روان صحبت کردن از مهم‌ترین ویژگی‌های یک نطق شنیدنی و جذاب است. آن‌قدر مهم که خلأ آن را به‌سختی می‌توان با سایر تکنیک‌های سخنوری جبران کرد. مشکل بسیاری از افراد حین حرف زدن، تپق‌ها یا وقفه‌های بیش‌ازحد است. آن‌ها نمی‌توانند واژه‌ها و جملات را با یک ریتم مناسب کنار یکدیگر بچینند و ادا کنند. صحبت کردنشان مثل اتومبیلی می‌ماند که ناگهان در چاله می‌افتد و زمان می‌برد تا دوباره روشن شود. این وقفه‌های حین حرف زدن گاهی با سکوت می‌گذرند. اما معمولاً با مجموعه‌ای از اصوات نامفهوم مثل «اوم»، «ِاِم»، «ممم» یا کلمات تکراری مثل «درواقع»، «طبیعتاً»، «مثلاً» و ... همراه هستند. ما به این اصوات یا کلمات، «فیلر» یا «پُرکننده» می‌گوییم. چون مأموریتشان این است که حفره‌ها و دست‌اندازهای گفتاری را بپوشانند و پر کنند.
اصوات و کلمات پُرکننده، بزرگ‌ترین موانع روان صحبت کردن هستند. بنابراین اگر می‌خواهید روان و ریتمیک صحبت کنید، باید آن‌ها را از گفتارتان حذف کنید. شاید استفاده از آن‌ها برایتان به یک عادت تبدیل شده باشد؛ شاید هم واقعاً و از نظر خودتان، این اصوات و کلمات معنای خاصی داشته باشند. بااین‌حال باید بپذیرید که به‌کارگیری آن‌ها نتیجه‌ای جز پاره کردن رشته سخنانتان ندارد. وقتی چنین اتفاقی بیفتد مخاطبان نیز به‌تدریج از همراهی با گفته‌هایتان احساس خستگی می‌کنند. اما چگونه روان صحبت کنیم؟!
گفتیم که بزرگ‌ترین مانع روان صحبت کردن، استفاده از پرکننده‌هاست. پس باید درصدد کاهش حداکثریِ آن‌ها از عادات گفتاری‌مان باشیم. در اینجا 4 تکنیک مؤثر را برای این منظور به شما عزیزان معرفی می‌کنیم.
گام اول برای حذف پرکننده‌ها و متعاقباً روان صحبت کردن این است که ببینید اساساً چقدر از آن‌ها استفاده می‌کنید؟ یعنی ابتدا باید نسبت به سبک گفتاری فعلی‌تان آگاهی کسب کنید. این آگاهی را به‌آسانی نمی‌توان حاصل کرد. چراکه ذهن ما پرکننده‌ها را به‌عنوان یک کلمه به رسمیت نمی‌شناسد. به عبارت دیگر، ذهن می‌داند که این اصوات و کلمات هیچ ارزشی به کلاممان اضافه نمی‌کنند؛ بنابراین ما باید دهانمان را طوری آموزش دهیم که با ذهنمان، همراهی کند.
برای شروع می‌توانید حین صحبت با خانواده یا دوستان از خودتان فیلم بگیرید یا صدای مکالمات روزمره‌تان را ضبط کنید. این بهترین راه برای آگاهی درباره میزان استفاده شما از پرکننده‌هاست. ببینید کدام اصوات یا کلمات، ریتم حرف زدنتان را مختل می‌کنند و دائم و بی‌دلیل آن‌ها را تکرار می‌کنید؟ سپس روی آن‌ها متمرکز شوید و حتی درباره علت به‌کارگیری‌شان فکر کنید.
بسیار عالی! تا اینجای کار، مسئله را شناخته‌اید و این خیلی خوب است. حالا باید سراغ حل مسئله برویم.
