پروتز دندان (ثابت یا متحرک) در واقع نوعی دندان مصنوعی به حساب می‌اید که مشابه دندان طبیعی داشته و مشکلاتی که در ظرح لبخند فرد است برطرف میکند. از دست دادن دندان دائمی می‌تواند مشکلاتی را در عمل جویدن و هضم غذا ایجاد کند علاوه بر اینکه در ظاهر و اعتماد به نفس افراد نیز تاثیرگذار است. امروزه انواع پروتزهای دندانی این مشکل را به راحتی حل می‌کنند. پروتزها به حفظ ساختار گونه و لب‌ها کمک کرده و از افتادگی آنها جلوگیری میکند.
علت اصلی استفاده از پروتز، جایگزین کردن یک یا چند دندان ازدست‌رفته است. دلایل متفاوتی برای از دست دادن دندان وجود دارد. برخی، ممکن است به دلیل شکستگی زیادی باشد که باعث کشیدن دندانها شود و یا ممکن است پوسیدگی دندان یا بیماری لثه منجر به از دست رفتن دندان شود.
این پروتزها یا روی دندان فرد به مواد مخصوص چسبانده می‌شود و کاشته می‌شود. پروتزها در دو نوع ثابت و متحرک وجود دارند. پروتز ثابت دندان استحکام بیشتری دارد و معمولا دوام بیشتری نیز دارد اما در همه شرایط شاید نتوان از آن استفاده کرد و نیاز به پروتز متحرک دندان ایجاد شود.
زمانی که به هیچ صورت امکان حفظ دندان دائمی فرد وجود نداشته باشد، برای بازگرداندن زیبایی و البته راحتی در جویدن، باید از جایگزین‌های دندان استفاده کرد. پروتز دندان ثابت یا متحرک در موارد متفاوتی و با اهداف خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پروتز ثابت دندان
پروتز ثابت به‌صورت دائمی و بدون امکان حرکت در دهان قرار می‌گیرد. پروتز ثابت توسط چسب یا پیچ مخصوص در جای خود ثابت می‌شود. جنس این نوع پروتز از سرامیک است که استحکام و ظاهر مناسبی دارد. پروتزهای ثابت آسیب پذیری کمتری نسبت به ضربه دارند و کمتر امکان شکستگی و ترک خوردگی در آنها است.
دندان مصنوعی کامل به دو صورت “فوری” یا “معمولی” ساخته می‌شود. دندان مصنوعی معمولی پس از کشیدن دندانها و التیام یافتن لثه‌ها، که ممکن است دو تا سه ماه زمان ببرد در دهان قرار داده می‌شود.
اما دندان مصنوعی فوری از قبل آماده شده و به محض کشیدن دندانها در دهان قرار می‌گیرد تا بیمار در طول دوره بهبودی لثه‌ها بدون دندان نباشد. دندان مصنوعی فوری در این دوره ممکن است بارها نیاز به اصلاح و تنظیم داشته باشد. در بیشتر مواقع پزشکان از دندان مصنوعی فوری به صورت موقتی تا هنگام آماده شده دندان مصنوعی اصلی استفاده می‌کنند.
لثه‌ها و استخوان فک، بعد از کشیده شدن دندان، تغییر شکل می‌دهند و تا ۶ ماه بعد از کشیده شدن، زمان می‌برد که استخوانی دندان تغییر شکلش به پایان برسد. به ندرت پیش می‌آید فردی متوجه پروتز بودن دندانها شود، زیرا آنها کاملاً ظاهری مشابه دندان طبیعی دارند. پروتز با مکش طبیعی در محل خود به‌خوبی باقی می‌ماند و حرکتی نخواهد داشت.
اگر که وضعیت لثه و دهان فرد اجازه بدهد پزشک از پروتز ثابت استفاده خواهد کرد، زیرا به نسبت پروتزهای متحرک استحکام بیشتری داشته و در صورتی رسیدگی مناسب می‌توانند تا بیست سال یا حتی بیشتر در دهان فرد باقی بمانند.
