خاک جلوگیری از فرسایش است.
دلیل دوم در رابطه با بام های هموار ، شکل دهی گودال است .
پوشش گیاهی سدوم با شرایط خشک سازگارند و در آب شناور خواهند شد و صدمه خواهند دید.
عملکرد دیگر مواد زهکشی، ایجاد فاصله بین کف بام و خاک ما است.
این اثر زمانی خیلی مهم می شود ،
که خشک بودن بام باتوجه به اقلیم و شیب بام را هم در نظر داشته باشیم .
مطلقا لازم نیست عمل زهکشی با یک لایه مجزا انجام پذیرد .
استفاده از یک لایه خاک که به اندازه کافی زهکشی شده باشد ،
تا آب اضافی بتواند از طریق آن بطور موثری زهکشی شود معمول است .
این نوع بام سبز، بام سبز یک لایه ای خوانده می شود .
مواد زهکشی که در بام سبز بکار می رود شامل مواد طبیعی ،
مواد بازیافتی و حصیر های زهکشی مصنوعی می باشد.
ساده ترین مواد طبیعی زهکشی ریگ – سنگریزه هستند که منشا طبیعی دارند و خوب کار می کنند.
ارزان بودن یکی از مزایای آن است .
در صورت استفاده از مواد و مصالح بومی با هماهنگی با زمین سایت هم موجب فایده اقتصادی،
هم با بازگرداندن مسکن مهرگانی که پیش از این ساکن آنجا بوده اند در تنوع زیستی مداخله می کند .
ازمواد مناسب زهکشی دیگر در بام سبز ،
می توان به خرده های آجر گدازه های آتشفشانی (لاوا ) و ماده مصنوعی (لکا( LAVA & LECA اشاره نمود.
اغلب جهت عایق بندی بکار می رود. و یا واسطه رویشی جهت علف تازه است .
ریشه های پوشش گیاهی بام می تواند در آن نفوذ کند.
اصطکاک بین پشم سنگ و لایه قیری بام موجب می شود که در جا در محل نصب گردد.
پشم سنگ می تواند میزان زیادی آب را در خود نگهدارد و در دوره زمانی طولانی تری برای گیاه آزاد سازد .
اما هر آب اضافی دیگری زهکشی خواهد شد.
بعنوان راه حلی در رابطه با وزن ، سبک وزنی پشم سنگ می تواند آنرا جانشین لایه خاک کند .
گیاهان مستقیما روی آن رشد خواهند کرد و سنگریزه در بالای آن جهت جلوگیری از کنده شدن و ور آمدن حصیر پاشیده می شود.
این راه حل در دراز مدت مدت مواد مغذی ر ا برای گیاه نگهداری نمی کند .
لذا گیاهان باید کود داده شوند.
به دلایل محیطی و با توجه به مصرف انرژی لازم است که سنگ تبدیل به پشم سنگ شود .
این مواد می تواند از بازیافت صندلی ماشین و مشابه آن ساخته شود .
این مواد آب را زهکشی می کند اما میزان زیادی آب و مواد مغذی را نمی تواند نگهداری کند .
انواع و اقسام ورقه های زهکشی برای بام سبز و جود دارد.
بعضی ها برای بام سبز گسترده که فقط چند سانتیمتر ضخامت دارند .
بعضی ها برای بام سبز متمرکز که دارای لایه ضخیم خاک می باشند،
ایده این که آب در این فنجان ها پس از سرریز شدن در سطح بام پخش می گردد.
با پشم سنگ مقایسه شود که در جایی که جاذبه آب را به پایین ترین لبه های بام می کشاند و تاج بام خشکتر خواهد بود .
به محض آنکه فنجان های پلاستیکی پر شوندهر آب اضافی دیگری از طریق سوراخ هایی زهکشی می شود .
این مواد زهکشی حتی از نظر اجرایی نیز طراحی شده و از نظر جابجایی و نصب بسیار ساده اند.
در رابطه با مضرات آن می توان گفت که آنها خیلی خشکند مواد متخلخل آهسته تر خشک خواهند شد.
گیاهان را گرم کرده و شانس تنظیم مصرف آب متناسب با دسترسی به آب کمتر است .
راه حل گرانتری هستند بویژه اگر مصرف انرژی تولیدی آن نیز محاسبه گردد.
از مضرات دیگر آن که پلاستیک از منابع تجدید ناپذیر است .
علاوه بر خصوصیات مشخص مواد زهکشی ، قیمت ، دسترسی ، وزن ، هزینه نصب و غیره پس از انتخاب می تواند متفاوت باشد.
بالای لایه زهکشی یک لایه فیلتر به شکل روکش الیاف به منظور تثبیت عملکرد زهکشی نصب میشود .
وقتی حصیر سدوم آماده می خرید این لایه فیلتر موجود میباشد .
