بهشت موعود

بین سال‌های ۱۶۰۰ تا ۱۷۰۰، هنگام بازدید از کاخ ورسای در پاریس، می‌توان متوجه شد که با وجود شکوه و جلالش، این کاخ حمام نداشت.

در قرون وسطی، مسواک، دئودورانت، عطر و حتی دستمال توالت وجود نداشت. مدفوع انسان مستقیماً از پنجره‌های ساختمان به بیرون پرتاب می‌شد.

در طول تعطیلات، آشپزخانه‌های ورسای بدون کوچکترین رعایت اصول بهداشتی، ضیافت‌هایی برای ۱۵۰۰ نفر تدارک دیدند.

در تصاویر مدرن، اغلب شخصیت‌های آن دوران را می‌بینیم که خودشان را با بادبزن باد می‌زنند، اما دلیل آن گرما نبود: بوی تندی از زیر دامن خانم‌ها ساطع می‌شد زیرا هیچ گونه بهداشت شخصی رعایت نمی‌شد. به دلیل سرما و تقریباً نبود کامل آب لوله‌کشی، دوش گرفتن به ندرت انجام می‌شد.

فقط اشراف می‌توانستند برای تکان دادن خودشان به خدمتکاران تکیه کنند، هم برای پراکنده کردن بوی بد بدن و دهان و هم برای دور نگه داشتن حشرات.

بازدیدکنندگان از ورسای امروزه باغ‌های باشکوه آن را تحسین می‌کنند، اما در دوران سلطنت، از آنجا که حمامی در دسترس نبود، این باغ‌ها در مهمانی‌های معروف دربار به عنوان توالت نیز استفاده می‌شدند.