در دنیای پیچیده بازارهای مالی هر لحظه فرصتی برای سودآوری یا ضرر ناگهانی است. در این میان عوامل و پدیده‌های مختلفی وجود دارد که بر روند حرکت قیمت‌ها تأثیر می‌گذارند، که یکی از این عوامل شورت اسکوییز (Short Squeeze) می‌باشد. این پدیده می‌تواند تعادل بازار را بهم زده و موجی از خریدهای ناگهانی ایجاد کند و معامله‌گران را برای بستن موقعیت‌های خود واردار کند. اما چرا این پدیده رخ می‌دهد؟ چه عواملی باعث تغییر ناگهانی حرکت بازار می‌شود و میلیون‌ها دلار سود و ضرر بوجود می‌آید؟ برای اینکه درک عمیقی از شورت اسکوییز داشته باشید و بفهمید چگونه می‌توانید از آن در بازار استفاده کنید یا از افتادن در دام آن بپرهیزید، تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
شورت اسکوییز (Short Squeeze) چیست؟
شورت اسکوییز یا فشار فروش کوتاه که در بازارهای مالی اتفاق می‌افتد منجر به افزایش قیمت ناگهانی قیمت یک دارایی شده و باعث می‌شود معامله‌گرانی که پوزیشن شورت داشتند، مجبور به بستن موقعیت‌های خود شوند. به عبارت دیگر، شورت اسکوییز زمانی اتفاق میفتد که تعدادی از معامله‌گران بر اساس تحلیل خود انتظار کاهش قیمت ارز را دارند، اما با توجه به اینکه بسیاری از معامله‌گرانی که پوزیشن شورت داشتند، از موقعیت معاملاتی خود خارج شده و برای خرید ارز هجوم می‌برند که این حرکت باعث می‌شود قیمت آن سهام به طور ناگهانی افزایش می‌یابد.
نکته: شورت اسکوییز یا فشار فروش کوتاه، نام خود را از این واقعیت می‌گیرد که معمولا زمانی که فروشندگان کوتاه مدت(Short sellers) تحت فشار قرار می‌گیرند تا موقعیت‌های معاملاتی خود را با ضرر ببندند.
فشار فروش کوتاه یا استقراضی باعث می‌شود قیمت سهام به سرعت افزایش یابد، زیرا معامله‌گرانی که پوزیشن شورت داشتند برای جلوگیری از ضررهای بیشتر، مجبور به بستن موقعیت معاملاتی خود می‌شوند. معامله‌گران مخالف سعی بر آن دارند که شورت اسکوییز یا همان فشار فروش استقراضی را پیش بینی کنند و از این فرصت برای خرید سهام‌هایی که دیگران انتظارکاهش قیمت آن را دارند استفاده کنند تا از افزایش قیمت آن ارز سود کنند. فروشندگان کوتاه مدت (Short Sellers) و معامله‌گران مخالف، حرکات پر ریسکی انجام می‌دهند که در این میان معامله‌گران و سرمایه‌گذاران عاقل دلایل بیشتری برای خرید یا فروش آن سهام دارند.
شورت اسکوییز چگونه عمل می‌کند؟
فروشندگان کوتاه مدت (Short Sellers) معاملات خود را با انتظار کاهش قیمت یک سهام انجام می‌دهند. اما زمانی که قیمت سهامی با فروش کوتاه مدت، به طور چشمگیری افزایش می‌یابد، فروشندگان کوتاه مدت برای اینکه از ضررهای بیشتر خود جلوگیری کنند مجبور به فروش سریع دارایی خود می‌شوند.
فروشندگان کوتاه مدت سهامی را که پیش بینی می‌کنند قیمت آن کاهش خواهد یافت قرض می‌گیرند تا پس از کاهش قیمت، آن سهام را خریداری کنند. اگر پیش بینی آنها درست باشد، ارز استقراضی را برمی‌گردانند و از تفاوت قیمت بین زمانی که موقعیت فروش را شروع کرده‌اند و زمانی که سهامی را برای بستن موقعیت خریداری می‌کنند، سود می‌کنند. اما اگر برخلاف پیش بینی آنها قیمت افزایش یابد، مجبور می‌شوند آن را در قیمت بالاتری بخرند و تفاوت بین قیمت تعیین شده و قیمت فروش را پرداخت کنند.
از آنجایی که فروشندگان کوتاه مدت با سفارش‌های خرید موقعیت معاملاتی خود را می‌بندند، این خروج هم‌زمان آنها باعث افزایش قیمت‌ها می‌شود. همچنین با رشد سریع و ادامه دار قیمت خریداران جدیدی به سمت خرید این سهام جذب می‌شوند. ترکیب خریداران جدید و فروشندگان کوتاه مدتی که به خاطر ترس از ضررهای سنگین مجبور به خرید می‌شوند، باعث افزایش سریع و ناگهانی قیمت می‌شود که می‌تواند چشمگیر و بی سابقه باشد.
