داشتن لهجه به‌خودی‌خود، نه‌تنها هیچ ایرادی ندارد بلکه خیلی هم زیبا و گوش‌نواز است. اصلاً مگر می‌شود با شنیدن آهنگ خاص لهجه‌های مختلف ایرانی، کِیف نکرد و سر ذوق نیامد؟! متاسفانه برخی به‌اشتباه، لهجه محلی‌شان را به چشم یک «وبال گفتاری» می‌بینند و از آن فراری هستند. آن‌ها لهجه داشتن را «زشت» یا «زننده» تلقی می‌کنند. درحالی‌که اصلاً این‌طور نیست. شاید بپرسید اگر این‌طور نیست پس چرا گاهی نباید به لهجه، اجازه بروز داد؟ چرا بعضی اوقات صحبت کردن فارسی بدون لهجه، به یک مزیت تبدیل می‌شود؟ در این مقاله از سخنوری می‌خواهیم ضمن پاسخ به این سؤال، چند راهکار ساده را برای اینکه چطور فارسی بدون لهجه صحبت کنیم به شما عزیزان معرفی کنیم..
در بحث آموزش سخنوری و گفتار، تشبیه جالبی وجود دارد. تشبیهی که در آن لهجه را نوعی لباس محلی فرض می‌کنند. به نظر شما پوشیدن لباس محلی، چه اِشکالی دارد؟ مطمئناً هیچ‌کس نمی‌تواند به شما بابت پوشیدن لباس محلی ولایتتان ایرادی بگیرد. بااین‌حال، مجالس و مراسمی وجود دارند که به دلیل ماهیت خاصشان ایجاب می‌کند که به جای لباس محلی، لباس رسمی‌تری بپوشید. لباسی که با موازین و معیارهای عمومی، همخوانی داشته باشد و به‌واسطه آن بتوانید فارغ از نژاد و قومیت، با دیگران ارتباط برقرار کنید.
خب! همین داستان درباره لهجه هم صدق می‌کند. هر انسانی در زندگی با موقعیت‌هایی روبرو می‌شود که لازم است در آن‌ها از چارچوب‌های فرهنگی و محلی خارج شود. وقتی این خروج صورت بگیرد، دیگران هم آسان‌تر با شما تعامل خواهند داشت و درنتیجه ارتباط موثرتری شکل می‌گیرد. به همین دلیل بسیاری از افراد تلاش می‌کنند تا در صحبت کردن به فارسی بدون لهجه مهارت پیدا کنند. البته باید اذعان کرد که پررنگ بودن لهجه گاهی می‌تواند باعث ایجاد خطای ادراکی در بعضی افراد شوند. این پدیده مشخصاً در کسانی که دارای تعصبات قومیتی هستند، اتفاق می‌اُفتد.
در هر صورت، آنچه باید درباره صحبت کردن به فارسی بدون لهجه بدانید این است که شما قرار نیست لهجه را نابود کنید. بلکه قرار است با مدیریت صحیح، آن را کمرنگ‌تر کنید. بنابراین هدف ما نه تعطیل کردن لهجه، بلکه تعدیل کردن آن است. اما برسیم به سؤال بعدی؛ چطور فارسی بدون لهجه صحبت کنیم؟!
قبل از بیان راهکار در خصوص اینکه چطور فارسی بدون لهجه صحبت کنیم، باید بگوییم که برای این منظور، دوره‌های خاصی برگزار می‌شود. شرکت در این دوره‌ها به شما در تعدیلِ آسان‌تر لهجه کمک زیادی می‌کند. بااین‌حال، حتی اگر هم قصدی برای حضور در این دوره‌ها نداشته باشید، باز هم می‌توانید در مسیر کاهش لهجه، گام‌های مؤثری بردارید. در اینجا 4 راهکار ساده و درعین‌حال مفید را برای این منظور با شما عزیزان در میان می‌گذاریم.
دیدن و شنیدن، دو بالِ پرواز شما در آسمان یادگیری مهارت‌های جدید هستند که در کاهش لهجه نیز کمکتان می‌کنند. تماشای کلیپ و سخنرانی افرادی که فارسی را بدون لهجه صحبت می‌کنند، نقطه شروع خوبی می‌تواند باشد. هرچند در اینجا گوش‌ها نقش مهم‌تری دارند اما دقت به نحوه حرکت لب‌ها در تلفظ کلمات نیز بینش خوبی برایتان ایجاد می‌کند. پس برای اینکه یاد بگیریم چطور فارسی بدون لهجه صحبت کنیم باید تا می‌توانیم بشنویم و ببینیم. به همین سادگی!
