این اختلال ذاتی است و در درون خود فرد وجود دارد . ممکن است با سایر معلولیت ها مانند:آموزش ناکافی یا نامناسب،تفاوت های فرهنگی و …همراه باشد ولی نمی تواند در نتیجه این عوامل یا شرایط باشد.کودکان دارای اختلالات یادگیری معمولا در تمام جنبه های زندگی،ظاهری عادی دارند ولی پیشرفت تحصیلی آن ها یک یا دو پایه تحصیلی عقب تر از سایر کودکان است .با این همه ممکن است کودکان مبتلا به اختلال یادگیری در تمام دروس ضعیف نباشند.به طور مثال ممکن است در خواندن مشکل داشته باشند ولی در درس ریاضی مشکلی نداشته باشند.این کودکان در تلاش زیاد،توجه بیشتر یا انگیزه خود به خودی بهبود نمی یابند و برای یادگیری نیاز به کمک دارند.
تعیین دقیق میزان شیوع اختلالات یادگیری دشوار است . یکی از دلایل آن فقدان یک تعریف دقیق و یکسان درباره کودکان مبتلا به اختلال یادگیری می باشد . علت دیگر آن که هر چه ملاک شناسایی این کوکان دقیق تر باشد ،تعداد کودکانی که بعنوان کودکان دارای اختلال یادگیری شناخته می‌شوند محدود تر خواهد بود.نکته دیگر آن که شیوع این اختلال در سنین مختلف ،متفاوت است.
براساس طبقه بندی DSM-IV،اختلالات یادگیری به ۴دسته تقسیم می‌شوند:
۱.اختلال خواندن
۲.اختلال بیان نوشتاری
۳.اختلال ریاضی
۴.اختلال یادگیری که به گونه ای دیگر مشخص نشده است.
اختلال خواندن یک بیماری نیست و بیشتر نوع متفاوتی از فکر کردن است که مبتلایان به آن،به یک شیوه متفاوتی از سایر مردم یادمیگیرند .به طوری که درآن پیشرفت خواندن،براساس سن،هوش و آموزش کلاسی کودک زیر حد انتظار باشد.
برخی از کودکان دارای اختلال خواندن با استعداد و خیلی فعال هستند و استعداد های غیر عادی در هنر ،ورزش،معماری یا مهندسی دارند.به طور کلی در فعالیت هایی که نیاز به هماهنگی بینایی-فضایی دارند بهتر عمل می کنند.
ممکن است در تشخیص صداهای حروف اشکال داشته باشند.
ممکن است حروف را به تنهایی یا جداگانه تشخیص دهند ولی در داخل کلمه قادر به شناسایی و خواندن آن نباشند.
ممکن است کلمات یا حروف را جابه جا بخوانند.
یک صدا را به جای صدای دیگر جایگزین کنند.
از روی حدس و گمان کلمه را طوری بخوانند.
در حین خواندن ،خطی را که درحال خواندن آن بوده اند را گم کنند یا قسمتی از یک خط را جا بیندازند.
ممکن است در حین خواندن متن کلماتی را اضافه کنند که در برخی موارد باعث تغییر در معنا هم میشود.
گاهی یک بخش را در کلمه تکرار می‌کنند.
با بالا رفتن سن کودک و رفتن به کلاس های بالاتر،جملات شفاهی و کتبی کودکان به طور قابل ملاحظه ای،ابتدایی و پایین تر از سطح مورد انتظار می باشد و به طور مشخصی از سایر کودکان عقب تر می مانند.
ممکن است حروف را جابه جا بنویسند.
ممکن است وسط کلمه را حذف کنند ولی اول و آخر آن را درست بنویسند .
گاهی حروف یا کلمه را وارونه و یا برعکس مینویسند .
ممکن است دومین خوشه های همخوانی را حذف کنند
ممکن است نقطه،سرکش یا تشدید را حذف کنند.
ممکن است از کلمات مترادف به جای یکدیگر استفاده کنند.
ممکن است واکه ها را حذف کنند.
این اختلال طبقه ای جدید در بین دسته بندی ها است و برای اختلالاتی بکار می‌رود که به طور مشخصی هیچ کدام از نشانه های خاص انواع اختلال یادگیری را نشان نداده باشند.