پس از قرار دادن پروتز دندان در دهان احتمالا در ابتدا تغییراتی در نحوه بیان کلمات خواهید داشت، که با گذشت زمان این مشکل برطرف خواهد شد. با قرار دادن پروتز در دندان شاهد تغییراتی در ظاهر صورت به خصوص گونه‌ها خواهید بود.
پروتز متحرک دندان
همان‌طور که از نام پروتز متحرک دندان مشخص است، این نوع پروتز امکان حرکت و خارج شدن از دهان را دارد و کاربرد زیادی در دندانپزشکی دارد. در پروتز متحرک، کافی است که پروتز متحرک را بر روی لثه خود قرار دهید. پروتزهای متحرک می‌تواند به‌طور کامل یا بخشی از دندان را دربر بگیرند. اگر پروتز متحرک بی وقفه استفاده شود می‌تواند باعث تحلیل استخوان فک بیمار و لثه شود اما رعایت بهداشت در پروتز دندان متحرک راحت‌تر است و می‌توان هر زمان که خواستید پروتز دندان را از دهان خود خارج کرده و آن را بشویید. برای مراقبت از پروتزها از مسواک مخصوص دندان مصنوعی استفاده کنید. و روزی دوبار مسواک بزنید.
در پروتزهای متحرک حتما دندانها باید شب‌ها از دهان خارج شوند تا لثه کمی استراحت کند. در غیر این صورت باعث آسیب و تحلیل بافت لثه خواهد شد و امکان استفاده از پروتز از دست می‌رود. همچنین هر زمان پروتز را از دهان خارج کردید، باید آنرا در ظرف آب قرار دهید تا از خشک شدن آن جلوگیری شود در غیر این صورت باعث تغییر شکل آن شده و دیگر به درستی در دهان قرار نخواهد گرفت.
پروتز متحرک می‌تواند برای کل دندانها استفاده نشود. پارسیل نوعی پروتز متحرک است که به دندانهای طبیعی شخص متصل می‌شود. پروتز پارسیل یکی از انواع پروتز متحرک دندان است که تنها برای جایگزینی یک یا چند دندان کشیده شده استفاده می‌شود. یعنی در حالتی از آن استفاده می‌شود که تعدادی دندان سالم در ردیف‌های بالا یا پایین وجود داشته باشد و بتوان دندانهای جدید را به آنها متصل ساخت.
بریج مدلی ثابت از پروتزهای پارسیل است که به صورت دائم جایگزین دندانهای کشیده شده می شود. دندانهای دو طرف فضای خالی روکش می‌شود و دندانهای مصنوعی به آنها متصل می‌شود. بریج با سیمان مخصوص در جای خود ثابت نگه داشته می‌شود. بریج علاوه بر پر کردن فضای خالی از جابجایی دندانهای دیگر نیز جلوگیری میکند.
پروتزهای پارسیل متحرک سه نوع کلی دارند: پروتز اکریلی فلزی، پروتز اکریلی سیمی و پروتز تمام اکریل
نتیجه گیری
اینکه کدامیک از پروتزها مناسب فرد است را دندان‌پزشک با توجه به مشکل دندان، شرایط جسمی و سابقه پزشکی و موارد دیگر مشخص میکند. پروتز دندان قیمت ثابتی ندارد و با توجه به نوع پروتز، جنس پروتز، پزشک متغیر است.
به دلیل مصنوعی بودن پروتزها نباید تصور شود که نیازی به رسیدگی ندارند. پروتزهای مصنوعی نیاز مشابه دندانهای طبیعی باید هر روز رسیدگی شوند. مشکلاتی که برای یک دندان طبیعی به دلیل عدم رسیدگی پیش می‌آید برای پروتزهای دندانی نیز وجود دارد.
بعد از قرار دادن پروتز در دندان در ابتدای کار این احساس وجود دارد، که جسمی خارجی در دهان وجود دارد اما به مرور این احساس از بین می‌رود و به پروتز عادت می‌کنید.
کسب اطلاعات بیشتر و ارتباط با ما: بیمه دندانپزشکی
