سینوزیت (Sinusitis) به التهاب و تورم بافت‌های پوشاننده حفره‌های سینوسی (فضاهای پر از هوا در استخوان‌های جمجمه) گفته می‌شود. این بیماری با علائمی مانند درد صورت، گرفتگی یا آبریزش بینی، کاهش حس بویایی، تب و خستگی همراه است. این التهاب اغلب در پی یک سرماخوردگی ساده بروز می‌کند، اما آلرژی‌ها، عفونت‌های باکتریایی یا قارچی نیز می‌توانند از دلایل بروز آن باشند.
سینوزیت، التهاب یا تورم بافت‌های پوشاننده حفره‌های سینوسی است. حفره‌های سینوسی فضاهای خالی پر از هوا در استخوان‌های صورت هستند. عفونت‌های باکتریایی، ویروسی یا آلرژی‌ها می‌توانند باعث التهاب این حفره‌ها شوند و آن‌ها را از مخاط پر کنند. این امر معمولا با علائمی مانند درد صورت، گرفتگی بینی، کاهش حس بویایی و گاهی تب همراه می‌شود. رینوسینوزیت نیز نام دیگری برای sinusitis است.
سینوس‌ها حفره‌های توخالی و پر از هوا هستند که در استخوان‌های جمجمه قرار گرفته‌اند. این حفره‌ها به بینی متصل می‌شوند و توسط مجاری باریکی به یکدیگر راه دارند. سینوس‌ها با تولید مخاط، به پاکسازی بینی از ذرات گرد و غبار، آلرژن‌ها و میکروب‌ها کمک می‌کنند و از این طریق، سیستم تنفسی را سالم نگه می‌دارند.
این بیماری بر اساس مدت زمان، شدت و عامل ایجادکننده به انواع مختلفی تقسیم می‌شود.
توصیه می‌شود برای تشخیص دقیق نوع التهاب و درمان مناسب، باید به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص دقیق بین سرماخوردگی، کووید-19، آلرژی و sinusitis می‌تواند به دلیل شباهت علائم، دشوار باشد. این بیماری‌ها اغلب علائمی مانند گرفتگی بینی، آبریزش بینی، عطسه و درد صورت را به اشتراک می‌گذارند.
مهم‌ترین تفاوت‌هایی که این بیماری‌ها دارند عبارت‌اند از:
خوددرمانی بدون مشورت با پزشک توصیه نمی‌شود، زیرا برخی بیماری‌ها ممکن است به درمان‌های خاصی نیاز داشته باشند.
عفونت سینوسی می‌تواند علائم مختلفی را ایجاد کند که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر است:
این‌ها تنها برخی از علائم رایج سینوزیت هستند و شدت و نوع علائم در افراد مختلف متفاوت است. اگر علائم شما برای مدت طولانی ادامه داشت یا بدتر شد، حتما به پزشک مراجعه کنید.
التهاب سینوس‌ها می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. برخی از رایج‌ترین دلایل ایجادکننده سینوزیت عبارت‌اند از:
عوامل دیگری که می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند عبارت‌اند از:
این دلایل تنها برخی از عوامل ایجادکننده عفونت‌های سینوسی هستند و عوامل دیگری نیز ممکن است در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند.
التهاب سینوس‌ها به طور مستقیم به دیگران سرایت نمی‌کند. اما ویروس‌ها یا باکتری‌هایی که باعث این بیماری می‌شوند، ممکن است از فردی به فرد دیگر انتقال یابند. به همین دلیل، رعایت بهداشت فردی مانند شستن مرتب دست‌ها، پوشاندن دهان و بینی هنگام سرفه یا عطسه و دوری از افراد بیمار، می‌تواند به پیشگیری از گسترش این عفونت کمک کند.
در بسیاری از موارد، این بیماری بدون درمان نیز بهبود می‌یابد. با این حال، عدم درمان به موقع التهاب سینوس‌ها می‌تواند عوارضی را به دنبال داشته باشد. اگر عفونت سینوسی درمان نشود، ممکن است به نواحی اطراف مانند مغز، چشم‌ها یا استخوان‌های صورت گسترش یافته و عفونت‌های جدی‌تری را ایجاد کند. بنابراین، بهتر است در صورت بروز علائم این بیماری، به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق داده شده و درمان مناسب آغاز شود.
تشخیص عفونت‌های سینوسی معمولا با بررسی علائم شما و انجام معاینات فیزیکی توسط پزشک انجام می‌گیرد. پزشک با بررسی بینی و سینوس‌های شما به دنبال علائمی مانند تورم، ترشحات و انسداد خواهد بود. برای مشاهده دقیق‌تر داخل بینی، ممکن است از اندوسکوپی استفاده شود.
برای تشخیص دقیق التهاب سینوس‌ها و تعیین علت آن، پزشک ممکن است آزمایش‌های خاصی را تجویز کند:
آندوسکوپی بینی: در این روش، پزشک با استفاده از یک لوله باریک و دارای نور (آندوسکوپ) داخل بینی شما را بررسی می‌کند تا علائم التهاب، تورم و وجود هرگونه ترشحات را بیابد.
کشت و بررسی میکروبی: پزشک با استفاده از یک سواب نرم، نمونه‌ای از ترشحات بینی شما را جمع‌آوری می‌کند و آن را برای بررسی وجود باکتری، ویروس یا قارچ به آزمایشگاه می‌فرستد. این آزمایش به تشخیص نوع عفونت کمک خواهد کرد.
