در این پُست از مقالات مدرسه سخن، ما قصد داریم از 28 نکته برای بهبود فن بیان پرده‌برداری کنیم که اکثرا سخنرانان به این نکات حیاتی نیاز دارند. بنابراین در این پُست شما موارد زیر را یاد می‌گیرید:
1- یک شروع خوب در ابتدای سخنرانی
یک شروع خوب به اندازه اثرگزاری ابتدایی در سخنرانی مهم و ضروری است. برای اثرگذاری روی مخاطب هیچ شانس دومی نیست. یک شروع خوب و آتشین در ابتدای سخنرانی بسیار حیاتی است. اگر شروع سخنرانی شما ناپخته و حتی نامناسب باشد، ممکن است در همان ابتدای کار بخشی از مخاطبان را از دست بدهید. اما نگران نباشید، ادامه اجرای شما ممکن است فوق‌العاده باشد.
آتشین شروع کنید. با بیانات خاص خود، سعی کنید لحظات شگفت‌انگیزی خلق کنید. اطمینان حاصل کنید که مخاطبان شش دانگ حواسشان به شماست. شاید براتون عجیب به نظر بیاد؛ اما یک شروع خوب حتی می‌تواند با یک سکوت نیز همراه باشد. کافیست در صحنه ظاهر شوید، ساکت باشید و با حضور خود در صحنه فرصتی برای کار با مخاطب را فراهم کنید. ارتباط چشمی برقرار کنید، کاملا ساکت باشید و عکس‌العمل مخاطبان را دنبال کنید. در این روش 100 تضمین می‌دهیم که توجه مخاطبان را به خود جلب می‌کنید.
یک سخنرانی خوب نیاز به آمادگی و تمرین دارد. توصیه ما در این قسمت اینست که: به صورت راندومی حقایق، تاریخ‌ها و داستان‌ها را به هم ندوزید. از گیج کردن مخاطب پرهیز کنید. یک الگویی را به کار بگیرید که در کل روند سخنرانی برای مخاطبان قابل رویت و درک باشد. به فکر یک جریان داستانی منسجم باشد. زمانبندی مناسب را انتخاب کنید و همه را حیرت زده کنید. همیشه یک سخنرانی خوب با ارایه یک داستان خوب مقایسه می‌شود. معمولا شما در سخنرانی یک قسمت آغازین یا مقدمه دارید. در این قسمت سعی کنید علاقه مخاطبان را شعله‌ور کنید. همچنین میزان حس کنجکاوی آن‌ها را بالا ببرید. نهایتا به پیک سخنرانی یا داستان خود می‌رسید و در این صورت است که یک سخنرانی باشکوه انجام می‌دهید.
همیشه در هیئت تحریریه مدرسه سخن، وقتی درباره نکات فن بیان بحث می‌کنیم. موجز بودن را اولین اصل برای سخنرانی می‌بینیم. چراکه شعاع مدار توجه مخاطبان هر ثانیه و هر دقیقه در حال کوچک شدن است. حتی یکی از دوستان می‌گوید: « اگر سخنرانی کوتاه‌تر بود به این اندازه بد نمی‌شد».
هر چقدر سخنرانی طولانی می‌شود، جملات و مفاهیم زیادی به هم وصل می‌شوند و این در دراز مدت برای مخاطب خسته‌کننده می‌شود و او را از نشستن و گوش‌دادن بی‌حال می‌کند. برای گفتن اصل موضوع سعی کنید از کلمات خود آن موضوع استفاده کنید و سریع اصل مطلب را بگویید. هر سخنرانی زمانی از عمر شما را می‌گیرد و حقیقتا لازم نیست از آدم و حوا (ابتدا) شروع کنید. بیشتر مخاطبان تا حدودی با موضوع آشنا هستند و حضور ذهن دارند. از ما بشنوید: بهتر است تا می‌توانید ساده بیان کنید. حتی برای موضوعات پیچیده از بیان جنبه‌های نالازم پرهیز کنید. سخنران‌های خبره، آن‌هایی هستند که موضوعات خیلی پیچده را ساده بیان می‌کنند. باز هم یادتان نرود که آستانه توجه مخاطبان در حال کم شدن است.
