تاریخچه آسانسور کششی
پس از روی کار آمدن آسانسورهای الکتریکی در سال های 1880 تا سال های 1889 انقلاب جدیدی در نسل آسانسورها به وجود آمد. درابتدای سالهای 1900 میلادی، بازارهای ایالات متحده آمریکا کم کم شاهد پیدایش آسانسورهای کششی در بازار گردید. در این نوع آسانسورها، کابین آسانسور می تواند با کمک از نیروی کششی و همچنین به وسیله قرقره و کابل به وزنه تعادل وصل شود. از آنجایی که در استفاده از این نوع، نیاز به میزان برق مصرفی کمتری می باشد، بالا رفتن کابین آسانسورها، در ارتفاع بلند ساختمان ها و برج ها به راحتی فراهم می گردد.
همینطور که تکامل تکنولوژی در هر زمینه ای رو به گسترش بود، آسانسورها هم از این قضیه مثتثنی نبوده و شخصی به نام WardLeonard برای ارتقاء تکنولوژی آسانسورها دست به کار شد و به کمک کمپانی اوتیس این تکنولوژی را که با سیستم های ولتاژ متغیر کار می کرد، وارد بازار نمود. این تکنولوژی توسط شرکت Westinghouse به نام ولتاژ متغیر را معرفی نمود. در ادامه به معرفی این نوع آسانسورها بیشتر خواهیم پرداخت تا بهتر با این نوع از تکنولوژی آسانسورها آشنایی پیدا کنیم.
بیشتر بخوانید: تاریخچه آسانسور در ایران و جهان
در عصر حاضر از مهمترین آساینده ها و ملزومات هر ساختمان آسانسور می باشد که کار جابه جایی اشخاص و بار و … را برعهده دارد. مسلما برای حمل بار در ساختمان از روش های دیگری مانند: استفاده از پله برقی ها و بالابرها نیز موجود است ولی کاربرد آسانسور امروزه رایجتر می باشد.
البته برای حمل بار در ساختمان از روش های دیگری مثل: بالابر و پله برقی نیز می توان استفاده کرد ولی امروزه استفاده از آسانسور رایجتر می باشد. آسانسورها به دو نوع کششی و هیدرولیکی تقسیم می شوند. در این مقاله با آسانسور کششی و نحوه عملکرد آن آشنا می شویم.
در واقع آسانسورهای کششی را می توان از قدیمی‌ترین نوع آسانسور نام برد. به طور گزینشی، در این نوع از آسانسورها از قسمت کابین، وزنه‌ای متصل شده به دو سر سیم بکسل که روی یک قرقره ی بزرگ با نام فلکه در حال حرکت است، تشکیل می گردد.
هنگامی که کابین آسانسور به طرف بالا به حرکت در می آید، وزنه موجود به طرف پایین حرکت می نماید و این عمل در حالت برگشت نیز همینطور است. معمولا وزنه و کابین آسانسور روی ریلی عمودی به جهت اطمینان از اینکه در طی مسیر از ریل خود خارج نشود، نصب می گردد؛ زیرا اگر چنین نباشد، مسافران این کابین به دیواره قسمت پشت اتاقک برخورد نموده و این عمل باعث چرخش اتاقک به هر سمتی می شود.
موضوع مهمی که در هر آسانسوری وجود دارد امنیت آن در قبال اتفاقات غیره منتظره و ناگهانی می باشد. بدیهی است که در برخی از فیلم ها دیده می شود که سیم بکسل در آسانسور دچار پاره گی و قطع شده آن گردیده است و فاجعه ای بزرگ را به وجود آورده، اما ذکر این نکته در واقع این است که این اتفاق بسیار نادر می باشد. زیرا سیم های بکسل بکار گرفته شده در آسانسورها از جنس فولاد می باشد و طوری ساخته شده است که توانایی حمل چندین برابر را دارد. لازم به یادآوری هست که اگر آسانسورها به طور دوره ای و منظم توسط کارشناسان متخصص این امر بازرسی شوند، به راحتی می توان کوچکترین مشکل در سیم بکسل آن را تشخیص داده و قبل از به وجود آمدن هرگونه حادثه ای آن را اصلاح نمود. برای اطمینان بیشتر یادآور می شود که سیستم هایی طراحی شده اند که در زمان وقوع هر نوع حادثه ای، سرعت حرکت آسانسور را به پایین ترین سطح کاهش داده و از حادثه جلوگیری می شود.
