سالهای اولیه زندگی “رویا” عادی بود. او بچه ای باهوش و پرجنب و جوش بود. والدین او افراد تحصیل کرده ای هستند. پدر استاد دانشگاه و مادر پرستار است. رویا در ابتدا رفتاری عادی مثل تمام بچه های دیگر داشت. و هیچ گونه حالت غیر عادی در رشد اولیه گفتار او مشاهده نمی شد. اما در سن چهارده سالگی والدین متوجه شدند که سخن گفتن وی به اندازه کافی روان نیست. پدر مشکل را لکنت زبان مشخص کرد . و برای تصحیح آن با او شروع به کار نمود. اما مادر احساس نگرانی می کرد. او می خواست از متخصصان کمک بگیرد. اما نتوانست پدر رویا را راضی کند. نتایج برنامه تصحیحی پدر چندان رضایت بخش نبود. رویا در دفتر خاطرات خود از بعضی ساعات زندگی روزانه با نارضایتی یاد کرده است.
زبان و سخن گفتن دو اصل ارتباطی هستند. و رابطه نزدیکی با هم دارند. نقص و کمبود در یکی از آنها روی زندگی روزانه فرد تاثیر زیادی می گذارد. ارتباط برقرار کردن، تبادل احساس و عقیده بین فرستنده و گیرنده است. اگرچه سخن گفتن و زبان باهم ارتباط دارند اما مترادف نیستند. کرتسمر در سال 1978 می گوید: زبان ممکن است با سخن گفتن بیان شود. اما در همه موارد چنین نیست.
سخن گفتن تولید آوایی زبان است. و از فعالیتهای ماهیچه ای صدایی و گفتاری به وجود می آید. زبان بر پیامهایی که گوینده می خواهد اظهار کند دلالت دارد. داشتن کلام بدون زبان امکان پذیر است مانند طوطی، یا زبان بدون سخن، مثل اشخاص ناشنوا که زبان را با یک روش دستی بیان می کنند. زبان قسمتی از ارتباطات است. سخن گفتن اغلب قسمتی از زبان را تشکیل می دهد. همچنین زبان می تواند بدون سخن وجود داشته باشد.
هر زبانی، انگلیسی، فارسی، عربی یا دیگر زبانها شامل چندین جزئ اصلی هستند. واج شناسی یا سیستم صداهای گوینده شامل قوانینی است که چگونگی ترکیب صداها را نشان می دهد. ترکیب ساختمانی جمله، که در قوانین جمله سازی دخالت دارد شامل روش و ترتیب خاصی برای ترکیب کلمات و لغات به جملات، عبارات یا اصطلاحات می باشد. تک واژه که کوچکترین واحد معنی دار زبان است شامل تغییر یا انتقال لغات در قسمتهایی مثل زبانها و اعداد است. مانند تبدیل حال به گذشته یا منفرد به جمع.
معانی جزئی از زبان هستند که با معنی و مفهوم زبان سر و کار دارند. زبان محاوره ای، بخش اجتماعی زبان، دارای قواعدی است که به عملکرد زبان و انتخاب رمزها یا قوانین برای برقراری ارتباط مورد استفاده قرار می گیرد. در اینجا از اختلالات مختلف مربوط به گفتار و زبان صحبت خواهد شد.
تعاریف مختلفی از ناتوانیهای گفتاری شده است. گلفاند، حنسون و درو در 1988 عقیده دارند: گفتار ناقص یا ناتوانی گفتاری که اغلب با تغییر داخلی استفاده می شود، به رفتار گفتاری اطلاق می گردد که گوینده به دلیل عدم توانایی قادر نباشد منظور خود را در ارتباط با موضوع سخن به شنونده انتقال دهد. گفتار فاقد جذابیت بوده و بیانکننده مقصود اصلی نباشد و تاثیری مغایر با منظور اصلی روی گوینده و شنونده باقی بگذارد. این تعاریف بسیار وسیع است و ناتوانی های گفتاری دیگری را نیز دربر می گیرد.
