باتری قطعه‌ای حیاتی برای خودرو است. از زمانی که استارت می‌زنید و شروع به حرکت می‌کنید تا وقتی که برای فرار از گرما کولر ماشین و در سرما بخاری را روشن می‌کنید، باتری ماشین در محوریت قرار دارد. وظیفه‌ی باتری خودرو تامین انرژی الکتریکی برای بخش‌های مختلف ماشین است و بدون آن نمی‌توان قدم از قدم برداشت. یکی از مشکلات رایج باتری ماشین، خالی شدن آن است.
زمانی را در نظر بگیرید که برای انجام یک کار فوری، استارت می‌زنید اما ماشین روشن نمی‌شود. در این مواقع یکی از احتمالاتی که سریعا به ذهن می‌رسد، خالی شدن باتری ماشین است. در این مقاله از علت‌های خالی شدن باتری ماشین و نحوه‌ی بررسی سلامت باتری می‌گوییم، تا پیش از این‌که خودروی شما مشکلی جدی پیدا کند یا از قراری مهم جا بمانید، از وضعیت باتری ماشین مطلع شوید.
پیشنهاد مطالعه: اگر به دنبال بررسی علت و راه حل های موثر برای مشکل خالی شدن باتری ماشین هستید، مطالعه مقاله علت خالی شدن باتری ماشین چیست می تواند شما را راهنمایی کند.
باتری ماشین وظیفه‌ی ذخیره‌ی انرژی الکتریکی و تامین آن برای برخی قطعات ماشین را بر عهده دارد. خالی شدن باتری ماشین هم یکی از مشکلات عمومی و دردسرساز برای رانندگان است. ابتدا به دلایل خالی شدن باتری خودرو بپردازیم تا بعدتر به سراغ نشانه‌های خالی شدن باتری ماشین برویم.
یکی از دلایل خالی شدن ناگهانی باتری خودرو شما این است که فراموش کرده اید چراغ های ماشین را خاموش کنید. این اتفاق به عنوان علت زود خالی شدن باتری ماشین در بسیاری از موارد شناخته می شود؛ برای مثال، چراغ های جلو یا چراغ های داخلی را روشن گذاشته اید و یا ممکن است صندوق عقب یا درب شما تا آخر بسته نشده باشد.
پیشنهاد مطالعه: اگر خودرو شما با مشکل کم شدن گاز کولر مواجه شده است و به دنبال راهی برای برطرف کردن این مشکل هستید، حتما مقاله علت کم شدن گاز کولر ماشین چیست را مطالعه کنید.
زمانی که در حال رانندگی هستید، اجزای الکتریکی خودرو انرژی خود را از دینام (alternator) می‌گیرند. این بخش از اتومبیل، به طور همزمان، وظیفه شارژ باتری خودرو را نیز به عهده دارد. اگر در این سیستم ایرادی وجود داشته باشد، شما با مشکل شارژ نشدن باتری مواجه خواهید شد.
امکان دارد خود دینام از نظر فنی مشکلی نداشته باشد، ولی دیگر اجزای درگیر در این سیستم ایراد داشته باشند. برای مثال تسمه پروانه (belt-tensioner) کهنه و فرسوده و یا تسمه سست، می‌تواند مانع عملکرد بهینه دینام شود. بنابر این اگر باتری اتومبیلتان مدام از کار می‌افتد، حتی زمانی که در حال رانندگی هستید، احتمالا مشکل از سیستم شارژ خودرو است.
پیشنهاد ویژه: داغ شدن موتور خودرو یکی از مشکلاتی است که ممکن است بسیاری از رانندگان را با چالش مواجه کند. برای رفع این مشکل، مطالعه مقاله علت داغ شدن موتور ماشین چیست را به شما پیشنهاد می دهیم.