به عنوان مثال فرض کنید که قیمت فعلی سهامی 100 دلار است. تعدادی از معامله‌گران پیش بینی می‌کنند که قیمت این سهام به زودی کاهش پیدا می‌کند بنابراین تصمیم می‌گیرند سهام را در کوتاه مدت بفروشند. یعنی این معامله‌گران سهام را قرض می‌گیرند و آن را در بازار به قیمت 100 دلار می‌فروشند. به عبارت بهتر تصمیم آن ها این است زمانی که قیمت سهام کاهش یافت، آن را در قیمت پایین‌تری مثلاً 70 دلار بخرند و سهام قرض گرفته شده را برگردانند، که در این صورت 30 دلار سود خواهند کرد.
اما زمانی که شورت اسکوییز یا همان فشار فروش کوتاه اتفاق میفتد، بر خلاف انتظار و پیش بینی معامله‌گران، به دلایلی مانند انتشار اخبار مثبت درباره شرکت با افزایش تقاضا، قیمت سهام به جای کاهش، به سرعت افزایش می‌یابد، مثلاً از 100 دلار به 120 دلار می‌رسد. در این حالت فروشندگان کوتاه مدت که آن سهام را به قیمت 100 دلار فروخته بودند، اکنون در شرایطی هستند که باید سهام را مجددا بخرند، در حالی که قیمت سهام بالاتر از انتظار آنها است. بنابراین فروشندگان به دلیل نگرانی از افزایش بیشتر قیمت سهام و برای جلوگیری از ضرربیشتر، مجبور می‌شوند آن سهام را در قیمت بالاتری مثلاً 120 دلار بخرند. این خرید ناگهانی باعث می‌شود که تقاضا برای خرید آن افزایش یابد و قیمت حتی افزایش بیشتری داشته باشد، مثلاً به 130 یا 150 دلار برسد.
در این حالت نه تنها فروشندگان کوتاه مدت دچار ضرر می‌شوند بلکه موج خریدهای ناگهانی آنها (برای بستن پوزیشن معاملاتی‌شان) باعث افزایش بیشتر قیمت می‌شود. که این روند می‌تواند مانند یک چرخه ادامه داشته و هرچه تعداد بیشتری از فروشندگان کوتاه مدت وارد بازار شوند و مجبور به خرید شوند، قیمت سهام به شدت افزایش می‌یابد.
چرا Short squeeze اتفاق می‌افتد؟
فروشندگان کوتاه مدت (Short sellers) روی سهامی پوزیشن یا موقعیت معاملاتی باز می‌کنند که معتقدند قیمت آن کاهش خواهد یافت. علیرغم دلایل منطقی آنها، اعلام یک خبر مثبت یا گزارش سودآوری فراتر از انتظار که توجه خریداران را به خود جلب کند، می‌تواند این پیش بینی‌ها را برهم بزند.
این تغییر در شرایط ارزها ممکن است موقتی باشد، اما اگر چنین نباشد، فروشندگان کوتاه مدت ممکن است با ضررهای سنگینی مواجه شوند، به‌ویژه زمانی که تاریخ انقضای موقعیت‌های آنها نزدیک می‌شود یعنی زمانی که نیاز می‌بینند موقعیت معاملاتی خود را ببندند. در این شرایط آنها ترجیح می‌دهند هرچه سریعتر از موقعیت معاملاتی خود خارج شوند، حتی اگر به معنای تحمل ضرر قابل توجهی باشد. در این هنگام شورت اسکوییز (فشار فروش کوتاه) رخ می‌دهد، هر معامله خرید توسط یک فروشنده کوتاه مدت باعث افزایش قیمت می‌شود و فروشنده کوتاه مدت دیگری را مجبور به خرید می‌کند.
شورت اسکوییز در ارز دیجیتال
شورت اسکوییز (Short Squeeze) در ارزهای دیجیتال همانند فرآیندی است که در بازار سهام اتفاق می‌افتد، اما به دلیل نوسانات بالای ارزهای دیجیتال و ساختار غیرمتمرکز این بازار، ویژگی‌ها و تفاوت‌های خاص خود را دارد. در ادامه دلایل رخ دادن شورت اسکوییز در ارزهای دیجیتال را باهم بررسی می‌کنیم.
· فروش کوتاه مدت در ارزهای دیجیتال
در بازار ارزهای دیجیتال، فروشندگان کوتاه مدت (Short sellers) ارزی را قرض می‌گیرند و سپس به امید کاهش قیمت ارز اقدام به فروش آن می‌کنند، تا بتوانند آن را در آینده با قیمت پایین‌تری خریده و کسب سود کنند. این فرآیند مشابه بازار سهام است. در صورت کاهش قیمت ارز، فروشنده کوتاه مدت سود می‌کند.
· شکل گیری شورت اسکوییز
شورت اسکوییز زمانی اتفاق می‌افتد که بسیاری از معامله‌گران پیش بینی می‌کنند که قیمت یک ارز دیجیتال کاهش خواهد یافت بنابراین تعداد زیادی از موقعیت‌های فروش کوتاه مدت باز می‌شود. اما برخلاف پیش‌بینی آنها، قیمت ارز به طور ناگهانی شروع به افزایش می‌کند. این افزایش قیمت ممکن است به دلیل انتشار اخبار مثبت، خریدهای گسترده توسط نهنگ‌ها (سرمایه‌گذاران بزرگ) و یا دلایل فاندامنتال باشد.
