صنعت فولاد دومین ماده پر مصرف درکشورهای مختلف است و در صنایعی همچون ساختمان و انبوه سازی، خودروسازی، تولید قطعات، لوازم خانگی و.... کاربرد دارد. قبل از اینکه جایگاه صنعت فولاد در ایران را بررسی کنیم. ابتدا به این موضوع خواهیم پرداخت که فولاد چیست و چگونه تولید میشود. برای بدست آوردن اطلاعات کافی و جامع در خصوص صنعت فولاد در ایران این مقاله را دنبال کنید.
فولاد چیست؟
آلیاژ آهنی که دو هزارم درصد تا دو درصد کربن داشته باشد. میزان کربن موجود در فولاد میزان نرمی و انعطاف پذیری آهن را معین میکند. بطوریکه هر چقدر میزان کربن موجود در فولاد کمتر باشد جنس آهن نرمتر و قابلیت چکش خوری بیشتری را دارد.
نحوه تولید فولاد
همانطور که میدانید فولاد از استیل تولید میشود. برای تولید استیل ابتدا سنگ آهن استخراج شده را در کورهها ذوب و بعد از از بین بردن ناخالصیها به آن کربن اضافه میکنند. از دو کوره بنامهای کورههای ذوب آهن و کوره قوس الکتریکی در تولید فولاد استفاده میشود. در کورههای ذوب آهن برای تولید استیل از قراضههای فولاد و در کورههای قوس الکتریکی از ضایعات استیل استفاده میشود.
انواع روشهای تولید فولاد در ایران
· کوره بلند
· احیای مستقیم
کوره بلند:
در این روش گندله آهن به همراه آهک و کک وارد کوره بلند شده و پس از ذوب شدن در دمای بسیار بالا تبدیل به آهن خام میشود و سپس در یک مبدل قرار گرفته و کربن و دیگر ناخالصیهای آن حذف میشود تا فولاد خام تولید گردد. شرکت ذوب آهن اصفهان از این روش برای تولید محصولات خود استفاده میکند.
احیای مستقیم:
این روش از دو بخش تشکیل میشود. ابتدا ذرات اکسیدی آهن در تماس با گازهای احیا کننده مثل هیدروژن و مونواکسید کربن در دمای 750 تا 900 درجه سانتی گراد احیا شده و به آهن اسفنجی تبدیل میشود و سپس در کورههای الکتریکی بسیار بزرگ وارد و با استفاده از جریان بالای برق فرآیند ذوب و تولید فولاد سازی شکل میگیرد. استفاده از جریان برق در این روش باعث کاهش آلودگیهای زیست محیطی و عدم نیاز به مواد اولیه فرآوری شده را به دنبال خواهد داشت.
در نهایت سنگ آهن استخراج شده از معادن توسط هر یک از روشهای فوق، تبدیل به شمش فولاد خام شده و برای تولید محصولات بعدی آماده میشود.
کاربرد فولاد
فولاد آلیاژی پرکاربرد است و در زندگی روزمره ما نقش بارز و موثری را بازی میکند. با نگاهی به اطراف خود میتوانید ردپای فولاد را در زندگی خود به وضوح مشاهده کنید. در ساختمانها ، پلها، اتومبیلها، کشتیها، ابزارها و لوازم خانگی، هوافضا و تجهیزات پزشکی، کشاورزی، .... نشانه هایی از این عنصر را خوهید دید.
صنعت فولاد در ایران
طی سالهای اخیر صنعت فولاد در ایران رشد چشمگیری داشته است. این صنعت نه تنها توانسته نیازهای داخلی کشور را تامین کند بلکه در بین ده کشور صادرکننده جهان قرار گرفته است. به طور کلی میتوان گفت آینده بازار جهانی فولاد ایران بسیار مثبت و امیدوارکننده است. با استفاده از ظرفیتهای موجود در بازارهای داخلی و خارجی و اخذ استراتژیهای مناسب میتواند در افزایش روند تولید فولاد ایران و بالطبع رشد و رونق اقتصادی کشور نقش چشمگیری را بازی کند.
تاریخچه صنعت فولاد در ایران
در سال 1338 تقریبا با گذشت دو دهه از جنگ جهانی دوم، نخستین کارخانه محصولات فولادی بنام شرکت ملی ذوب آهن ایران پایه گذاری و تاسیس شد. چندین سال بعد در سال 1351 شرکت ملی صنایع فولاد ایران به طور رسمی کار خود را آغاز میکند.
در سال 1358 از ادغام تمام شرکتهای تولید کنندههای داخلی فولاد با نام اختصاریNISCO شرکت ملی فولاد ایران را تاسیس کردند.
مهمترین شرکتهای تولید کننده فولاد در ایران
1- شرکت فولاد مبارکه اصفهان:
این شرکت با مساحتی به اندازه 35 کیلومتر مربع در سال 1370 فعالیت خود را آغاز میکند و جایگاه اول را در بین سایر تولید کنندگان فولاد در کشور به خود اختصاص میدهد. از مهمترین تولیدات این شرکت میتوان به تولید کلافهای اسید شویی، کلاف نوار باریک، کلاف ورقهای گرم و سرد اشاره کرد که این محصولات را میتوان در بازار اول بورس اوراق بهادار معامله کرد.
2- شرکت ذوب آهن اصفهان
نخستین کارخانه تولید کننده مقاطع فولادی، ساختمانی و صنعتی در ایران به شمار میرود و در پروژههای مهمی همچون پروژه ساخت برج میلاد تهران، احداث سد و مترو نقش به سزایی را ایفا میکند. از مهمترین تولیدات و محصولات این شرکت میتوان به تولید تیرآهن و میله گرد اشاره کرد.
3- شرکت فولاد خوزستان
بزرگترین عرضه کننده شمش فولادی و دومین قطب تولید کننده فولاد خام در کشور به شمار میرود و موفق شده است با استفاده از ماشینهای ریخته گری، فولاد مذاب را به تختال و شمش تبدیل کند. مهمترین محصولات این شرکت را می توان اسلب، بلوم، بیلت را نام برد.
مهمترین مشتریان فولاد ایران
کشورهایی همچون مالزی، سنگاپور، میانمار، تایوان، تایلند، فیلیپین و اندونزی و به طورکلی تمامی کشورهای خاور دور آسیا از وارد کنندههای اصلی فولاد ایران به شمار میآیند.