بسیاری از متخصصان به تئوریهای بیولوژیکی و احساسی توجه توجه کمتری دارند. و فقط تعدادی از روان پزشکان، روانشناسان و مشاوران به این نظریه معتقد هستند. در مورد تئوری مبتنی بر علت بیولوژیکی فقط چند تحقیق مستمر انجام گرفته است و بعضی از این تحقیقات نشان داده که وضعیت مغز اشخاص که لکنت زبان دارند با آنهایی که فاقد این ناتوانی هستند، متفاوت است.
بعضی از مدارک نشان می دهند که در افراد دارای لکنت زبان نیمکره مسلط مغز نسبت به نیمکره دیگر در سطح بالاتری قرار دارد. این مساله ممکن است ناشی از ناهماهنگی بین دو نیمکره مغز در تجزیه و تحلیل اطلاعات باشد. بعضی مطالعات دیگر نشان می دهد که مشکلات نیمکره مسلط در لکنت زبان تاثیری ندارد. به هر حال نتایج تحقیقات متفاوت است.
این نظریه لکنت زبان را یک نوع رفتار یادگیری شده میداند. به صورتی که روان نبودن گفتار در مرحله اول رشد، سخن گفتن، برای فرد عادی شده است. بیشتر بچه ها در مرحله رشد مهارتهای گفتاری بیان سلیسی ندارند. بر اساس این تئوری اگر در مرحله رشد گفتاری به روان نبودن سخن توجه نشود کودک لکنت زبان پیدا می کند. مانند مورد “رویا” که پدرش روی گفتار او تاکید داشت و حتی نام لکنتی به او داده بود. این روان نبودن یا لکنتهای اولیه باعث احساسات منفی نسبت به خود و اضطراب کودک می شود.
عده ای عقیده دارند که لکنت زبان ارثی است. اما این فرضیه ثابت نشده است. این تئوری می گوید: مقطع و ثابت کردن این فرضیه بسیار مشکل است. البته ارثی بودن لکنت زبان هنوز جذابیت دارد. زیرا در بعضی از خانواده ها لکنت زبان شایع است. در دوقلو ها نیز همین مسئله دیده می شود. در هر صورت متمایز کزدن لکنت زبان ناشی از ارث و یا تحت تاثیر محیط کار مشکلی است. نتایج بعضی مطالعات نشان داده که لکنت ممکن است ناشی از عملکرد ناهماهنگی صدا با تلفظ و تنفس به وجود آید. عده ای همین مساله را یک نقص فیزیکی می دانند. بنابراین می توان لکنت زبان را ناشی از یادگیری و یا متاثر از هردو عامل دانست.
در طی سالهای متمادی روشهای درمانی مختلفی مورد استفاده قرار گرفته که نتایج گوناگونی به دست داده است. تکنیک هایی مثل درمان از راه بازی خلاق، بازیهای نمایشی، مشاوره با والدین برای کارکردن با این کودکان نتایج موثری داشته اند.
هماهنگ کردن کلام، یکی دیگر از راههای درمان و شامل استفاده از یک نوع موسیقی موزون برای ایجاد هماهنگی در صحبت کردن است. روش آرام بودن و همراهی کردن با پس خوراند نیز مورد استفاده قرار می گیرد. زیرا در اشخاص دارای لکنت زبان، معمولا نوعی هیجان و سختی مشاهده می شود. در بعضی موارد استفاده از چند روش به طور همزمان، در یادگیری روان بودن صحبت موثر واقع شده است.
به هر حال بیشتر روشهای درمانی روی آن نوع درمان رفتاری تاکید دارند که سعی می کند به کودک دارای لکنت زبان با استفاده از یک الگو یا نمونه، روانی صحبت را آموزش دهد. مثلا به وسیله سخن گفتن یا با هماهنگ کردن صحبت یا بعضی مواقع توسط منظم کردن تنفس و آموزش رفتارهای صحیح کودک را آموزش می دهند.
انواع روش های درمانی لکنت زبان
درمان آبریزش از دهان و تمرین های کنترل زبان و عمل جويدن
با ما همراه باشید.
کم توانی ذهنی Mental Retardation