در این حالت، معامله‌گرانی که منتظر کاهش قیمت بودند برای جلوگیری از ضررهای سنگین مجبور به بستن موقعیت‌های معاملاتی خود می‌شوند. که در این صورت باید ارز دیجیتال را با قیمت بالاتری بخرند و این خرید ناگهانی منجر به افزایش بیشتر قیمت شده و فشار فروش کوتاه را تشدید می‌کند.
به عنوان مثال فرض کنید که قیمت فعلی بیت کوین 30000 دلار است و و تعداد زیادی از معامله‌گران معتقدند که قیمت آن کاهش خواهد یافت. بنابراین، بیتکوین را به صورت کوتاه مدت می‌فروشند. اما به دلیل اخبار مثبت و یا ورود نهنگ‌ها به بازار، قیمت بیت کوین به جای کاهش به 350000 دلار افزایش می‌یابد. فروشندگان کوتاه مدت که نگران افزایش بیشتر قیمت هستند، برای بستن موقعیت معاملاتی خود مجبور به خرید بیت کوین می‌شوند. این خریدهای ناگهانی منجر می‌شود قیمت بیت کوین به 40000 دلار برسد و شورت اسکوییز اتفاق بیفتد.
· عوامل مؤثر در شورت اسکوییز ارزهای دیجیتال
1. نوسانات بالا: به دلیل نوسانات شدید و تغییرات قیمت ناگهانی، ارزهای دیجیتال مستعد شورت اسکوییز هستند.
2. اهرم (Levarage) : بسیاری از معامله‌گران در بازارهای مشتقه ارزهای دیجیتال با استفاده از اهرم معامله می‌کنند. زمانی که قیمت به سرعت افزایش می‌یابد، معامله‌گرانی که پوزیشن شورت دارند ممکن است به دلیل استفاده از اهرم‌های بالا با ضررهای سنگینی مواجه می‌شوند.
3. نبود مقررات شدید: بازار ارزهای دیجیتال نسبت به بازارهای سنتی کمتر تحت نظارت است، که این موضوع می‌تواند به ایجاد نوسانات شدید و وقوع شور اسکوییز کمک کند.
· ریسک‌ها و فرصت‌ها
شورت اسکوییز در بازار ارزهای دیجیتال به دلیل نوسانات زیاد می‌تواند ریسک زیادی برای معامله‌گران به همراه داشته باشد. اما برای کسانی که از این شرایط استفاده می‌کنند و پیش بینی و تحلیل درستی از افزایش ناگهانی قیمت دارند، می‌تواند فرصتی برای کسب سودهای کلان باشد.
ریسک‌های معامله در شورت اسکوییز
شورت اسکوییز می‌تواند فرص‌هایی برای کسب سودهای بزرگ فراهم کند، معامله‌گران باید به ریسک‌های آن نیز توجه داشته باشند. در ادامه برخی از این ریسک‌ها را بررسی می‌کنیم:
1. نوسانات شدید قیمت: شورت اسکوییز اغلب با نوسانات ناگهانی و شدید قیمتهمراه است. این نوسانات می‌تواند معامله‌گرانی که در موقعیت خرید یا فروش قرار دارند را با ریسک‌های زیادی مواجه کنند و حتی منجر به ضررهای سنگین شوند.
2. پیش‌بینی دشوار حرکت قیمت: در جریان شورت اسکوییز، حرکت قیمت ممکن است بسیار غیر قابل پیش بینی باشد. تغییرات سریع و ناگهانی در قیمت می‌تواند تصمیم‌گیری‌های معاملاتی را پیچیده و ریسک ضررهای سنگینی را افزایش دهد.
3. عدم مدیریت ریسک مناسب: نبود مدیریت ریسک مؤثر در طول یک شورت اسکوییز می‌تواند منجر به ضررهای جبران ناپذیری شود. معامله‌گران باید حجم معاملات خود را به دقت کنترل کرده و از ابزارهایی مانند دستور حدضرر (Stop-Loss) برای کاهش ریسک در معاملات خود استفاده کنند.
جمع بندی
شورت اسکوییز یکی از پدیده‌های پیچیده و پرریسک در بازارهای مالی است که می‌تواند باعث تغییرات ناگهانی و قابل توجهی در قیمت دارایی‌ها شود. درک صحیح از استراتژی فروش کوتاه مدت و عوامل مؤثر بر شکل گیری شورت اسکوییز مانند علاقه به فروش کوتاه مدت و مدیریت ریسک برای هر معامله‌گری الزامی است.
معامله‌گران ارزهای دیجیتال و همینطور اوراق بهادار همیشه باید با هوشیاری و احتیاط عمل کنند و از ابزارهای مدیریت ریسک مانند دستورات حدضرر استفاده کنند تا از ضررهای احتمالی جلوگیری کنند. یادگیری و تحلیل دقیق بازار می‌تواند از معامله‌گران در مقابل فشارهای ناگهانی محافظت کرده و به تصمیم‌گیری‌های بهتر و سودآورتر منجر شود.