مکانیک‌‌ها به آن مکش برق انگلی (parasitic drain) می‌گویند. موضوعی که باید به آن توجه داشت این است که مکش برق انگلی ایرادی بسیار شایع است. بعضی از اجزای خودرو باید هفت روز هفته و 24 ساعت روز به فعالیت ادامه دهند. برای مثال سیستم امنیتی اتومبیل شما باید به طور دائم فعالیت کند. اگر اینگونه نباشد چطور انتظار دارید وظایف امنیتی خود را انجام دهد؟
ساعت خودرو و تنظیمات ذخیره شده در رادیو نیز مواردی از این دست هستند. این دستگاه‌‌ها برای فعالیت از باتری اتومبیل انرژی می‌گیرند. مشکل واقعی زمانی ایجاد می‌شود که ماشینتان فیوز معیوب، نقصی در سیم کشی و یا ایرادی در نصب این اجزای الکتریکی داشته باشد. موارد یاد شده می‌توانند از جمله دلایل خالی شدن یک شبه باطری اتومبیلتان باشند.
اگر باتری ماشین شما زودبه‌زود تخلیه می‌شود، احتمالا این اتفاق ناشی از برق دزدی است. برق دزدی ماشین، به‌معنای مصرف نابه‌جای برق باتری در زمان خاموش بودن خودرو است. این بدان معناست که یک یا چند مورد از اجزای خودرو، بی‌دلیل در حال مصرف باتری هستند.
بیشترین علت‌های برق دزدی ماشین را می‌توان در برق دزدی قفل مرکزی، ضبط ماشین، برق دزدگیر و وجود اشکال در سیستم الکتریکی ماشین، از جمله کویل و وایر شمع دانست. علاوه بر این، گاهی سیم‌ها در اثر سردی و گرمی هوا، دچار خرده‌گی و در نتیجه، اتصالی می‌گردند. در این‌صورت ممکن است در زمان خاموش بودن خودرو از شب تا صبح، باتری کاملا خالی شود.
شاید بتوان رانندگی با دینام خراب را مهم‌ترین دلیل خوابیدن باتری ماشین دانست. خوابیدن باتری ماشین به‌طور معمول زمانی رخ می‌‌دهد که موتور خودرو خاموش باشد، اما اگر در زمان روشن بودن خودرو، باتری خالی شود به این معناست که مشکل از دینام خودرو است.
در واقع زمانی که دینام دچار مشکل شده و از پس وظایف خود برنیاید، باتری به‌عنوان برق مکمل وارد عمل خواهد شد. در چنین شرایطی باتری دیگر به‌عنوان منبع اصلی انرژی الکتریکی مورد نیاز برای استارت زدن، به‌کار برده نمی‌شود و این امر منجر به کاهش قدرت آن می‌شود. در نتیجه نسبت به حالت عادی سریع‌تر تخلیه خواهد شد.
همون طور که گفتیم باتری‌ها حساس هستند و مخصوصا در دماهای بسیار بالا یا بسیار پایین خیلی زودرنج‌تر هم میشوند!! چون که هوای بیش از حد سرد و یا بیش از حد گرم در مایع الکترولیت به طور مستقیم تاثیر می‌زاره و باعث میشه تا باتری به خوبی شارژ نشه؛ همین عامل کارایی اون رو کاهش و باعث خالی شدن سریع تر باتری میشه.
در تابستان قضیه جور دیگه‌ای رقم می‌خوره؛ دمای بیش از حد هوا باعث تشکیل کریستال‌‌های سولفات سرب و سولفاته شدن باتری میشه و در تبدیل انرژی شیمیایی موجود در باتری به انرژی الکتریکی اختلال ایجاد می‌کنه. همین عامل باعث میشه تا شارژ باتری خیلی طول بکشه که درنتیجه اون وقتی ماشین خاموش میشه، کامل شارژ نشده باشه و مسلما خیلی زود هم خالی بشه. این عامل حتی در اواخر باعث سوختن باتری هم میشه.