عوامل ژنتیکی
عوامل بیوشیمیایی
آسیب های مغزی
عوامل عصب شناختی
عوامل محیطی
در صحبت کردن تاخیر داشته باشند.
معنای دقیق کلمات را درک نکنند.
در فهمیدن حروف اضافه ،مکان و فضا مشکل داشته باشند.
در پیروی از دستورات شفاهی مشکل داشته باشند.
مفهوم ضرب المثل،کنایه یا شوخی را درک نکنند.
در بیان کردن افکار و اطلاعاتشان مشکل داشته باشند.
نقایص حرکتی
اضطراب
افسردگی
بیشتر پژوهشگران بر این باورند که برای گذاشتن تشخیص اختلال یادگیری باید تا کلاس دوم دبستان صبر کرد،تا کودک،برای آموزش های مناسب و کافی در مدرسه فرصت کافی داشته باشد.
اغلب در سنین پیش از دبستان،نشانه های اولیه ای از ناتوانی ها وجود دارد که ممکن است،توجه والدین را به خود جلب کرده باشد.در چنین مواقعی اگر این علائم در مقایسه با سن،وضعیت آموزشی یا توانایی های شناختی کودک قابل انتظار نباشد،به احتمال زیاد میتواند نشان دهنده اختلال یادگیری باشد.برای تشخیص زود هنگام این اختلال،کودک باید توسط یک درمانگر مجرب ارزیابی شود.
– با نوک مداد کلمات را به کودک نشان دهید و از او بخواهید که همراه با حرکت مداد کلمات را پشت سر هم بخواند. ابتدا روی هر کلمه چند ثانیه مکث کنید و سپس به تدریج کلمات را با مکث کمتر نشان دهید. آنقدر تمرین کنید تا با آهسته و تند تر کردن سرعت حرکت مداد، کودک خواندن خود را با حرکت دست شما تنظیم کند.
– متن درس مناسب کودک را با سرعت مناسب بخوانید و ضبط کنید تا کودک همزمان با نگاه کردن به متن، صدای نوار را از طریق گوشی بشنود، بدون اینکه کلمه ای بگوید. این عمل را ۵ بار تکرار کنید. سپس بخواهید که یک بار از روی متن بخواند و مجددا به نوار گوش دهد . سپس آن را با صدای بلند بخواند و صدایش را ضبط کند تا بعد آن صدا را بشنود و از روانی و سرعت بهتر خواندنش آگاه گردد.
– خواندن کلمات عینی همراه با تصویر باشد و به تدریج تصاویر حذف شوند و کودک با دیدن کلمه، معنای آن را درک کند.
– آموزش درک کلمات انتزاعی همراه با توصیف و مثال باشد.
– وقتی کودک خواندن جمله یا عباراتی را یاد گرفت با پرسیدن سوالاتی به شکل های مختلف از او، درک خواندن را در وی تقویت نمایید.
– برای افزایش درک مطلب متن، علاوه بر پرسیدن سوالات عینی می توانید از کودک سوالات استنتاجی بپرسید.
– می توانید پرسش را به صورت جای خالی مطرح کنید و کودک جمله شما را تکمیل کند.
– برای آموزش درک مطلب در سطوح پیچیده و موضوعات درسی منطقه می توانید از روش زیر استفاده کنید:
کل مطلب را به صورت یک داستان که شامل مولفه هایی نظیر زمان، مکان، وقوع، شخصیت ها، مهمترین مشکل و مسئله و پایان داستان است را برای کودک توضیح دهید. پس از آن متن را همزمان با کودک بخوانید و به مولفه های آن اشاره کنید و پس از خواندن، آن را بازگو کنید .و. نیز می توانید آن را برای کودک ضبط کنید. سپس از کودک بخواهید تا به طور مستقل داستان را بخواند و بازگو کند.
1.وضعیت نشستن کودک روی صندلی باید مناسب باشد و ساعدش روی میز قرار بگیرد.
2.نحوه گرفتن قلم با دست طوری باشد که فاصله سر خودکار تا انگشتان مناسب و به اندازه یک بند انگشت باشد.