مثل هر ترک عادتی، ترک عادت استفاده از کلمات و اصوات پرکننده نیز به جدیت و تعهد شما نیاز دارد. از کم شروع کنید و درصدد کاهش و متعاقباً حذف آن‌ها از مکالمات روزمره خود باشید. وقتی متوجه استفاده از یکی از آن‌ها شدید، به عقب برگردید و آن پرکننده را با کلمه‌ای که می‌خواستید بگویید، جایگزین کنید. یا می‌توانید جمله آخر را مجدداً و این بار بدون مکث و تپق با خودتان تکرار کنید. هر چه بیشتر این تمرین مراقبه و اصلاح را انجام دهید، سریع‌تر می‌توانید روان صحبت کردن را یاد بگیرید.
خیلی مهم است که درک کنید چرا از اصوات یا کلمات پرکننده استفاده می‌کنید. یکی از رایج‌ترین دلایل این اتفاق، تند صحبت کردن است. وقتی خیلی تند حرف می‌زنیم، به زمان بیشتری برای پردازش و سازمان‌دهی افکارمان نیاز داریم. پس باید به هر طریقی شده این زمان را برای ذهنمان فراهم کنیم. به همین دلیل به استفاده از پرکننده‌هایی مثل اممم، مثلاً و ... رو می‌آوریم. پس به این نتیجه می‌رسیم که برای روان حرف زدن، گاهی فقط باید کمی آرام‌تر صحبت کنید. با آرام‌تر حرف زدن، بین ذهن و دهان تعامل و هماهنگی بهینه‌ای برقرار می‌شود.
استفاده از پرکننده‌ها می‌تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد. مثلاً اینکه نگران باشید که نکند آنچه را می‌خواستید بگویید برای چند ثانیه فراموش کنید. در این حالت با خودتان می‌گویید که اگر چنین اتفاقی بیفتد، سکوت بر فضا حاکم می‌شود و این خیلی بد است. اما این‌طور نیست! از چند ثانیه سکوت نترسید. جالب است بدانید که ذهن ما سکوت را طولانی‌تر از آنچه در واقعیت به نظر می‌رسد، درک می‌کند. پس مطمئن باشید چند ثانیه سکوت آن‌قدرها که در ذهنتان ممکن است وحشتناک باشد، اتفاق بدی نیست. برعکس، مکث و سکوت خودش یکی از بهترین تکنیک‌های سخنرانی است که درک گفته‌هایتان را تسهیل می‌نماید. درنتیجه استفاده درست و متعادل از سکوت می‌تواند به روان صحبت کردن شما کمک زیادی کند. صرفاً برای پوشاندن سکوتتان، به اصوات و کلمات پرکننده متوسل نشوید. سکوت در مقایسه با استفاده از فیلرها انتخاب به‌مراتب بهتری می‌تواند باشد.
یکی از بهترین روش‌های روان صحبت کردن، تمرین سخنوری در یک موقعیت رسمی است. یعنی همان جایی که احتمال استفاده از اصوات و کلمات پرکننده بیشتر می‌شود. موقعیتی مثل یک سخنرانی عمومی؛ موقعیتی که بنا به نتیجه پژوهش‌ها، 74% افراد از آن وحشت دارند!
یک راه عالی برای به حداقل رساندن استفاده از پرکننده‌ها، داشتن اِشراف کافی روی موضوع و محتوای گفته‌هایتان است. باید بدانید که می‌خواهید در هر زمان درباره چه نکته مهمی حرف بزنید و چه چیزهایی را باید بدون یادداشت‌های کاغذی، به ذهن بسپارید. خلاصه اینکه بین تسلط روی حرف‌هایتان و روان صحبت کردن، همبستگی مستقیمی وجود دارد.