در سال 2008، تکرار مکرر عبارت « بله، ما می‌توانیم» باراک اوباما را رییس جمهور ایالت متحده آمریکا کرد. تکرار کلیدی بعضی عبارت‌ها نوعی استراتژی هست که به صورت هوشمندانه در قسمت‌های مختلف متن سخنرانی کارگذاشته می‌شود. همانطور که در جریان هستید، آستانه توجه خیلی از مخاطبان به مرور کمتر می‌شود. استفاده مکرر از این کلمات یا جملات کلیدی برای جلب توجه مجدد و تاکید روی حرفی که می‌خواهید بزنید، بسیار موثر است.
سال‌ها تجربه فروش یکی از نویسندگان هیت تحریریه مدرسه سخن: به جای اینکه ذهن مخاطب را با حقایق جدید پُر کنید، سعی کنید جوهر حرف خود را مجددا به کار ببرید. این همچنین به یادسپاری محتوای صحبت‌های شما کمک می‌کند. البته منظور ما این نیست که تکرارها، مثل صحبت‌های طوطی در آخرین فیلم کارائیب (فیلم سینمایی) باشد. با توجه به حجم سخنرانی خود؛ می‌توان دو الی سه مرتبه تکرار کرد.
مردم عاشق داستان هستند. به همین ترتیب مخاطبانی که به شما گوش می‌دهند نیز این طور هستند. داستان مخاطب را شیفته صحبت‌های شما می‌کند؛ داستان مخاطب را متقاعد می‌کند. اگر داستان شما جنبه‌های شخصی داشته باشد، این تاثیرات را قطعا روی مخاطب می‌گذارید. مخاطبان با دقت و توجه بیشتری داستان شخصی شما را گوش می‌دهند. آن‌ها داستان شما را تجربه می‌کنند و این شما را برای مخاطب موثق و دوست‌داشتنی می‌کند.
مردم به یاد نخواهند آورد که شما دقیقا چه چیزی گفتید. اما خوب یادشان می‌ماند که از نشستن و گوش دادن به حرفهای شما چه احساسی داشتند. احساسات مانند پلی است که شما را به مخاطبانتان می‌رساند. در طول صحبت‌هایتان سعی کنید لحظات معجره‌آسایی شکل دهید. با مخاطبان ارتباط بگیرید و احساسات آن‌ها را نشانه بگیرید. مردم دوست دارند احساس کنند و احساساتشان را با دیگران در میان بگذارند. اگر بتوانید در سالن سخنرانی احساسات را شکل بدهید و انرژی حاکم در صحنه و سالن ملموس می‌شود و سخنرانی شما به یک سخنرانی خاطره‌انگیز و نامیرا تبدیل می‌شود.
در این بخش نکته‌هایی در خصوص فن بیان در سخنرانی گفته می‌شود و برایتان ساختارهایی آموزش داده می‌شود که ساده هستند و بارها آزمون خود را پس داده‌اند. این نکات ضمن اینکه تمام نکات فن بیان را برای ارایه یک سخنرانی قوی برای شما ارایه می‌دهند، به شما کمک می‌کنند تا اعصابی آرام داشته باشید و بتوانید در جلسه سخنرانی با همه ارتباط بگیرید.
اگر ندانی که با سخنرانی به چه چیزی می‌خواهی دست یابی، هرگونه نکته‌ای که قبلا گفتیم و می‌خواهیم بگوییم، بی‌ثمر خواهد بود. قبل از هر چیزی باید هدفت از سخنرانی را بشناسی و آن را هر لحظه در خاطر داشته باشی. پیام‌های کلیدی، موضوع و محتوای سخنرانی باید بازتابی از هدف شما باشد. هدف شما از سخنرانی باید از دید مخاطبان قابل تشخیص باشد و نباید مانند رگه‌هایی در بین دود غلیط پنهان باشد.
