اختلال شخصیت خودشیفته یک الگوی پایدار از تجربه ها و رفتارهای درونی است به شکل خودمحوری، نداشتن همدلی و توجه بیش از حد به خود نشان داده می شود. فرد مبتلا به اختلال خودشیفته، در بیشتر اوقات با دیگران خودخواهانه یا برتر برخورد می کند تا با این کار احساس ضعف درونی خود را جبران کند. البته این اختلال شخصیتی می تواند کنار آمدن با دیگران را سخت و مشکلات ارتباطی برای فرد ایجاد کند و در بلندمدت، چنین مشکلی می تواند منجر به احساس تنهایی شدید، افسردگی عمیق و افکار خودکشی شود.
چه عواملی باعث اختلال شخصیت خودشیفته می شود؟
علت دقیق NPD مشخص نیست. این اختلال ممکن است در اثر ترکیبی از عواملی که شامل موارد زیر است، بروز کند:
آسیب های دوران کودکی (مانند آزار جسمی ، جنسی و کلامی)
روابط اولیه با والدین ، دوستان و بستگان
ژنتیک (سابقه خانوادگی)
حساسیت بیش از حد به برخی عوامل محیطی مانند سر و صدا یا نور در دوران کودکی
شخصیت و خلق و خوی خود فرد
افراد خودشیفته به دلایل نامعلوم احساس می کنند که خیلی مهم و منحصر بفرد هستند و به اختلال خود بزرگ بینی دچار هستند. دیگران باید آنها را بپرسند، ارزش آنها را بدانند، متوجه باشند با چه فرد ارزشمندی مواجه هستند.
چنین افرادی بسیار مغرور، خود خواه و پرادعا هستند، مدام فکر می کنند لایق تعریف هایی که دیگران از آنها می کنند هستند و اگر مورد تحسین قرار نگیرند ناراحت شوند. در صورتی که خود دیگران را بخواهند قضاوت کنند مهارت ها و توانایی های آنها را به میزان کمتری در نظر می گیرند ولی مهارت و استعدادهای خود را خیلی بیشتر از آنچه است می پندارند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفتگی، باور دارند که فرد خاصی هستند، و از دیگران توقع دارند که به همین شکل در مورد آنها فکر کنند.
افراد خودشیفته معتقدند که نیازهای آنها خیلی خاص و بیشتر از سایر افراد عادی است، انتظار دارند دیگران باید در خدمت آنها باشند و اگر دیگران به انچه که آنها دارند غبطه یا حسادت نکند متعجب شوند، توقع دارند غریبه ها کارهای آنها را بدون نوبت و رعایت قانون، فوری اجرا کنند، مثلا در نانوایی توقع دارند بدون صبر کردن و ایستادن در صف نانوایی، نان بگیرند یا در بانک، کارمند بانک بدون معطل کردن آنها و نوبت گرفتن، فوری با احترام کارهای بانکی این افراد را بکنند و در پی آن هستند با بهترین افراد و بهترین موسسات ارتباط برقرار کنند تا بدین ترتیب ارزش خود را بالاتر ببرند.
افراد مبتلا به اختلال خودشیفتگی؛ فاقد مهارت همدلی بوده، درک چندانی از انتظارات و خواسته های دیگران ندارند و نمی توانند تجربه های ذهنی و احساسات دیگران را متوجه شوند و به گونه ای تحقیرآمیز با آنها برخورد می کند.
به طور خلاصه علائم فرد دارای اختلال خودشیفتگی، در ادامه آمده است:
بیشتر مشغول خیالپردازی درباره موفقیت، قدرت، زیبایی، یا عشق ایده آل است
به شدت معتقد است که فردی خاص است و تنها افراد خاصی یا بلند مرتبه می توانند و را درک کنند
نیاز به تحسین بیش از حدی دارد
احساس همدلی نمی کند
اغلب اوقات به دیگران حسادت می کند و اعتقاد دارد دیگران به او حسادت می کنند
رفتاری متکبرانه و خودخواهانه ای دارد
به طور خلاصه دیده شده است که افراد مبتلا به اختلال خود شیفتگی بسیار خودشیفته و خودخواه هستند و چنین ویژگی بر روی روابط، شغل یا سایر حوزه های مهم زندگی، تاثیرات قابل توجهی می گذارد. برخی از متخصصان روانشناسی بر این باورند که اختلال شخصیتی خودشیفتگی، برای نادیده گرفتن حقارت درونی و مقابله با احساس ضعیف بودن درونی رخ می دهد.