بسیاری از افراد حین صحبت کردن در جمع به یادداشت‌ها و دست‌نوشته‌ها وابستگی زیادی دارند. استفاده از دست‌نوشته شاید ظاهراً امنیت خاطر بیشتری برایتان فراهم کند؛ اما ممکن است شرایط طوری پیش برود که باعث شود در روان صحبت کردن دچار مشکل شوید. شاید بپرسید چطور؟! فرض کنید به هر دلیلی، تمرکزتان را از دست بدهید. مثلاً ناگهان بینید که بین انبوهی از نوشته‌ها گم شده‌اید و نمی‌دانید کجای حرف‌هایتان بودید؟ وقتی چنین اتفاقی بیفتد احتمالاً تنش روانی ناخوشایندی را تجربه می‌کنید که شیرازه‌ی کلامتان را به هم می‌ریزد. اینجاست که به استفاده از اصوات و کلمات پرکننده رو می‌آورید. به عبارت دقیق‌تر، وقتی ندانید که چه باید بگویید به آن‌ها پناه می‌برید! زمانی که به‌کارگیری فیلرها را آغاز می‌کنید، ذهنتان سریعاً با آن‌ها خو می‌گیرد. درنتیجه مخاطبان احتمالاً تا پایان سخنرانی، تپق‌ها و وقفه‌های ناخوشایند زیادی را در کلامتان خواهند شنید.
توجه: اگر شرایط لازم برای تمرین سخنرانی حضوری در یک موقعیت رسمی را نداشتید، سخنرانی مجازی یک آپشن بسیار خوب است. به این ترتیب می‌توانید با آرامش خاطر بیشتر، یک جلسه سخنرانی حضوری را شبیه‌سازی کنید.
یادگیری تکنیک‌های سخنوری و فن بیان، تسلطتان را روی آنچه می‌گویید افزایش می‌دهد. مطمئناً کسی که آمادگی کافی برای صحبت کردن ندارد یا فوت‌وفن‌های سخنرانی را نمی‌شناسد، در روان صحبت کردن نیز به مشکل برمی‌خورد. به‌عنوان مثال یکی از نکات مهم سخنرانی، کاهش استرس و افزایش اعتمادبه‌نفس است. به نظر شما کسی که استرس شدیدی دارد، می‌تواند روان صحبت کند؟ جواب این سؤال روشن است. پس برای هر چه روان‌تر حرف زدن، باید تا می‌توانید تکنیک‌های مفید را یاد بگیرید.
ما در سایت سخنوری، مقالات متعددی را درباره تقویت فن بیان و بهبود توانایی سخنرانی عمومی منتشر کرده‌ایم. مطلب کاربردیِ «9 نکته‌ای که شما را به استاد سخنرانی در جمع تبدیل می‌کنند» تنها یک نمونه از این مقالات است. مطالعه این مقالات نکات بسیار آموزنده‌ای را درباره مهارت‌های کلامی دستگیرتان می‌کند. اگر هم به دنبال راهکار سریع‌تری برای ارتقای مهارتتان هستید، ثبت‌نام در بهترین آموزشگاه فن بیان یک ایده فوق‌العاده خواهد بود.
یک سخنور ماهر قطعاً باید در روان صحبت کردن نیز مهارت خوبی داشته باشد. همان‌طور که دیدیم، اصوات و کلمات پرکننده مهم‌ترین عواملی هستند که شما را از روان حرف زدن بازمی‌دارند. به همین دلیل در این مقاله عمدتاً به راهکارهای مقابله با این عوامل پرداختیم. راهکارهایی که اگر آن‌ها را عملی کنید، بی‌تردید نتیجه خوبی می‌گیرید.
همه ما گاهی از اصوات و کلمات پرکننده استفاده می‌کنیم. بنابراین اگر باز هم از آن‌ها استفاده کردید، مطمئن باشید که دنیا به آخر نرسیده! مهم این است که عادت استفاده مکرر از آن‌ها را حین سخن گفتن ترک کنید. پرکننده‌ها علاوه بر اینکه مانع روان صحبت کردن می‌شوند، برای شنوندگان نیز آزاردهنده هستند. پس چه بهتر که به‌منظور خلق یک تجربه خاطره‌انگیز برای مخاطبان، حضور آن‌ها را در کلامتان کمرنگ کنید. امیدواریم این مقاله به سؤال «چگونه روان صحبت کنیم» پاسخ روشن و مناسبی داده باشد.