تصویربرداری: گاهی اوقات، برای بررسی دقیق‌تر ساختارهای داخلی سینوس‌ها و تشخیص هرگونه مشکل ساختاری، پزشک ممکن است از سی‌تی اسکن یا ام‌آرآی استفاده کند.
تست آلرژی: اگر التهاب سینوس شما مزمن است، پزشک ممکن است برای بررسی آلرژی‌ها که می‌توانند یکی از عوامل ایجادکننده سینوزیت باشند، تست آلرژی را تجویز کند.
بیوپسی: در موارد نادر، برای تشخیص دقیق‌تر و بررسی وجود بیماری‌های زمینه‌ای، پزشک ممکن است نمونه کوچکی از بافت بینی را برداشته و برای بررسی زیر میکروسکوپ به آزمایشگاه بفرستد.
انتخاب آزمایش‌های تشخیصی مناسب بستگی به علائم شما، سابقه پزشکی و نظر پزشک دارد.
روش درمان این بیماری به شدت و مدت زمان علائم شما بستگی دارد. در بسیاری از موارد، التهاب سینوس‌ها با روش‌های خانگی قابل درمان است. درمان‌های خانگی عبارت‌اند از:
اگر علائم سینوزیت پس از یک هفته بهبود نیافت، پزشک ممکن است داروهای زیر را تجویز کند:
در موارد مزمن، درمان بر اساس علت زمینه‌ای بیماری انجام می‌شود. درمان ممکن است شامل داروهای ضد آلرژی و داروهای ضد التهاب باشد. در موارد شدید و زمانی که درمان‌های دارویی موثر نباشد، ممکن است جراحی در نظر گرفته شود.
انتخاب بهترین آنتی‌بیوتیک برای درمان عفونت سینوسی به شدت عفونت، نوع باکتری عامل عفونت و سایر شرایط پزشکی فرد بستگی دارد. پزشکان معمولا بر اساس نتایج آزمایش‌های انجام شده و شرایط بیمار، یکی از آنتی‌بیوتیک‌های زیر را تجویز می‌کنند:
مهم است بدانید که خودسرانه از آنتی‌بیوتیک استفاده نکنید. آنتی‌بیوتیک‌ها باید تنها با تجویز پزشک و طبق دستور مصرف شوند.
برخی افراد معتقدند که روش‌های درمانی مکمل مانند طب فشاری، طب سوزنی یا ماساژ صورت ممکن است در کاهش علائم سینوزیت مانند گرفتگی، فشار و درد موثر باشند. با این حال، شواهد علمی کافی در این زمینه وجود ندارد و اثربخشی این روش‌ها به طور کامل ثابت نشده است. اگر به این روش‌ها علاقه‌مند هستید، بهتر است قبل از شروع، از یک پزشک یا متخصص طب سنتی مشاوره بگیرید تا از مناسب بودن آن برای شرایط شما اطمینان حاصل کنید.
خیر، لزوما در همه عفونت‌های سینوسی نیازی به تجویز آنتی‌بیوتیک نیست. بسیاری از عفونت‌های سینوسی ناشی از ویروس‌ها هستند و آنتی‌بیوتیک‌ها بر روی ویروس‌ها موثر نیستند. پزشکان معمولا چند روزی منتظر می‌مانند تا ببینند علائم شما با درمان‌های خانگی و داروهای بدون نسخه بهبود می‌یابد یا خیر. استفاده بی‌رویه از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند منجر به مقاومت دارویی باکتری‌ها شود و درمان عفونت‌های بعدی را دشوارتر کند.
بله، با رعایت برخی نکات می‌توان خطر ابتلا به التهاب سینوس‌ها را کاهش داد. برخی از این اقدامات عبارت‌اند از:
بیشتر موارد التهاب حاد طی یک تا دو هفته با درمان‌های خانگی و داروهای بدون نسخه بهبود می‌یابند. اما اگر عفونت سینوسی شما مزمن است یا به طور مکرر عود می‌کند، ممکن است دلایل زمینه‌ای دیگری وجود داشته باشد که نیاز به بررسی بیشتر توسط پزشک دارد.
اکثر عفونت‌های سینوسی با مراقبت‌های خانگی بهبود می‌یابند. اما در صورتی که علائم شما پس از گذشت چند روز بهبود نیافت یا بدتر شد، یا اگر علائم زیر را تجربه کردید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید:
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید:
این علائم ممکن است نشانه عفونت جدی‌تری باشند که نیاز به مراقبت‌های پزشکی فوری دارد.
هنگامی که برای درمان التهاب سینوس‌ها به پزشک مراجعه می‌کنید، بهتر است سوالات زیر را از او بپرسید:
سینوزیت یک بیماری شایع است که معمولا با استراحت، مصرف داروهای بدون نسخه و نوشیدن آب فراوان بهبود می‌یابد. با این حال، اگر علائم شما بهبود نیافت یا بدتر شد، یا اگر به طور مکرر به این بیماری مبتلا می‌شوید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. دلایل عفونت‌های سینوسی متنوع است و ممکن است شامل عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، آلرژی یا مشکلات ساختاری در بینی باشد. پزشک می‌تواند با بررسی دقیق‌تر، علت اصلی بیماری شما را تشخیص دهدی و درمان مناسب را تجویز کند.