بوسیله شبکه نایلونی سه بعدی به کنترل فرسایش خاک کمک میکند و لایه زیر را در محل نگه میدارد .
استفاده از لایه جلوگیری از فرسایش به جهت شیب بام بستگی دارد .
در مورد بام های صاف ممکن است این لایه کنده شود .
مواد مقاوم در برابر آتش: از هر خاکی نمی توان به عنوان پوشش بام استفاده کرد .
خاک شامل زغال سنگ ( تورب ) یا دارای موجودات ارگانیکی میکروبی،
قابلیت انقباض را کاهش می دهند و از نظر آتش سوزی هم خطرناکند .
لازم است در اجرای روف گاردن گیاهان مناسب هراقلیمی انتخاب شود.
خواه شرایط آن بصورت دوره ای خیلی خشک ،
خیلی گرم، خیلی سرد یاخیلی متغیر باشد .
مهمترین مسئله در بام گسترده دامنه مقاومتی پوشش گیاهی آن است .
چرا که شرایط خشک در بیشتر اقلیم ها حاکم بر این نوع بام ها است .
از جمله این گیاهان سدوم و تعداد کمی از گیاهان خانواده کراکسولاسیا می باشند.
تعداد کمی از گونه های سدوم مناسب برای بام سبز وجود دارد.
که دارای رنگ های مختلف و الگوهای رشد متفاوتند.
در ترکیب با خزه رایج ترین جمعیت گیاهی بکار رفته در بام های گسترده می باشند.
در نقاطی از جهان که سدوم به طور طبیعی وجود ندارد.
توسعه بازار بام سبز به مبارزه ای بین گونه های مقاوم متناسب با اقلیم محلی و رستنی های بومی بدل شده است .
بام سبزجهت استفاده دردرازمدت پیش بینی می شود،
در واقع بام سبزدارای دو برابر طول عمر در مقایسه با بام های متعارف و مرسوم است.
در رابطه با جزییات بام سبز،
همانطور که درتصاویر زیر نشان داده شده است:
یک لایه لاستیکی یا پلاستیکی روی بام سنتی پهن می شود .
در زیر و روی این لایه لاستیکی مواد عایق بندی نظیر پرلیت وجود دارد .
دربالای لایه عایق بندی یک لایه زهکشی اضافه می گردد.
بسته به شیب بام نهایتا یک لایه نازک خاک مخلوط اضافه می شود .
روی آن پوشش گیاهی مقاوم در برابر خشکی می کارند .
کف بایک بتونه قیری پوشیده شده وسپس ۴ میلیمتر پلی استیرین بصورت نمد با مشعل هوای داغ در محل نصب می شود .
ایزولاسیون پلی استیرین تزریقی که باآزمون ضخامت آن تعیین می شود پهن می گردد.
یک لایه پوشش ضد آب که با هوای داغ به لبه های بام خوب جوش خورده ، به پیرامون بام بسته می شود .
این محصول لاستیکی دربازار موجوداست که دارای حافظه برگشت پذیری است .
اغلب به فرم اصلی خود برمی گردد و موجب صدمات بعدی خواهد بود.
یک ماده پولیمری ازمحصولات شرکت موجود است .
که با پشم شیشه پوشیده شده وفرایند غلطک زنی را خوب تحمل می کند .
فاقد حافظه برگشت پذیری است و حرکت ساختاری بدون هیچ نوع صدمه ای به بام را دارد .
۵۰ – ۳۵ میلیمتر پلی اتیلین – مواد بازیافتی در دسترس همراه با پشم شیشه روی آن.
۵ .محیط کشت رویشی :
واسطه رویشی ۸۰ میلیمتری از مواد پوششی دانه دانه رویشی ،
بام را برای دریافت پوشش سدوم، زمانی که جوانه سدوم روی آن پاشیده می شود ،
یا حصیر سدوم روی آن پهن می گردد آماده می سازد .
معمولا لایه این خاک نازک کمتر از ۱۵ سانتیمتر عمق دارد .
گیاهان طبیعی که نیاز به مراقبت کمتر آبیاری کمتر دارند.
مانند چمن بوته و گونه های خزه برای کاشت در این خاک مناسب مناسب می باشد .
پوسته بام که امروزه بکار میرود از ۴۰ سال پیش مرسوم بوده و هنوز اجرا می شود .
این بام ها،مشابه همان بام ها در تمام دنیا با موفقیت نصب گردیده و در شرایط آب و هوایی سخت آزمایش شده اند.
آبیاری بام سبز, روف گاردن
با توجه به سبک بودن خاک و هدر رفت بیشتر آب نیاز به آبیاری هوشمند میباشد.
که شامل آبیاری تحت فشار و در بعضی موارد آبیاری قطره ای می باشد.
در مراحل بعدی شروع به ساخت سازه هایی مانند آلاچیق یا آبنما با توجه به طراحی میکنیم.
