در ادبیات دینی تعبیری تحت عنوان «امت وسط» و در فلسفه اخلاق سرفصلی تحت عنوان «حد وسط ارسطویی» وجود دارد . آیه مبارکه «و کذلک جعلناکم امتا وسطا» توصیه به نگه داشتن حد اعتدال دارد و حد وسط ارسطویی حد اعتدال افعال و احساسات را با تعیین حدود افراط و تفریط تعیین میکند. مثلااگر «شجاعت» را فضیلت یا همان حد وسط بدانیم «تهور» میشود وجه افراطی و «جبن» وجه تفریطی آن. یکی از اشکالات وارد بر نظریه این است که قاعده مذکور کلیت ندارد؛ گاها ما با دوگانه هایی مواجهیم که در این دسته بندی جای نمیگیرند و حد وسط بردار نیستند. مثل «حق و باطل» .
اگر وسط به معنای رعایت اعتدال باشد و با نظریه ارسطو اعتدال را تعریف کنیم به معنای هیچ وری نبودن نیست، به معنای یکی به نعل یکی به میخ نیست، به معنای با همه بودن و با هیچ کس نبودن نیست! اگر اشکال وارده به نظریه ارسطو را هم بپذیریم بنابراین وسطی در دوگانه ها نداریم. دوگانه ها پایانی بروسط بازی هستند. دیالوگ فاخر «نمیشه یه پات این ورجوب باشه یه پات اون ور، بالاخره یه جایی جوب گشاد میشه » در این مواقع کاربرد دارد.
۱۴۰۱