یکی دیگر از نکات مهم در خصوص فن بیان در سخنرانی، شناختن مخاطبانی است که قرار است به صحبت‌های شما گوش دهند. قصد آن‌ها از شرکت در سخنرانی شما چیست؟ از سخنرانی شما چه انتظاراتی دارند؟ احساسات مخاطبان شما به چه صورت است؟ مهم‌تر از همه: چرا امروز این افراد در سالن سخنرانی حضور دارند؟ آیا امروز مخاطبان اینجا تشریف دارند تا در مورد پیام شما بیشتر بدانند و یا این جلسه و این سخنرانی بخشی از یک رویداد دیگر است؟
دیگر فاییده شناخت مخاطبان این است که شما آن‌ها را بهتر می‌شناسید، پس بنابراین بهتر می‌توانید آن‌ها را به سخنرانی خود مجذوب کنید. سعی کنید خودتان را جای آن‌ها بگذارید و با عینک‌های آن‌ها نگاه کنید و بیاندیشید. سوالات زیر به شما کمک می‌کند بهتر مخاطبان خود را بشناسید:
الان که شما هدف از سخنرانی خود را می‌دانید و مخاطبان خود را هم که شناخته‌اید. بهتر است نکات مهم فن بیان را که در این بخش می‌گوییم به خاطر بسپارید. دانستن مدت زمان سخنرانی بسیار مهم است. وقتی دانستید که چقدر زمان در اختیار دارید از قسمت پایانی سخنرانی شروع کرده و سخنرانی خود را سازماندهی کنید: سخنرانی را می‌خواهید به کدام سمت و سو بکشانید؟ مخاطبان شما قرار است چه چیزی را به خاطر بسپارند؟ بعد از پایان سخرانی انتظار دارید چه کاری و اقدامی انجام دهند؟ همیشه سعی کنید در هنگام نوشتن متن سخنرانی خود به پایان فکر کنید و از آنجا شروع کنید.
حالا که می‌دانید چه کار باید بکنید. بیایید کمی وارد جزئیات قسمت آغازین سخنرانی بشیم. در زیر به برخی از روش‌ها برای جلب توجه مخاطبان در آغاز سخنرانی پرداخته‌ایم:
اگر هنوز فکر می‌کنید این نکته‌ها برای جلب توجه مخاطبان کافی نیست. می‌توانید مقاله جامع «15 راه برای جلب توجه مخاطبان در یک سخنرانی» را مطالعه کنید.
در حالی که داستان گفتن سخنرانی شما را سرزنده و مهیج می‌کند، اعداد و ارقام و همچنین چارت‌ها نیز به سخنرانی شما اعتبار می‌بخشد. زمانی که داستان ارایه می‌کنید؛ سعی کنید با ارایه اعداد و ارقام آن را محکم‌تر و معتبرتر جلوه کنید. فکت‌ها و تصاویر را با داستان‌های خوبی ترکیب کنید تا مخاطبان با جان و دل بحث را درک کنند.
از دیگر نکات فن بیان که کمک می‌کند ترستان از اجرا روی صحنه بریزد و شما را برای یک سخنرانی خوب آماده کند؛ تمرین است. شما هر بار که سخنرانی را تمرین می‌کنید بیشتر مسلط می‌شوید. حتی با اجرای مکرر سخنرانی به برخی نکات ریز و درشتی پی می‌برید که در سخنرانی خطا محسوب می‌شود. آن خطاها را اصلاح می‌کنید و هر بار بهتر می‌شوید. بهتر است از هر فرصتی که برای سخنرانی در جمع پیش می‌آید، استفاده کنید. شما سریع‌تر به سخنرای مسلط می‌شوید و اعتماد به نفس شما نیز به شدت زیاد می‌شود.
زمانی که شما دردی جزئی در شکم‌تان پیدا می‌شود، یا دست و پایتان سرد شده و ضربان قلبتان بیشتر می‌شود. نشان می‌دهد که قبل از شروع سخنرانی استرس و اضطراب را تجربه می‌کنید. تقریبا در اکثر افراد این مسئله شایع است. در این شرایط شما باید خودتان را آماده کنید: نفس عمیق بکشید، ریلکس شوید و هدفتان از سخنرانی را مرور کنید. به مخاطبان خود احساسات مثبتی القا کنید. هرچقدر بهتر آماده شوید، استرس کمتر و اعتماد به نفس بیشتری خواهید داشت. با افرادی که با انتظار به صحنه نگاه می‌کنند، سعی کنید ارتباط توام با احساسات برقرار کنید.
