بسیاری از امور مرتبط با تصمیم‌گیری و حل مسئله، به مهارتهای تفکر انتقادی (Thinking Critical) نیاز دارند. این مهارت، توانایی تحلیل اطلاعات برای دست‌یابی به نتیجه‌ی منطقی را فراهم می‌کند. در این مطلب به تعریف تفکر انتقادی و راه‌هایی برای تقویت این نوع تفکر می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
تفکر انتقادی، توانایی آزمودن منطقی اطلاعات و قضاوت بر مبنای استدلال است که بر اساس تحلیل شما انجام شده. متفکران انتقادی از پذیرش یک موضوع بر اساس ظواهر امر دوری می‌کنند و از سوگیری انتقادی خود نیز آگاه هستند که به آن ها در نتیجه گیری عینی کمک می‌کند. مهارت های بلندمرتبه‌تر تفکر مانند تفکر انتقادی، شما را توانمند می‌کند تا به جای پذیرش مطیعانه و منفعلانه‌ی اطلاعاتی که دریافت می‌کنید، به‌طور فعال یاد بگیرید.
تفکر انتقادی عناصر مهم بسیاری را شامل می‌شود. برای این که توانایی بیشتری در تفکر انتقادی به دست آورید، باید با این مفاهیم کلیدی که در ادامه به آن ها می‌پردازیم آشنا شوید:
۱ .داشتن ذهنیت باز (آزاد اندیشی): متفکران انتقادی باید برای رسیدن به فرایند تفکر عاری از سوگیری و تعصب تلاش کنند و پذیرای نقطه نظرات متفاوت باشند. پذیرش و گشودگی در به چالش کشیدن اطلاعات، زیربنای تفکر انتقادی است؛
۲ .تحلیل: اطلاعات را برای سنجش قابلیت اطمینان‌شان تحلیل کنید و آنقدر خوب آن را درک کنید تا بتوانید به نتیجه گیری‌های بیشتری برسید. تحلیل کردن یکی از مهمترین ابعاد تفکر انتقادی است؛
۳ .تفسیر: برای تفسیر کردن تحلیل‌هایتان، تلفیق و کشف معنای اطلاعات موردنظر زمان بگذارید؛
۴ .حل مسئله: هنگامی که به تحلیل و تفسیر یک مسئله می‌پردازید، می‌توانید یک یا چند راه حل ممکن را پیدا کنید؛
۵ .تصمیم گیری: با تصمیم‌گیری قاطع، به نتیجه‌گیری‌ای بر مبنای داده‌هایی که تفسیر کرده‌اید می‌رسید؛
۶ .ارتباطات مؤثر: شما باید قادر باشید تا به صورت انتقادی، نتیجه گیری های خود و فرایند فکری پشت آن را برای دیگران توضیح دهید؛
۷ .پیشرفت شخصی: متفکران منطقی خوب، افرادی هستند که عادت‌های فکری مثبت را با انعکاس فرایند تفکر انتقادی شخصی خود توسعه می‌دهند و به دنبال روش های جدیدی برای ارتقای آن هستند.
بهبود مهارت های تفکر انتقادی به زمان نیاز دارد؛ اما راه های به خصوصی برای سرعت بخشیدن به این فرایند وجود دارد. برای شروع یادگیری تفکر انتقادی، گام های زیر را دنبال کنید:
۱ .مشکل را به‌طور دقیق تعریف کنید: چه به دنبال راه‌حل یک مشکل هستید یا پاسخ یک سؤال، فرایند تفکر انتقادی را با تشخیص مشکل موجود آغاز کنید؛
۲ .اطلاعات جمع کنید: تا جای ممکن در مورد مشکل تحقیق کنید و درباره‌ی آن، داده جمع‌آوری کنید. حتما به دنبال منابعی باشید که باورهای شما را به چالش می‌کشند؛
۳ .بسنجید و موشکافی کنید: قابل اطمینان بودن منبع اطلاعات‌تان را بررسی کنید، سوگیری آن ها را بسنجید و اطمینان حاصل کنید که برای هر عقیده ای، پشتوانه ای از شواهد محکم وجود دارد؛
۴ .در مورد آنچه به مشکل مرتبط است تصمیم گیری کنید: بفهمید کدام مباحث به مشکل شما ارتباط دارند و مهمترین بخش از اطلاعات را با علامت گذاری، برجسته کنید؛
۵ .خود ارزیابی کنید: از خودتان بپرسید که آیا در یافتن اطلاعات، دچار سوگیری یا تعصب شده‌اید یا خیر؛
۶ .نتیجه گیری کنید: در خصوص یک یا چند نتیجه‌ی ممکن تصمیم‌گیری کنید. صحت نتیجه‌گیری‌هایتان را ارزیابی کنید و هر نقصی که می‌بینید را علامت‌گذاری کنید؛
۷ .نتیجه گیری‌های خود را شرح دهید: به‌طور شفاف در مورد نتیجه گیری‌هایتان با دیگر اعضا صحبت کنید.