3.مچ دست هرگز خم نشود و باید در راستای ساعد و روی میز قرار بگیرد.
4.اگر کودک کم یا بیش از حد مداد را روی کاغذ فشار میدهد،باید متوجه این موضوع شود که با فشار مناسب اثر مدادش بر روی کاغذ می ماند.
5.اگر حروف را به صورت ریز یا درشت می نویسد،بهتر است طول مناسب را توسط خط کش تعیین کنید تا کودک کلمه را به اندازه فاصله گذاشته شده بنویسد.
6.اگر کودک فاصله بین کلمات را رعایت نمی کند،ابتدا یک سری اشیا را به کودک بدهید و بخواهید تا آنها را طوری دنبال هم بچیند که به هم نچسبند .سپس، به اندازه ۲ تا ۳ میلیمتر بین آنها فاصله باشد . بعد از مسلط شدن بر آن،با کلمات این تمرین را انجام دهید و همزمان تفاوت کلمات در هم نوشته شده با کلمات دارای فاصله مناسب را به او نشان دهید و توضیح دهید.
7.برای آموزش شکل دهی حرفی که آن را بد خط می نویسد،بهتر است ابتدا حرف مورد نظر را بنویسید تا پررنگ کند .بعد نقطه چین آن حروف را پررنگ کند و سپس از روی حرف مورد نظر کپی کند.
8.اگر کج می نویسد،میتواند از برگه های دو خطه استفاده کنید و کودک بین دو خط بنویسد.
1. اشیایی مانند مکعب یا مداد را به کودک بدهید تا آنها را با توجه به چیزی که می خواهید مانند رنگ یا شکل دسته بندی کند.
2. از کودک بخواهید اشیا را در تعداد مشخصی، مثلاً دوتایی یا سه تایی به شما بدهد.
1. از کودک بخواهید تا کتابهای خود را از بزرگ به کوچک و برعکس بچیند.
2. اشیایی مانند میخ یا پیچ را با قطرهای متفاوت و طول یکسان به او بدهید و بخواهید تا آنها را با توجه به ضخامت از نازک به ضخیم‌تر ردیف کند.
شمارش بنیادی ترین مهارت ریاضی است و خود از چندین مهارت جزئی تشکیل شده است.
برای آموزش شمارش موارد زیر پیشنهاد می شود:
1. آگاهی از توالی: در این مرحله کودک باید به کمک آهنگ ریتم شمردن را یاد بگیرد. برای این آموزش باید در هر جلسه درمانی یک یا دو عدد در نظر گرفته شود و با بیان آهنگین تکرار و تمرین شود.
2.مفهوم عدد:
بهتر است آموزش مفهوم عدد زمانی انجام گیرد که کودک توانایی شمارش 1 تا ۲۰ را به دست آورده باشد.
– شناخت ارزش سکه و اسکناس: درک مفهوم پول معمولاً از اول پنج سالگی شروع می شود. شما می توانید سکه و اسکناس ها را به کودک نشان دهید و در بازی کردن و یا در هنگام خرید، پول را در اختیار کودکتان بگذارید تا به فروشنده بدهد. با تکرار زیاد کودک متوجه هدف اصلی شما خواهد شد.
جمع و تفریق از مفاهیم اصلی ریاضی محسوب میشود و از کلاس اول دبستان شروع می شود. بهتر است مفهوم چهار عمل محاسباتی را به طور عینی و با ارائه مثال های بصری به کودک یاد بدهید. اساسی ترین راهکار برای آموزش جمع، استفاده از اشیا و انگشتان برای بازنمایی دو عددی است که باید با هم جمع شوند، سپس شمردن مجموعه اشیا انگشتان به‌عنوان پاسخ جمع است. به تدریج کودک باید این مراحل را به صورت ذهنی در آورد.
– حل مسئله: برای حل مسئله در سنین پایین تر بهتر است که برخی موارد قابل اجرا توسط شما و کودک به طور نمایشی و به صورت بازی اجرا شود.
اختلال یادگیری Learning Disability
اختلالات یادگیری کودک ـ توصيه آموزشی معلول ذهنی
اینستاگرام کلینیک یاشا ـ خدمات گفتاردرمانی ـکاردرمانی ـ روانشناسی در گرگان