از دیگر اهداف ساخت این ریل ها می توان ترمز تعبیه شده در آن نام برد که در زمان حادثه کشیده می شود. در این نوع آسانسورها، نیروی محرکه از یک موتور الکتریکی که عمدتا در قسمت بالایی چاه آسانسور قرار دارد، و حتی در بعضی طراحی ها در قسمت پایینی چاهک می باشد، و در قسمتی به نام موتورخانه نصب گردیده است، تأمین می گردد. مکانیزم کار آن بر اساس نیروی اصطکاکی که بین فلکه کشش موتور و سیم بکسل ها وجود دارد، انجام می شود. از دیگر روش های نیروی لازم برای این آسانسورها روش سنتی است به طوری که موتورهای جریان مستقیم متصل به گیربکسهایی به نام گیربکس حلزونی می باشد. در این مکانیزم، موتور آسانسور خیلی سریع تر از مقداری که لازم هست، عمل کرده؛ در این میان گیربکس حلزونی وارد سیستم شده و قبل از انتقال حرکت به فلکه، سرعت آن را کاهش داده و حد استاندارد می رساند. در کشور ایران عمدتا از آسانسورهای کششی استفاده می شود.
همانطور که می دانیم دو نوع اصلی در آسانسورهای کششی به نام های آسانسور کششی گیربکسی (Geared) و غیرگیربکسی (Gearless) موجود می باشد که در ادامه به توضیح مختصر هر کدام می پردازیم.
بیشتر بخوانید: معرفی انواع موتور آسانسور
در این آسانسورها گیربکسی تعبیه شده است که به موتور آسانسور متصل می باشد و توسط یک چرخ که سیم بکسل را به حرکت در می آورد، می راند. سرعت در این نوع آسانسورهای کششی به 7/1 تا 5/2 متر بر ثانیه می رسند. بیشترین مسافتی که آسانسورهای کششی گیربکسی می توانند طی نمایند، حدودا به 76 متر می رسد. بر این اساس این نوع از آسانسورها جهت ساختمانهایی که کوتاه تا نیمه بلند هستند، مناسب می باشد. آسانسورهای کششی گیربکسی وزنی تا حدود 13600 کیلوگرم را می توانند تحمل نمایند. از بارزترین نکات این آسانسورها هزینه نصب آن نسبت به آسانسورهای بدون گیربکس می باشد.
آسانسور کششی گیرلس یا بدون گیربکس
در این نوع از آسانسورهای کششی هیچ گونه گیربکسی وجود ندارد. سرعت در این نوع آسانسورهای کششی به 53/2 متر برثانیه می رسد که نسبت به گونه گیربکسی کمی بیشتر است. در این نوع از آسانسورها سیم بکسل در بالای کابین آسانسور وصل شده است و به حول فلکه ای جهت به حرکت درآوردن آسانسور پیچیده شده است. سیم بکسل از طرف دیگر به وزنه ای جهت فراهم شدن تعادل و ثبت سیستم مکانیکی متصل گردیده است. از این آسانسورها عمدتا در ساختمانهای بلند مورد استفاده قرار می گیرند.
بیشتر بخوانید: آسانسور گیرلس چیست؟
نوع دیگری از آسانسورهای کششی وجود دارد که بدون موتورخانه، هستند؛ که در بالای چاهک آسانسور هیچ خبری از اتاق مخصوص جهت موتور نمی باشد. موتور در این گونه از آسانسورها بر روی خود کابین آسانسور تعبیه گردیده است که جهت تعمیرات لازم و سرویس های دوره ای از همان قسمت کابین قابل دسترسی می باشد. در این نوع از آسانسورهای کششی، موتوری که استفاده شده است بسیار کوچکتر از دو نوع دیگر می باشد.
بیشتر بخوانید: آسانسور بدون موتورخانه (اتاق ماشین) یا mlr
این مواردی که نام برده شد جزء مهمترین اجزا در یک آسانسور کششی می باشند. بخش های دیگری نیز وجود دارد که هم الکتریکی می باشد و هم مکانیکی که در این قسمت توضیح آن نمی گنجد.
حال در کنار مزایای متعددی که در آسانسورهای کششی نام برده شد، باید به معایب آن نیز پرداخته شود.
از مهم ترین معایب این نوع آسانسورها، نگه داری مشکل آنها می باشد. و این مهم به خاطراین است که سیستم های داخلی آسانسورهای کششی به سختی قابل دسترسی می باشند.
