چرم محصولی سنتی است که تاریخچه‌ای بسیار کهن و باستانی دارد. ایرانیان از زمان‌های بسیار دور اقدام به فراوری از چرم نموده‌اند. امروزه نیز به عنوان اولین تولیدکنندگان این محصول شناخته می‌شوند. چرم از پوست خام حیوانات مختلفی تولید می‌شود. این محصول از تنوع بسیاربالایی برخوردار میباشد.
در این میان چرم گوسفندی اصل به دلیل ویژگی های خاصی از قبیل مقاومت، استحکام، زیبایی و وزن مناسب خود، کالایی است که مورد استفاده های گوناگون صنعتی قرار می‌گیرد.
در این مقاله قصد داریم بیشتر در مورد چرم گوسفندی بگوییم ، پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
چرم گوسفندی یکی از پرطرفدارترین محصولات چرمی بوده که از فرآوری و دباغی پوست گوسفند بدست می آید. مراحل تولید چرم گوسفندی بسیار پیچیده بوده و برای این عمل باید استاندارد های خاصی رعایت شود تا محصول نهایی از کیفیت و مرغوبیت بالایی برخوردار باشد.
پوست گوسفند در میان انواع چرم حیوانات به دلیل پشمی که روی آن را پوشانده گزینه مناسبی برای تولید محصولات چرمی و پارچه‌های پشمی به شمار میآید. پوست این حیوان بسیار نرم و لطیف است.
در تولید چرم گوسفندی اولین کار انتخاب پوست سالم و تمیز می باشد که تاثیرات زیادی در محصول نهایی دارد و میزان طول عمر و مرغوبیت چرم تا حد زیادی به این مورد بستگی دارد زیرا باید به این مسئله دقت کرد که اگر پوست مورد استفاده سالم نباشد و دارای حفره یا سوراخ باشد به هیچ عنوان نمی توان از آن ها جهت تولید و تهیه چرم استفاده نمود.
به منظور دستیابی به چرم گوسفندی با کیفیت، ابتدا پوست گوسفندها را جدا کرده و در طی مراحل مختلفی مورد شست و شو قرار داده می‌شود. شست و شوی پوست گوسفند با بهره مندی از موادی خاص از قبیل آهک، سود سوز آور، سدیم سولفید و مواد پاک کننده انجام می‌گردد. این کار به این دلیل است تا آلودگی هایی از قبیل میکروب ها، بافت های جانوری و خون موجود بر روی پوست از آنها حذف شوند.
یکی از مراحل بسیار مهم در قسمت تهیه چرم گوسفندی دباغی می باشد که اگر بخواهد به شیوه درست و صحیح انجام شود چرم تولید شده در نهایت از کیفیت قابل قبولی برخوردار شده و در برابر رطوبت، سایش، ضربه و خراش مقاومت بسیاری بالایی داشته و به همین زودی ها خراب نمی شود.
پوست حیوانات همانند تمامی بخش‌های زنده آنزیم‌هایی دارد که این آنزیم‌ها باعث پوسیده شدن و تجزیه پوست می‌شود. دباغی پوست حیوانات با هدف حفظ ماندگاری و جلوگیری از تجزیه آن صورت می‌گیرد. دباغی چرم روش‌های مختلفی دارد و ممکن است هر کارخانه دباغی چرم از یکی از این روش‌ها استفاده کند.
دباغی پوست به روش سنتی با استفاده از گیاهان و دود انجام می‌شود. در این روش از تانن موجود در گیاهان جهت دباغی پوست استفاده می‌کنند. در روش دباغی گیاهی چرم‌هایی ضخیم و در عین‌حال منعطف تولید می‌شود؛ به همین دلیل دباغی پوست گاو به این روش درگذشته بسیار مرسوم بود .
البته باید بدانید که روش گیاهی زیاد متداول نیست.
حدوداً ۸۰ درصد چرم‌های تولیدشده امروزی با روش دباغی کروم تولید می‌شود. مراحل دباغی چرم طبیعی در این روش به صورتی است که ابتدا پوست‌ها را در محلولی حاوی کروم (سولفات کروم) می‌خیسانند. از آنجایی‌که رنگ نمک کروم آبی است، به چرم‌های تولیدی از این روش چرم آبی می‌گویند.
پوست دباغی شده به این روش نرم‌تر و انعطاف‌پذیرتر از چرم دباغی‌شده به روش گیاهی است. علاوه بر آن چرم کرومی مقاومت بیشتری نسبت به آب دارد؛ پس جهت دوخت لباس‌ها و کفش‌های زمستانی عالی است.
دباغی با زاج سفید یا نمک آلومینیوم یکی از روش‌های قدیمی چینی است. ازآنجایی‌که چرم‌های تولیدشده با زاج سفید خشک و شکننده هستند، بعد از تولید به آنها روغن‌های مخصوصی زده می‌شود که بافت آنها نرم و انعطاف‌پذیر کند.
زاج سفید حین دباغی، رنگی به پوست حیوانات نمی‌دهد؛ از این رو جهت دباغی پوست گوساله و گوسفند سفید استفاده می‌شود.
چرم‌های تولیدشده به این روش جذب آب بالایی دارند و به همان نسبت نیز مقامت خوبی در برابر آب از خود نشان می‌دهند.
این روش به دلیل آسیب‌های جبران‌ناپذیری که بر سلامت کارگران کارگاه‌های دباغی می‌گذاشت، در حال منسوخ شدن است.
در حالت کلی انتخاب روش دباغی چرم طبیعی وابسته به کیفیت پوست و کیفیت چرمی است که بعد از فرایند دباغی قصد تولید آن را دارند. به همین دلیل ممکن است مراحل دباغی چرم و مواد استفاده شده در این فرایند متفاوت باشد.