اگر جز افرادی هستید که روزانه مسافت کوتاهی را از خانه تا محل کار و از محل کار تا خانه طی می کنید… باید بگوییم که منتظر خالی شدن باتری ماشین خود باشید. زیرا با رانندگی در مسافت های کوتاه، دینام دیگر فرصتی برای شارژ کردن باتری پیدا نمی کند. همچنین با تکرار کردن این حرکت باتری شما به طور کامل خالی خواهد شد. در زیر به شما در مورد نقش گرما در بحث علت اصلی خالی شدن باتری ماشین صحبت خواهیم کرد.
یکی دیگر از عوامل خالی شدن باتری ماشین، اکسید شدن اتصالات باتری است. این عیب که به‌تدریج در باتری ایجاد می‌شود، عملکردش را مختل می‌کند. عدم رسیدگی به این مشکل، تخلیه‌ی تدریجی باتری خودرو را در پی خواهد داشت؛ پس چک کردن وضعیت باتری ماشین، باید در دستور کار صاحبان خودرو باشد. نشانه‌ی اکسید شدن اتصالات، گردی سفیدرنگ است که روی پایانه‌های باتری ماشین، دیده می‌شود.
پس از مشاهده‌ی این گرد سفیدرنگ، به‌راحتی از کنارش عبور نکنید و با رعایت نکات ایمنی، به‌کمک مواد شوینده و دستمال پایه‌ها را پاک کنید. چراکه همین نشانه که ساده به‌نظر می‌رسد، می‌تواند در موقعیتی حساس گریبان‌گیر راننده‌ی خودرو شود و به تعویض فوری باتری احتیاج کنید.
از کجا بفهمیم باتری خراب است یا دینام؟ تشخیص دقیق بین باتری خراب و دینام خراب ممکن است نیازمند بررسی و آزمایش‌های جامع‌تر باشد که بهتر است توسط یک تکنسین متخصص صورت گیرد اما در زیر توصیه‌هایی برای بررسی اولیه باتری و دینام را ذکر خواهیم کرد:
بررسی باتری: بررسی سطح باتری: باز کردن درپوش باتری و بررسی سطح مایع الکترولیت داخل باتری. در صورتی که سطح مایعات خیلی پایین باشد، ممکن است نشانه‌ای از نشتی یا کمبود باتری باشد. بررسی ولتاژ باتری: استفاده از یک ولت‌متر (multimeter) برای اندازه‌گیری ولتاژ باتری. ولتاژ باید در محدوده معتبر و مناسب (معمولاً بین 12 تا 12.6 ولت برای باتری 12 ولتی) باشد. اگر ولتاژ بسیار پایین باشد، احتمالاً باتری خالی است یا مشکل دیگری دارد.
بررسی دینام: بررسی نور چراغ شارژ: هنگامی که موتور خودرو را روشن می‌کنید، نور چراغ شارژ در صفحه نمایش سرعت باید روشن شود و پس از چند ثانیه خاموش شود. اگر این نور روشن نمی‌شود، ممکن است دینام دارای مشکل باشد. بررسی ولتاژ خروجی دینام: استفاده از ولت‌متر برای اندازه‌گیری ولتاژ خروجی دینام. ولتاژ باید در محدوده معتبر باشد (معمولاً بین 13 تا 14.5 ولت در حالت روشن بودن موتور).
اگر ولتاژ خروجی بسیار پایین است یا اصلاً وجود ندارد، ممکن است دینام خراب باشد. اگر با انجام این بررسی‌ها به نتیجه قطعی نرسیدید یا شک دارید، بهترین راه حل برای پاسخ به سوال از کجا بفهمیم باتری خراب است یا دینام، این است که به یک تکنسین متخصص یا تعمیرگاه معتبر مراجعه کنید. آنها با استفاده از تجهیزات و آزمایش‌های پیشرفته می‌توانند عیب را تشخیص دهند و تعمیرات لازم را انجام دهند.