یک پایان بی‌نظیر را تصویرسازی کنید و خودتان را طوری تصور کنید که هم‌اکنون تمام مخاطبان را علاقمند کرده‌اید. اگه اینطور فرض کنید که قرار نیست برای 500 نفر صحبت کنید و به جای قرار است به یک نفر 500 بار سخنرانی کنید. این طرز فکر به شما کمک می‌کند که با استرس خود بهتر کنار بیایید و شما را یک سخنران بهتری می‌کند.
خیلی مهم است که سخنران بتواند در مدت سخنرانی خود بتواند مخاطبان را سرگرم نگه دارد. هدف سخنران باید درگیرکردن مخاطب با سخنرانی باشد. سخنران می‌تواند یک فضای تعاملی با مخاطبان ایجاد کند. سخنرانان مسئول انرژی ایجاد شده در سالن همایش یا محل سخنرای هستند. زمانی که در صحنه حضور دارید، لازم است فضای سخنرانی را نیز در دست بگیرید.
همیشه حواستان به خودتان باشد. شما خیلی ارزشمند هستید. شما پیام این گردهم‌آیی هستید. دلیلی وجود دارد که دقیقا شما قرار است صحبت کنید و نه کس دیگری! شما با سخنرانی خود یک هدفی را دنبال می‌کنید. شما قرار است مخاطبان را تحت تاثیر قرار دهید. در بدترین حالت، یک مشکلی توسط شما حل می‌شود. توسط صحبت‌های شما مسایلی روبه‌راه می‌شود و این خیلی گران‌بهاست.
مخاطب چیز همگنی نیست. به عبارتی همه افراد حاضر یک نوع شخصیت ندارند. افرادی هستند که در جلسه حضور دارند و چشم و گوش خود را تیز کرده‌اند تا صحبت‌های شما را بشنوند. از خیره‌شدن آن‌ها چشم‌پوشی نکنید و حتما ارتباط چشمی برقرار کنید. این کار ضمن اینکه اعتماد به نفس شما را نشان می‌دهد، بلکه اشخاص را از اینکه مورد توجه واقع می‌شن، باخبر می‌کند. هیچ وقت قدرت برقراری ارتباط چشمی را دست کم نگیرید.
یک سخنرانی خوب همیشه به پشتوانه یک صدای خوب صورت می‌گیرد. همانطور که ژست یک سخنرانی ممکن است بی‌حالی و سستی او را نشان دهد. صدای سخنران هم همینطور است. یک صدای نامرغوب و خسته، ممکن است سستی و بی‌حالی سخنران را به مخاطبان القا کند. صدای شما نشان‌دهنده شخصیت شماست. صدای شما ابزار تجارت شما در یک سخنرانی است. وقتی صدای شما کامل و با اعتماد به نفس ادا می‌شود، در زمانبندی کمک‌تان می‌کند.
زبان بدن شما مهم‌ترین ابزاری است که ممکن است نادیده گرفته شده است. زبان بدن داینامیک کمک می‌کند مخاطبان شما را بهتر و سریع‌تر درک کنند و حتی برخی مواقع آن‌ها سرگرم حرکت‌های خیره‌کننده زبان بدن شما هستند. یک سخنرانی که زبان بدن قوی دارد و در زمان و لحظات مناسب از آن استفاده می‌کند، مخاطب را در شرایط بهتری از درک قرار می‌دهد. در نتیجه مخاطبان شما را بهتر و آسان‌تر دنبال می‌کنند.
یکی از نکات مهم فن بیان در سخنرانی استفاده از پاورپوینت است. هرگز در طراحی اسلایدهای پاورپوینت کمال‌گرایی نکنید. کامل‌گرا باشید و همین که اسلایدهایی را آماده می‌کنید، کافیست. یک پاورپوینتی که به طور مختصر و مفید مهم‌ترین اطلاعات را به نمایش می‌گذارد؛ برای سخنرای شما به شدت کافیست. همینطور فراموش نکنید که کمترین مقدار محتوا در اسلایدها باز هم بیشتر است. پس حداقل‌ها را بنویسید. همچینین سعی کنید بیشتر از تصاویر استفاده کنید و اجازه دهید تصاویر بیشتر از کلمات حرف بزنند.
