وکالت در دعاوی کیفری
به گزارش معاونت فرهنگی قوه‌قضاییه، در دعاوی جزایی، طرفین دعوا می‌‌توانند وکیل یا وکلای مدافع خود را انتخاب و معرفی کنند.
بیشتر پرونده‌های کیفری پس از تحقیقات مقدماتی در دادسرا، به همراه کیفرخواست در دادگاه مطرح می‌شوند. از این رو وکیل هم در مرحله رسیدگی مقدماتی و هم دادرسی نقش دارد.
در مرحله مقدماتی، متهم می‌تواند در دادسرا یک نفر وکیل همراه خود داشته باشد.
وکیل متهم می‌تواند بدون مداخله در امر تحقیق، پس از خاتمه تحقیقات مطالبی را که برای کشف واقع و حقیقت و دفاع از متهم یا اجرای قوانین لازم می‌داند، به قاضی اعلام کنند. قاضی تحقیق نیز اظهارات وکیل را صورت‌جلسه می‌کند.
در مرحله دادرسی، اصحاب دعوا وکلای خود را به دادگاه معرفی می‌کنند. متهم می‌تواند از دادگاه تقاضا کند تا وکیلی برای او تعیین کند.
اگر دادگاه تشخیص دهد که متهم توانایی انتخاب وکیل را ندارد، از بین وکلای حوزه قضایی و در صورت عدم امکان، از نزدیکترین حوزه مجاور وکیلی برای متهم تعیین خواهد کرد.
وکیل در توکیل
معمولاً وکیل از بین افراد مورد اعتماد و مطلع انتخاب می‌شود، اما گاهی اوقات ممکن است به وکیل اجازه داده شود که برای امور خاصی حق داشته باشد از طرف خود، وکیل دیگری را انتخاب کند.
این عمل وکالت در توکیل نامیده می‌شود و چنانچه وکیل دارای حق توکیل نبوده و امر وکالت را به دیگری واگذار کند در قبال خسارتهای واردشده به موکل خود مسئول خواهد بود.
اعمالی که وکیل از طرف موکل خود انجام می‌دهد در حدود اختیاراتی خواهد بود که موکلش به او بدهد و چنانچه اقدامی اضافه بر آن اختیارات انجام دهد در واقع اقدام او فضولی و مسئول خواهد بود.
در جرایمی که مجازات آن به‌موجب قانون اعدام، قصاص نفس، سنگسار و حبس ابد است، اگر متهم شخصاً وکیل معرفی نکند، دادگاه برای او وکیل تعیین می‌کند که در اصطلاح به این اشخاص وکلای تسخیری گویند.
البته در جرایم منافی عفت که مجازات آن اعدام یا سنگسار است متهم می‌تواند از پذیرش وکیل تسخیری امتناع کند.
