بسیاری از بیماری ها و مشکلات در حیواناتی همچون بز وگوسفند ، ناشی از مدیریت غلط و تصمیمات نادرست تغذیه ای و تجهیزات می باشد. شناخت بیماری های دامی و آشنایی با آنها سبب سهولت در انجام کارهای مدیریتی و تصمیمات بهتر می شود. این بخش شرح کاملی از بیماری ها و انگل های بز نمی باشد بلکه برای بیان تمام بیماری های بز به مقالات متعددی نیاز است. در این مقاله و مقالات بعدی سعی خواهیم کرد تا اندازه ای مناسب بیماری ها و روش های درمان گوسفندان و بز ها را معرفی کنیم .تولید، هزینه پیشگیری، هزینه درمان و مرگ احتمالی حیوانات آلوده ضررهای اقتصادی را به همراه دارد.
تأثیر بیماری ها و آلودگی های انگلی تحت تأثیر حیوان، مدیریت و عامل بیماری انگلی می باشد. پرورش دهندگان باید آگاه باشند که بین بیماری ها و انگل های بز و انسان ارتباط وجود دارد. به طوری که حدود 90 بیماری مشترک بین انسان و دام شناخته شده و این بیماری ها می توانند از دام به انسان و همچنین بقیه حیوانات انتشار یابند. همانطور که اشاره کردیم در اینجا اطلاعات پایه ای بیماری ها و آلودگی های انگلی معمول را بیان می کنیم.
بزها زمانی که سالم باشند معمولا موجوداتی پر انرژی، کنجکاو، غیرقابل کنترل و بازی گوش هستند. بزهای سالم دم شان را بالا نگه می دارند و چشم های آنها شفاف است. کمتر پیش می آید که صدای بع بع کردن بزها شنیده شود، مگر این که دچار مشکل یا بیماری باشند. البته برخی از بزها تمایل به غر زدن دارند، در حالی که سالم هستند. البته این بع بع کردن به شمار نمی رود و یک پرورش دهنده باید تفاوت این دو صدا را بداند و آنها را از هم تشخیص دهد.
هر چند که تشخیص آن مشکل است. برخی نژادهای خاص مانند نوبیان، نژادی پر سر و صدا محسوب می شوند. معمولا بزها به چهار علت گرسنگی، تشنگی، فحلی و بیماری سر و صدا می کنند. بنابراین اگر بزها گرسنه و تشنه نباشند و زمان فحلی آنها نیز نباشد، سر و صدای آنها نشان دهنده بیماری است. تشخیص بین سلامت و بیماری دشوار می باشد زیرا هر چند که سلامت و بیماری در مرز متضاد یک طیف هستند ولی گاهی اوقات تشخیص این دو از یکدیگر دشوار است.
برای مثال یک بز با سلامت عالی ممکن است دارای انگل (بیماری) باشد. در این فصل منظور از سلامتی حالت پایدار و تولید مناسب می باشد و بیماری به عنوان حالتی بیان می شود که از تولید مناسب جلوگیری می کند. بنابراین تمام عواملی که باعث پیشرفت سلامتی می شوند باید ارتقا داده شوند و هر چیزی که از آن جلوگیری می کند باید با آن مقابله گردد.
سلامتی، بیانگر وضعیت موزون است در حالی که بیماری، فقدان تعادل می باشد. در یک تحقیق برای آزمایش و بررسی بیماری های گاوی از بزها استفاده شد. به عنوان مثال برای بیماری سل چندین بز مورد آزمایش قرار گرفتند. در پایان آزمایش مشاهده شد که بزها سلامتی خود را بازیافتند و اثری از بیماری مشاهده نشد. بنابراین در مقایسه با بقیه حیوانات، بزها حیواناتی مقاوم در مقابل بیماری می باشند.
برخی علایم در بزها نشان دهنده ی این است که بز کاملا خوب و سلامت نیست. این علایم عبارتند از:
1- بزها از گله جدا می شوند، احتمالا خوراک نمی خورند و یا وضعیت بدنی مناسب ندارند، از جمله این که سر بز به سمت پائین است. بز و بزغاله های سالم به ندرت سرشان را پائین می اندازند (بزها فقط در صورت بیماری یا بزغاله زایی از گله جدا می شوند).
2- مدفوع بزها همیشه باید کنترل گردد. در صورتی که مدفوع به حالت توده به هم چسبیده، آبکی و یا بسیار سفت باشد، نشان دهنده بیماری است.
3- بزهایی که در زمان حرکت، از گله عقب می مانند یا نمی توانند با گله حرکت کنند.
4- پاهای بزها باید برای وجود علایم ورم بررسی گردند.
5- کاهش وزن های ناگهانی باید مورد بررسی قرار گیرند.
6- ورم های زیر چانه بررسی گردند، زیرا ممکن است نشان دهنده انگل های داخلی یا گواتر باشند.
7 - پوشش موی زبر و خشن ممکن است به علت بیماری یا کمبود مواد باشد. ۸
8- ترشحاتی مثل خون، موکوس و چرک که از دهان، چشم ها، گوش ها یا فرج یاهر قسمت دیگری از بدن خارج شود، غیر عادی است.
به دامداران عزیر توصیه می کنیم که با شناخت علائم بیماری های دامی بیشتر به فکر پیشگیری باشند تا درمان. چراکه درمان بسیار سخت و هزنیه بر تر از پیشگیری از شیوع بیماری می باشد.