سه نکته برای این که بعد از اتمام سخنرانی در برابر جمع، فراموش نشوید.
بعد از اتمام سخنرانی در برابر جمع، سعی کنید روی کیک یه ذره خامه بزنید. به عبارتی ارتباط خود را با مخاطبان به عنوان سخنران جلسه عمیق‌تر کنید.
به مخاطبان برخی کاغذها و برشورها را پخش کنید که نکات کلیدی سخنرانی شما نوشته شده باشد. با این کار سخنران به صورت حرفهای رو مخاطب اثر می‌گذارد. با این کار، آن‌ها به اطلاعات تماس شما هم به سادگی دسترسی پیدا می‌کنند و دیگر لازم نیست برای پیدا کردن این اطلاعات زمان صرف کنند. با نوع مجازی این فرم‌ها حتی شما می‌توانید اطلاعات تماس مخاطبان را نیز جمع‌آوری کنید و در زمان مناسب با انتشار خبرنامه‌ها با آن‌ها ارتباط بگیرید.
سخنرانان با دریافت بازخوردهای سازنده رشد می‌کنند. سعی کنید از چند نفر از افرادی که در جلسه سخنرانی حضور داشتند، نظرشان را بپرسید که بعدا براتون بازخورد دهند. اگر ارایه شما خوب پیش رفت، سعی کنند از چندین نفر نظرشان را بخواهید و به عنوان تستمونیال آن‌ها را در وب‌سایت خود و در صفحه خانه قرار دهید. جمع‌آوری بازخوردهای مثبت خیلی خوب است. شما در آینده برمی‌گردید و این نظرات را که میخونید، حس خوبی بدست می‌آورید. این نظرات ضمن اینکه اعتماد به نفس شما را بیشتر می‌کنند؛ در صفحه اول وب‌سایتتان نیز خیلی عالی به نظر میان.
از لیست اطلاعات تماس مخاطبان خود نگهداری کنید. ممکن است بعدا فرصت ارایه محصولات یا کتاب (اگر کتابی نوشته‌اید) را از طریق ایمیل مارکتینگ داشته باشید. مردمی که در سخنرانی شما شرکت کرده‌اند، مشتری‌های بالقوه شما هستند. شما از این طریق می‌توانید بیزینس خود را نیز سرپا نگه دارید.
مطالب مرتبط: چگونگی به پایان رساندن یک سخنرانی خوب
در این بخش قصد داریم سوالاتی را درباره خطاهای رایجی پوشش دهیم که اکثر سخنرانان مرتکب می‌شوند. بنابراین شایسته است این قسمت را با دقت بخوانید و یادداشت برداری کنید.
البته شما در صحنه‌ای که اجرا دارید، شاه یا ملکه آن صحنه هستید. از این رو، هر اتفاقی که در صحنه بیافتد، مسئولش هستید. از سوی دیگر، اگر مخاطبان احساس کنند که بخش مهمی از سخنرانی شما هستند، سخنرانی شما قطعا در یادها می‌ماند. یک ضرب‌المثل آمریکایی می‌گوید: « مردم به چیزی که شما می‌دانید اهمیت نمی‌دهند؛ مگر آنکه بدانند شما تا اندازه به آن چیز اهمیت می‌دهید.» اگر قلبا این حرف را باور داشته باشید، اهمیت دادن به خود را تمام می‌کنید و بیشتر به روی نیازهای مخاطبان تمرکز می‌کنید.
این اشتباه رایج معمولا در سخنرانی‌هایی اتفاق می‌افتد که سخنران با چارت‌ها، وایت‌بورد و یا پاورپوینت سروکار داشته باشد. شما باید بدانید که چه چیزی را به مخاطب نشان می‌دهید و نباید صفحه به صفحه و کلمه به کلمه از روی آن‌ها بخوانید. بنابراین بهتر است سریع لمس کنید؛ بچرخید و صحبت کنید. درابتدا چیزی را که می‌خواهید نشان دهید، سپس رو به مخاطب بچرخید و صحبت کنید.
