کمبود اکسیژن در خون و یا هیپوکسی را می توان با دریافت اکسیژن مکمل جبران کرد. اما مهم است که بدانیم آیا اکسیژن بیش از حد مجاز چه اثری بر بدن دارد؟ عوارض استفاده از دستگاه اکسیژن ساز کدامند و اکسیژن درمانی برای چه کسانی منع مصرف دارد؟ پس در این مقاله با ما همراه باشید
اکسیژن تراپی یک روش درمانی است که در آن بیمار مخلوطی از هوا به همراه اکسیژن بالا دریافت می کند. گاهی شرایطی وجود دارد که در آن بدن برای ادامه زندگی به غلظت خاصی از اکسیژن نیاز دارند. به این حالت سندرم نارسایی تنفسی نامیده می شود و در سه حالت رخ می دهد:
گزینه اول و دوم را هیپوکسی یا نارسایی تنفسی هیپوکسیک می نامند. گزینه سوم را نارسایی تنفسی هیپرکاپنیک نام دارد.
با کمبود اکسیژن، بدن به هر طریق ممکن تلاش می کند تا اکسیژن از دست رفته را به اندازه کافی دریافت کند، به طور مثال: بیشتر تنفس می کنیم (تنگی نفس)، نبض قلب سریع می شود، اضطراب و افزایش خستگی رخ می دهد. هرچه هیپوکسی بیشتر باشد، علائمی که در بالا توضیح داده شد، قوی تر ظاهر می شوند.
نارسایی تنفسی هیپرکاپنیک، زمانی است که مقدار بیش از حد دی اکسید کربن بدن را مسموم می کند.
اگر نارسایی تنفسی درمان نشود، ترکیب شیمیایی خون تغییر می کند که منجر به تغییرات پاتولوژیک و غیرقابل برگشت در فعالیت اندام های داخلی می شود. هدف از اکسیژن درمانی حفظ اکسیژن خون در سطح مناسب خواهد بود. برای دو نوع اول نارسایی تنفسی از اکسیژن درمانی استفاده می شود.
در بیماری های عصبی عضلانی، اکسیژن منع مصرف دارد.
در این نوع بیماری ها، سیستم عصبی (به اصطلاح نورون حرکتی) تحت تأثیر قرار می گیرد که منجر به اختلال در مهمترین سیستم های بدن از جمله تضعیف تنفس می شود و سطح اکسیژن خون اغلب کاهش می یابد. اما با وجود این، اکسیژن را نمی توان تجویز کرد.
زیرا که یکی از عوارض استفاده از دستگاه اکسیژن ساز وقتی است که بدن متوجه می شود تنفس کم عمق شده است، یعنی اکسیژن کافی برای بدن وجود ندارد، چه می کند؟ البته، ما بیشتر شروع به نفس کشیدن می کنیم.
اگر اکسیژن درمانی تجویز شود، بدن این مکانیسم محافظتی (تنگی نفس) را لغو می کند. سپس غلظت دی اکسید کربن در خون افزایش می یابد. به همین دلیل، اکسیژن درمانی می تواند آسیب جدی به فرد مبتلا به بیماری عصبی عضلانی وارد کند.
تحقیقات انجام شده نشان داد که هنگامی که یک مخلوط اکسیژن استنشاق می شود، با هوای جو رقیق می شود، بنابراین غلظت اکسیژن در درخت برونش ریه از 35-40٪ تجاوز نمی کند.
اگر لیوان رطوبت ساز هوا به دستگاه متصل نباشد، یکی از عوارض استفاده از دستگاه اکسیژن ساز می تواند، خشک شدن بیش از حد غشاهای مخاطی دستگاه تنفسی باشد.
شاخص های طبیعی اکسیژن در خون 95-99٪ است. با این حال، باید در نظر داشت که برای برخی از بیماری ها، سطح اکسیژن خون متفاوت خواهد بود. هنگامی که یک بیمار در معرض خطر هیپرکاپنی (یعنی تجمع بیش از حد دی اکسید کربن در خون) باشد، اشباع هدف 88-92٪ است. یا اگر پزشک تشخیص کور ریوی مزمن بدهد، اشباع هدف 89-94٪ خواهد بود.
اگر سطح اکسیژن خون در بالا تر از سطح طبیعی باشد، نباید اکسیژن رسانی انجام شود، زیرا O2 بیش از حد می تواند منجر به انقباض عروق و بدتر شدن وضعیت عمومی بیمار شود.