یادگیری زمانی رخ می‌دهد که یک تغییر محسوس در رفتار شما ایجاد شود. پس اگر می‌خواهید صحبت کردن به فارسی بدون لهجه را واقعاً یاد بگیرید، باید تمرین عملی داشته باشید. تکرار دیالوگ‌ها یا مونولوگ‌هایی که در کلیپ‌ها، فیلم‌ها یا پادکست‌هایی به گوشتان خورده‌اند، بهترین راه برای تمرین کردن است.
شما می‌توانید بخش‌هایی از صحبت‌هایی را که شنیده‌اید، حفظ کنید و در طول روز آن‌ها را دائماً تکرار کنید. هم‌زمان که این کار را انجام می‌دهید سعی کنید نوع بیانتان تا آنجا که ممکن است به ورژن اصلی آن عبارات نزدیک باشد. دقت به حرکت لب‌های گوینده یادتان می‌دهد که برای ادای بدون لهجه‌ی هر واژه، چارچوب خاصی ایجاد کنید. وقتی با پیش‌آگاهی ذهنی، خود را مُلزم به تکرار یک واژه می‌کنید، به‌تدریج تسلط بر حرکت دهانتان را یاد می‌گیرید. استمرار این تمرین و تکرار بعد از مدتی، طوری لهجه‌تان را کمرنگ می‌کند که خودتان هم باورتان نخواهد شد!
ضبط صدا و گوش دادن به طرز بیان، یک راهکار عالی دیگر در ارتباط با سؤال «چطور فارسی بدون لهجه صحبت کنیم» است. گوش‌های شما داوران سخت‌گیری هستند که به‌محض احساس وجودِ بیش‌ازحد لهجه در بیانتان، فوراً آلارم می‌دهند! آن‌ها ابزارهای خوبی برای دریافت بازخورد هستند. با هر بار شنیدن صدایتان، نقاط بهبود را شناسایی کنید و با تمرکز بر این نقاط، مجدداً به تمرین و تکرار بپردازید. با همه این اوصاف، شاید بهتر باشد علاوه بر گوش‌ها، از نظر کارشناسانه‌ی داوران دیگر هم استفاده کنید!
همه ما افرادی نزدیک و صمیمی را در زندگی مام سراغ داریم که یا به‌طور ذاتی و یا اکتسابی، فارسی را بدون لهجه صحبت می‌کنند. این افراد می‌توانند یک همراه بسیار خوب برای کاهش لهجه شما باشند. حضور این افراد از آن جنبه اهمیت دارد که آن‌ها برعکس گوش‌های شما، دچار اشتباهات قضاوتی نمی‌شوند.
گوش‌های ما همان‌قدر که داوران سخت‌گیری هستند، استعداد اشتباه کردن دارند. به‌عنوان مثال اغلب ما از شنیدن صدای ضبط‌شده‌ی خودمان فراری هستیم! این اکراه، نوعی فوبیای عجیب‌وغریب و درعین‌حال فراگیر است که ممکن است قضاوتتان از صدای خودتان را تحت تأثیر قرار دهد. به این ترتیب ممکن است بدون اینکه لازم باشد، بیش‌ازحد به خودتان سخت بگیرید و هر بار از اینکه به آن نقطه‌ی رؤیایی نمی‌رسید، خسته و مأیوس شوید.
کسی که به‌خوبی فارسی بدون لهجه صحبت می‌کند، مرتکب چنین اشتباهاتی نمی‌شود. گوش‌های او به‌طور طبیعی حساسیت متعادل و مناسبی دارند. این تعادل و تناسب باعث می‌شود که قضاوت بهتری از بیانتان داشته باشد و در صورت لزوم، نکاتی را که به بهبود کار کمک می‌کنند، به شما یادآور شود. پس در صورت امکان، حتماً از حضور چنین فردی در کنارتان بهره‌مند شوید. چنین افرادی معمولاً درباره اینکه چطور فارسی بدون لهجه صحبت کنیم ایده‌های خوب و راهگشایی دارند.
در این مقاله تلاش کردیم به ضرورت صحبت کردن فارسی بدون لهجه و راهکارهای انجام این کار، نگاه مختصر و مفیدی داشته باشیم. حالا دیگر می‌دانید برای اینکه چطور فارسی بدون لهجه صحبت کنیم از کجا باید شروع کنید. در آخر باز هم یاد می‌آوری می‌کنیم که لهجه را دشمن فن بیانتان ندانید و درصدد از بین بردن لهجه نباشید. هیچ‌کس انتظار ندارد که شما فارسی غلیظ و صددرصدی صحبت کنید. راستش این افتخاری هم ندارد! همین‌که به جایگاهی برسید که اجازه ندهید لهجه، توازن گفتارتان را بر هم بزند، خودش یک موفقیت بزرگ محسوب می‌شود. یادتان نرود لهجه مثل نمکی می‌ماند که اگر به‌اندازه باشد، اتفاقاً به کلامتان طعم و مزه می‌دهد. پس به جای حذف لهجه بر مدیریت آن تمرکز کنید.