کپی پیست کردن در ارایه سخنرانی یک اشتباه محض است. شما نباید سخنرانی‌ها را کپی کنید، حتی اگر توسط سخنرانان تاپ دنیا صورت گرفته باشد. اگر چنین کنید؛ انگار حرفهای بی‌روح می‌زنید. کپی یک سخنرانی تنها گول زدن خودتان است. بهترین کار این است که داستان و محتوای منحصربه‌فرد خود را به کار بگیرید. اگر نمی‌توانید از پس این کار بربیایید، پس لطفا یک سرچ انجام دهید و دنبال داستان‌هایی مرتبط با موضوع سخنرانی خود بگردید. وقتی سخنرانی شما انجام می‌شود. حرفهای شما به واسطه داستانی که گفتید در یادها می‌ماند.
برای این که سخنرانی موفقیت آمیز باشد، این کافی نیست که 10 دقیقه قبل از حضور در صحنه تمرین کرده باشید. ما افرادی می‌شناسیم که به این شیوه جلوی مخاطبان ظاهر می‌شوند و سخنرانی خود را انجام می‌دهند. با اینکه خجالتی نبودن در برابر مخاطبان هنگام سخنرانی نکته‌ی مثبتی است؛ اما این کافی نیست. یک سخنرانی باید با دقت زیاد آماده شود. به عبارتی سخنرانی باید با خون شما عجین شود و در این صورت یک سخنرانی خوبی از آب درمی‌آید.
آماده شدن اشتباه برای سخنرانی هم می‌توانید فاجعه‌بار باشد. برای مثال اگر ندانید که قرار است در مقابل چه کسانی صحبت کنید، مشکل ساز می‌شود. برای مثال اگر قرار است درباره شهریار سخنرانی کنید. ممکن است تمرین شما برای مخاطبانی بوده است که آشنایی کاملی از شهریار دارند. از طرفی ممکن است مخاطبان شما افرادی باشد که اصلا شناختی از شهریار ندارند.
8 ایده از فنون سخنرانی برای ارائه مطالب به‌صورت تعاملی در رویدادها
تمامی نکاتی که در بالا گفته شد فقط برای سخنرانی حضوری نبود و برای سخنرانی یا کنفرانس مجازی هم کاربرد داشت. اما در ادامه نکاتی را یاد می‌گیرید که سخنرانی مجازی شما قوی‌تر می‌کند.
برخلاف صحنه، در زمان ارایه سخنرانی مجازی، هیچ کسی مقابل ستیج نیست. از این رو، سخنرانان باید رو به دوربین صحبت کنند. لنز دوربین تنها راه ارتباط شما با مخاطبان است.
هنگام ارایه مجازی، می‌توانید با اسلایدها محتوای سخنرانی خود را به نمایش بگذارید، دقیقا به شیوه‌ای که در سخنرانی حضوری انجام می‌دهید. با بولت پوینت‌ها اهم صحبت‌های خود را در اسلایدها بیاورید و برای ارایه حرفهای از تصاویر و نگاره‌های گرافیکی استفاده کنید. بعد از ارایه می‌توانید، پاورپوینت‌ها را نیز برای تکمیل سخنرانی به مخاطبان ارسال کنید، تا دانلود کنند.
برای یک ارایه حرفهای، بهتر است وسایل حرفهای برای سخنرانی نیز تهیه کنید. قطعا خرید یک میکروفون و دوربین حرفهای برای سخرانی مجازی می‌ارزد. خصوصا برای جلسات مجازی و از راه دور این وسایل ضروری است. زمانی که شما از یک میکروفن خوب استفاده می‌کنید؛ مخاطب از شنیدن صدای شفاف با کمترین نویز، لذت می‌برد. این برای دوبین نیز صدق می‌کند، دوربین خوب و با کیفیت تصویری واضح و دلپذیر ارایه می‌دهد. در آخر می‌توان گفت، لوازم حرفهای در سخنرانی، دقیقا فرق بین سخنران حرفهای و نیمه‌حرفه‌ای را مشخص می‌کند.
سخنرانی مجازی و چهار لازمه برای اجرای موفقیت‌آمیز آن
آمادن شدن صحیح برای سخنرانی نقریبا نصف راهی است که باید بروید. بنابراین اگر نکات فن بیان گفته شده را تمرین کنید هیچ مشکلی نخواهید داشت.
