جامعه شناسی در مورد فراز و نشیب های زندگی به ما چه می آموزد؟
نویسنده: دکتر منیژه نویدنیا
مقاله در سایت جامعه شناسان جوان در لینک زیر موجود است
https://youngsociologists.com/listing/lesson/
- دستاوردهای جامعه شناسی به صورت «میانگین» بیان می شود. رفتارهای جمعی، باورها و اعتقادات، عواطف و هیجانات، دلمشغولی ها و نگرانی ها، ترس ها و خطرات، شادی و غم ها ... را جامعه شناسی در برآوردی از میانگین ها فراهم می کند و نشان می دهد. به طور مثال: نرخ بی سوادی یا افراد تحصیلکرده نسبتی از میانگین سواد است. به همین روال، در مورد مشکلات، مصایب، رنج ها و تلخی ها نیز چنین عمل می کند. بنابراین، جامعه شناسی در صف مقدم علومی قرار می گیرد که ما را با فراز و نشیب های زندگی آشنا می نماید.
- ?
- فراز و نشیب های زندگی در مصداق به موفقیت ها و شکست ها، سلامتی و بیماری ها، شادی ها و رنج ها، بالا دستی و پایین دستی بودن ها، لذت ها و دردها، توانمندی ها و آسیب ها، داشتن ها و نداشتن ها ... اشاره دارد.
- ?
- جامعه شناسی با بیان دو رویه زندگی جمعی نشان می دهد که روزگار ثابت و یکسان نیست و گریزی هم از آن نیست!
- جامعه شناسی با به تصویر کشیدن جاه و جلال جوامع از یک سو، و به زیر آمدن و از فروغ افتادن آنها از سوی دیگر، این واقعیت و قانونمندی را اثبات و تصدیق می کند که خط پیوسته شادکامی وجود ندارد
- و زندگی جمعی چون ضربان قلب از تکانش ها و حرکت های متفاوت ریز و درشت شکل می گیرد.
- ?
- در این وادی گریزناپذیر، جامعه شناسی درس هایی را برای عبور و گذر از شرایط همچون سایر علوم دارد. مثال: مهندسان پس از تجهیز به دانش ساخت و ساز پُل ها و ساختمان ها است که می توانند ساختمانی مستحکم در مقابل زلزله بسازند. به همین قیاس، جامعه شناسی نیز پس از شناخت قانونمندی ها به شیوه ها و ابزارهایی برای عبور از ناخواسته ها (بدون آسیب) و دریافت خواسته ها (بدون هزینه های زیاد روحی ...) توسل می جوید.
- ?
- شاید تعجب آور باشد و تاکنون جامعه شناسی را به توصیف و تبیین پدیده های اجتماعی مشغول دیده باشید. ولی علم پس از معرفت به قانون ها باید به ساخت پرداخت و به همین دلیل هم هست که هر روز که علم پیشرفت بیشتری می کند، زندگی نیز شرایط دلنشین تری می یابد.
- جامعه شناسی؛ اول به ما قوانین فراز و نشیب را می گوید.
- چگونه بر فرازها پایدار بمانیم و در فرودها از آسیب ها حذر کنیم؟ گام دوم جامعه شناسی است.
- ?
- همبستگی، اجماع، توافق، انسجام، هماهنگی، سازگاری، همکاری، از جمله مفاهیم اولیه ای هستند که در ابتدای ورود به آموزش جامعه شناسی به آنها برمی خوریم.
- ولی چنان دور و ناآشنا گفته می شوند که فراموش می کنیم آنها دستوراتی برای زندگی هستند. در حالی که این مفاهیم دو بُعد دارند:
- 1- بیان قانونمندی و شناخت آنها
- 2- دستوری برای زندگی هستند.
- ما وقتی قانون جوش و بخار را شناختیم سپس از آن برای درست کردن چای و غذا استفاده کردیم یا در دستگاه های مدرن امروزی فرها و ماکروفرها بهره می بریم.
- اینک نیز وقتی انسجام را می شناسیم. وقتی از همبستگی می خوانیم و نقش آن را در پیوستگی و پیوند می فهمیم. مرحله بعدی استفاده از آنها در زندگی است.
- ?
- به این ترتیب، در پاسخ به سوال جامعه شناسی در مورد فراز و نشیب های زندگی به ما چه می آموزد؟
- باید گفت: بیشتر مفاهیم جامعه شناسی (همبستگی، روابط اولیه و ثانویه، اجماع ...) به ما قانونمندی زندگی جمعی را می آموزند و سپس چگونگی گذر از ناخواسته ها را نشان می دهند.
- چه سختی به لطف همبستگی آسان نمی شود!
- چه دردی با تکیه بر اجماع همگانی علاج نمی گیرد!
- چه آسیبی به همت همکاری افراد از بین نمی رود!
- چه تلخی و رنجی با کنش توافقی و تفاهمی رنگ نمی بازد!
- چه مشکلی را یارای مقاومت در برابر انسجام است!
- چه زیانی و کمبودی با رفتار نظام مند و سازمان دهنده قابل جبران نیست!
- ?
- شاید لازم باشد دوباره نگاهی به جامعه شناسی بیندازیم و درس های آن را پس از آموختن، در کلاس زندگی عمل کنیم. بازنگری به جامعه شناسی داشته باشیم و آن را از زندان نظریه ها و تفسیرها به میدان زندگی و عمل بیاوریم.
?