قبل از معرفی انواع چرم بهتر است بدانیم که بهترین قسمت چرم که روی چرم (محل رویش مو) است full grain گفته می‌شود. قسمت دوم چرم که کمی پایین تر از فول گرین است و به آن top grain گفته می‌شود. اما قسمت تحتانی پوست چرم که معمولاً از مرغوبیت کمتری برخوردار است، جیر یا suede نامیده می‌شود.
حال با این توضیحات بالا، چرمی که بعد از دباغی شدن بدست میآید به چند نوع تقسیم می شود :
بارزترین مشخصه چرم اشبالت حالت پرزدار آن می باشد که در دوطرف دیده می شود و قسمت رویه ی آن نرم تر است این چرم از قسمت تحتانی پوست چرم که جیر است بدست می آید. این چرم در مقابل آب از خود واکنش نشان داده و روی سطح آن لکه هایی بوجود می آید.(ضد آب نبودن)
به این نوع چرم ، چرم لاکی هم گفته می‌شود که رویه آن با لاک خاصی لعاب و پوشش داده می‌شود تا سطح و ظاهری براق پیدا نماید. بنابراین ظاهر براق مشخصه اصلی محصولات از جنس چرم ورنی است.
به این نوع چرم، "کریزی هورس" نیز گفته می‌شود . با اعمال یک نوع واکس مخصوص به سطح چرم فول گرین (خارجی ترین لایه پوست چرم)، چرم از حالت صاف بودن خارج شده و به سطحی پرزدار، مخملی و نرم تبدیل می‌شود.
برای ساخت این چرم پس از مراحل دباغی، چرم را بیست و چهار ساعت درون محلولی شیمیایی قرار می‌دهند تا الیاف چرم نرم تر و منعطف تر شود. در نهایت چرمی با سطحی صاف و در عین حال با برجستگیهای ملایم بدست میآید.
به علت محبوبیت بالای این چرم در تولید انواعِ محصولات چرمی دست دوز و چرخ دوز موجب شده است تا در انواع مدل های مختلف، محصولات مختلف چرمی تولید و به بازار عرضه شوند.
از آنجا که چرم گوسفندی از دسته چرم های سبک میباشد و یک نوع چرم نرم و منعطف است، بیشتر در صنعت پوشاک برای تولید محصولات ظریف همانند کلاه، دستکش، کاپشن، کت و دامن استفاده می شود. البته باید توجه داشت که در مواردی نیز از آن برای دوخت کفش های زنانه و دخترانه نیز استفاده می شود.
روکش پشمی موجود در چرم گوسفندی معمولاً به عنوان آستر در پوشاکی مانند کاپشن، دستکش و چکمه استفاده می‌شود که سبب راحتی و نرم تر شدن و همچنین عایق حرارتی این لباس ها می‌شود.
همچنین در صنعت مبلمان از چرم گوسفندی بیشتر در تولید نشیمنگاه مبل و صندلی چرم استفاده می‌کنند.
اگر بخواهیم در ارتباط با مقاومت چرم صحبت کنیم چرم گوسفندی نسبت به باقی چرم ها ضعیف تر بوده زیرا از تراکم الیاف کمتری برخوردار می باشد.
چرم گوسفندی همواره عایق بندی مناسبی دارد و در برابر الکتریسیته و شعله آتش از مقاومت خاصی برخوردار می باشد. اگر بخواهیم از لحاظ دارویی صحبت کنیم چرم گوسفندی ضد آلرژی می باشد و به دلیل داشتن خاصیت تنفس برای استفاده در فصول تابستان و زمستان بسیار مناسب می باشد زیرا در تابستان خنک و در فصل زمستان حالت گرمایی نیز دارد.
از دیگر خواص بسیار جذاب این چرم می‌توان به تنظیم کردن دمای طبیعی و کنترل رطوبت بدن اشاره کرد.
این چرم در برابر گرد و خاک و انواع آلودگی ها مقاوم میباشد و ماندگاری بسیار خوبی دارد و مدت طولانی نو و تازه به نظر می‌رسد.
در کشور ما شهرهای همدان، تبریز، مشهد، اصفهان، لرستان و شیراز از شناخته شده‌ترین و معتبرترین تولید کنندگان نمونه‌های چرم گوسفندی ایرانی هستند.
چرم کالایی با ارزش است و همواره کاربردهای بسیاری داشته است و تا به امروز از این ماده گران‌بها محصولات متنوعی ساخته‌شده که هرکدام به نحوی زندگی انسان‌ها را آسان‌تر کرده است.
پیش تر هم که گفته شد یکی از کاربردهای چرم استفاده در پوشش و لباس است. با اینکه تولید چرم با کیفیت و مرغوب سختی و زحمت های زیادی دارد و قیمت تمام شده برای مصرف کننده بالا هست اما تصور پوشیدن یک لباس چرمی زیبا و یا حتی داشتن یک محصول چرمی کوچک به انسان حس فوق العاده ای میدهد و این بیشتر به خاطر رنگ و بو و نرمی و لطافت خاص چرم هست.
ما در این مقاله به معرفی و مراحل تولید و انواع چرم و همینطور مزایا و معایب و کاربرد چرم گوسفندی اشاره کردیم؛ حال شما با اطلاعاتی که در دست دارید، شناخت بهتری از محصولات چرم گوسفندی در زمان خرید خواهید داشت.
اگر تا انتهای مقاله ما رو همراهی کردید و مطالب براتون مفید بود حتما لایکمون ❤ کنید.
با سپاس از شما
