با پیشرفت علوم و فناوری های مختلف، صنعت ساختمان روز به روز در حال توسعه و گسترش است و به همین دلیل استانداردهای جدیدی در این صنعت در سراسر جهان وضع شده است. برای جلوگیری از احتمال خسارت‌های جانی و مالی مختلف، سازنده‌ها موظف به اجرای تمامی ضوابط و قوانین هستند. در اصل قوانین ساختمان تمامی موارد همچون استحکام، نما، بهداشت، ارتفاع، مساحت، ایمنی و … را پوشش می‌دهد. در صورت وجود نقص در هر یک از بخش های ساختمانی تخلف تعبیر می شود و باید از راه مجاری قانونی رسیدگی شود. در ادامه به بررسی انواع تخلفات ساختمانی و نحوه برخورد با آنها می پردازیم.
تخلف ساختمانی چیست؟
طبق قوانین شهرداری، تمامی مالکان زمین در داخل و اطراف شهرها موظف به دریافت پروانه ساختمانی برای شروع ساخت و ساز و عملیات عمرانی هستند. در واقع شهرداری ها حق کنترل کامل بر تمامی مراحل ساخت و ساز و عملیات آن را دارند. طبق ماده 100 قانون شهرداری، این ارگان باید بر ساخت، تعداد طبقات، ظاهر، ارتفاع و کیفیت ساختمان نظارت و کنترل کامل داشته باشد. اگر افرادی بدون اخذ پروانه ساختمانی بخواهند عملیات ساختمانی انجام دهند با تخلفات ساختمانی مواجه می شوند و مطابق ضوابط شهرسازی با آنها برخورد می شود. مهمترین عامل تخلفات ساختمانی، سودجویی و کاهش هزینه ساخت ساختمان است. البته آشنا نبودن با قانون نیز می تواند عامل تخلف باشد.
انواع تخلفات ساختمانی
همانطور که گفته شد، هر عملی که برخلاف بندهای مندرج در پروانه ساختمانی انجام شود، تخلف ساختمانی شناخته می شود. به طور کلی می توان گفت که انواع تخلفات ساختمانی شامل موارد زیر است:
عدم رعایت اصول ساختمان‌سازی از نظر ایمنی و فنی و بدن توجه به مندرجات پروانه.
انجام و اقدامات عمرانی و عملیات ساخت‌وساز قبل از دریافت پروانه ساختمانی.
ساخت ساختمان در مساحت بیشتر از مساحت ذکر شده در پروانه ساختمان.
عدم احداث پارکینگ برای ساختمان‌هایی که به آن نیاز دارند.
احداث ساختمان در حالی که باعث تجاوز به معابر شهری شود.
احداث ساختمان‌هایی که از استحکام کافی برخوردار نیستند. (در حالی که این مشکل با استفاده از یونولیت قابل حل است.)
مراحل و نحوه برخورد با متخلفان
در صورتی که مالکان و سازندگان ساختمان در معرض هر نوع تخلف ساختمانی قرار گیرند، شهرداری ها موظفند طبق مراحل زیر با آنها برخورد کنند.
در مرحله اول موضوع انواع تخلفات ساختمانی باید به کمیسیون ماده 100 متشکل از نماینده وزارت کشور، قاضی دادگستری و عضو شورای شهر ارجاع داده شود.
سپس نماینده شهرداری پرونده را به کمیسیون ارسال می کند که به صورت کتبی یا حضوری خواهد بود.
در مرحله سوم، نماینده شهرداری موظف است روند ساخت و ساز را متوقف و پس از یک هفته اطلاعات را به کمیسیون ارائه کند.
در نهایت کمیسیون دستور تخریب تمام یا قسمتی از ساختمان متخلف و یا حکم جریمه را صادر می کند. فرصت قلع حدود دو ماه است.
نماینده شهرداری موظف است این ابلاغیه را برای مالک ارسال کند و شخص باید نسبت به عمل به آن اقدام کند. در نهایت در صورت عدم اجرای دستورات توسط مالک، شهرداری موظف به اخذ جریمه و عوارض بوده و نسبت به قلع ساختمان اقدامات لازم را انجام دهد.
محاسبه جریمه
همانطور که گفته شد تخلفات ساختمانی می‌توانند انواع مختلفی داشته باشند و هر کدام از آنها جرایم خاص خود را دارند. جرایم ساختمانی در کمیسیون‌های ماده ۱۰۰ طبق مراحل زیر محاسبه خواهد شد.
تبصره ۲ از ماده ۱۰۰؛ جریمه اضافه بنا در زمین‌های مسکونی حداقل یک‌دوم و حداکثر سه برابر ارزش معاملاتی برای هر مترمربع آن خواهد بود.
بر اساس تبصره ۳ این ماده جریمه اضافه بنا در زمین‌های تجاری، اداری و صنعتی حداقل دو برابر و حداکثر برابر با ارزش معاملاتی هر مترمربع آن خواهد بود.
تبصره ۴؛ جریمه احداث ساختمان‌ها بدون اخذ پروانه ساختمانی یک‌دهم ارزش معاملاتی یا یک‌پنجم ارزش سرقفلی ساختمان خواهد بود.
در صورت عدم احداث پارکینگ و یا غیرقابل استفاده بودن آن و عدم امکان اصلاح و بر اساس تبصره ۵ این ماده جریمه می‌تواند حداقل یک برابر تا حداکثر دو برابر ارزش معاملاتی برای هر مترمربع فضای از بین رفته باشد