معایب دیگری که برای این نوع آسانسورها می توان نام برد قیمت بالای این نوع آسانسورها نسبت به آسانسورهای هیدرولیکی می باشد.
در این قسمت مختصرا مراحل نصب آسانسور را عنوان خواهیم کرد. این مراحل می تواند به نصب هر چه بهتر و سریعتر آسانسور کششی به ما کمک نماید.
بیشتر بخوانید: مراحل نصب آسانسور چیست؟
این مرحله شامل چند قسمت بوده، بررسی ارتفاع مورد نیاز کف چاله تا سطح کف سازی شده اولین توقف آسانسور، استفاده از سکوهای آرماتورهای ضربه گیر، ایجاد چاه ارت، در واقع این موارد مهمترین ها در آماده سازی کف چاله آسانسور می باشد.
اگر ساختمانی که در آن آسانسور قرار است نصب شود، به مرحله آخر رسیده باشد، محل نصب آن مشخص است، در غیر این صورت برای ساختمان های در حال ساخت باید محل دقیق چاهک مشخص نمود تا جهت نصب آن اقدام شود.
همانطور که در مرحله های قبل اشاره گردید، پس از آماده سازی کف چاله، و تهیه نقشه، مرحله بتون ریزی در کف چاهک می باشد، در این مرحله باید cm10 بتون پوششی ریخت و cm30 بتون آرمه کف و آرماتور استفاده نمود.
بیشتر بخوانید: چاله یا چاهک آسانسور چیست؟ ضوابط چاله آسانسور
باید یک سازه فلزی در داخل چاهک آسانسور جهت قرار گرفتن براکت های ریل های کابین و ریل های وزنه طبق نقشه نصب نمود؛ که شامل تهیه نقشه آهن کشی، لیست آهن مورد نیاز، نصب دابست، نظارت نماینده فنی شرکت و استفاده از ضدزنگ آهن آلات می باشد.
دیوارکشی زمانی انجام می شود که قبلا آهن کشی انجام نشده باشد. در این مرحله باید سه طرف چاهک یعنی چپ، راست و روبرو از کف اولین قسمت توقف تا اطاقک موتورخانه که در پشت بام قرار دارد دیوار کشی شود.
معمولا اطاق جهت موتور خانه براساس ابعادی که فروشنده اعلام می دارد و با توجه به رعایت اصول استاندارد اعلام شده که شامل رعایت ارتفاع کف تا آخرین طبقه، درب با عرض ورودی cm80، پنجره تهویه، هواکش، قلاب فلزی برای وزن حداقل kg2000 ، دمای مناسب، نصب تابلو برق معمولا 3 فاز و کابل کشی می باشد، طراحی می گردد.
بیشتر بخوانید: موتورخانه آسانسور چیست؟
پس از اینکه نصب درب، ریل و کنترل نهایی، توسط عوامل متخصص فنی تأیید گردید، نوبت به دیوارچینی دور درب ها از جنس آجر، بلوک یا پوشش فلزی انجام می گیرد. دورچینی باید حداقل با لبه چارچوب درب ها همسطح باشد.
این مرحله از اولویت خاصی برخوردار است، که شامل نصب کابل برق سه فاز، نصب سیم ارت، استفاده از کابل با سایز استاندارد می باشد.
آخرین مرحله پس از نصب درب و ریل و صدور تأییدیه ناظر فنی، نوبت بتون ریزی سقف چاهک می باشد که زمان لازم جهت محکم شدن این بتون حدود 15 روز می باشد.
برای ساختمان ها با ارتفاع بلند به شیوه ای که تراکم واحدها در آن، کم است بیشتر از آسانسورهای کششی استفاده می گردد. همانطور که ذکر شد، سرعت زیاد این آسانسورها نسبت به آسانسورهای هیدرولیکی از مزایای مهمی است که باید به آن اشاره نمود.
به طور کلی کاربردهای مختلفی در آسانسورهای کششی وجود دارد از آن نمونه برای مسافت های طولانی در حمل و نقل مسافر و بار را می توان نام برد، در حالی آسانسورهای هیدرولیکی برای طبقات کم و وزن بالا بیشتر استفاده می شود.
در پایان یادآور می شود مطالبی که در مقاله پیش رو ذکر گردید، روش کار با آسانسورهای کششی را مختصر و مفید جهت علاقمندان و دوستداران به این مقوله را بازگو نمودیم.
منبع: آسانسور کششی
