ویرگول
ورودثبت نام
زهرا رامهران
زهرا رامهران
خواندن ۳ دقیقه·۱۰ ماه پیش

نقد فمنیستی فیلم سینمایی "عامه پسند"


این نوشتار با یک بار دیدن فیلم به قلم راقم درآمده است و بی تردید دیدن فیلم به دفعات منظری گسترده تر را پیش روی خواهد نهاد.

شروع فیلم با نگاه به زیبایی عاریتی زن است و تمام روایت نیز حول محور زن می گردد . زنی که به جهت خیانت همسر از او جدا شده، می خواهد که روی پای خود بایستد. او تصمیم گرفته که نقش های همسری و مادری را کناری نهد و مستقل و رها، برای خودش باشد. از کار خانه داری با اجرت المثل ناچیز دوری کند و به قدرت اجتماعی برسد. اما شرایطی او را با مشکلاتی رو به رو می کند.

از همان آغاز فیلم مؤلفه های فمنیستی ظهور می یابند:

الف) ایدئولوژی خانه نشینی ؛ که بر اساس آن زنان خانه دار دچار بحران هویت شده، قصد یافتن قدرت و فردیت را دارند. مانند فهیمه ی فیلم عامه پسند.

ب)طلاق و دوری از نقش همسری به جهت خیانت که منجر به بی علاقگی و دوری از ازدواج می شود و نمایانگر بی علاقگی فمنیسم به ازدواج است.

ج) رها کردن نقش مادری؛ که در برابر آن نیز فرزند پسر خانواده نقش فرزندی اش را رها کرده و مادر را تنها می گذارد. این مشخصه در فمنیسم تحت مفهوم عدم قدرت زنان بر فرزندان بیان می شود؛ پس مورد بعد:

د) عدم قدرت زن بر فرزند.

هـ) استقلال و تعیین سرنوشت خود که در شخصیت فهیمه به شدت دیده می شود بدانگونه که به شراکت و ماندن در کنار افسانه راضی نمی شود و قصد راه اندازی کافه ای دارد اما با مردی به نام میلاد که مدرس یوگا است. او مانند فهیمه نسبت به حرف های مردمی عامه پسند ارجی نمی نهد و هر دو به کار در کنار هم مشغول می شوند. در این قسمت از فیلم شراکت زن و مرد و برابری هر دو که از مؤلفه های فمنیسم است به خوبی نمود می یابد. پس مورد بعد :

و) برابری و شراکت با مردان؛ نقض برابری زنان با مردان در زندگی فهیمه، در اجرت المثل گرفتن و حق بیمه به خوبی مشخص است که در ضمن آن در زیر پرچم نام مردی بودن یک زن نیز به تصویر کشیده می شود . آن نمایانگر نظام ارزشی در فرهنگی است که فهیمه قصد دوری از آن را دارد و مشکلات اجتماعی عدید ه ای را برایش به وجود می آورد؛ چون:

ز) زبان پدرسالارانه؛ در نام خانوادگی اش.

ح) تحدید رفاه اجتماعی؛ در هنگام بیمه کردن خودش.

در کنار این مؤلفه اشاره به موردی دیگر ضرورت می یابد:

ط) فرصت شغلی برابر با مردان؛ که فهیمه برای آن جنگید تا به عنوان اولین زن کافه دار اجازه ی کسب بگیرد.

اما؛ آنچه بدو آسیب می زند، قالب های فرهنگی رایج و سنت های غلط اجتماعی است که با خنجری که افسانه از پشت بدو وارد می کند ، ضربه ی نهایی زده می شود و به جای نمود مؤلفه ی پیوند زنان، شاخصه ای دیگر ظهور می کند:

ی) زنان علیه زنان؛ که در خیانت همسر فهیمه به او نیز نمود دارد و عامل شروع این ماجراهاست.

اما؛ فهیمه با وجود استیصالی که بدان دچار شده از پای نمی نشیند و همچنان قدرتمند به آینده می نگرد چرا که در آخر فیلم به مانند لحظات آغازین آن که نزد پزشک زیبایی رفته بود، از عامه پسند بودن امتناع می ورزد و می خواهد خودش باشد: فهیمه.

فیلمعامه پسندفمنیسم
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید