می‌دانیم مهارت‌های کلامی زمانی اهمیت می‌یابند که موضوع برقراری ارتباط با دیگران مطرح باشد. این ارتباط می‌تواند با یک فرد یا مجموعه‌ای از افراد برقرار شود. بنابراین می‌توان گفت که مهارت‌های کلامی، دارای نوعی ماهیت اجتماعی هستند. اما این واقعیت شاید چنین ذهنیتی ایجاد کند که به‌تنهایی و در خانه نمی‌توانید کار زیادی برای بهبود فن بیانتان انجام دهید. اما این طرز فکر، اصلاً درست نیست!
مطمئناً بهترین شیوه برای تمرین سخنوری و فن بیان این است که در برابر دیگران صحبت کنید. بااین‌حال، تکنیک‌های مؤثری وجود دارند که به‌واسطه آن‌ها، در تنهایی و خلوت نیز می‌توانید مهارت سخنوری‌تان را بهبود دهید. اگر داشتن فن بیان خوب برایتان مهم است، حتماً تکنیک‌هایی را که در ادامه معرفی می‌کنیم، امتحان کنید. آشنایی با این تکنیک‌ها یادمان می‌دهد که چطور در خانه تمرین فن بیان کنیم؟
صحبت کردن جلوی آینه، یک روش کلاسیک و درعین‌حال کارآمد برای تمرین فن بیان در خانه است. مطمئن باشید همه سخنوران بزرگ تاریخ به‌کرات این کار را انجام داده‌اند و یکی از دلایل پیشرفتشان همین بوده است.
پی بردن به دلیل این امر، کار سختی نیست. حین تمرین سخنرانی در مقابل آینه، می‌توانید اجرایتان را ببینید و زبان بدنتان را زیر نظر بگیرید. در این تمرین می‌توانید خود را جای مخاطبان بگذارید و مهارت کلامی‌تان را از نگاه آن‌ها بررسی کنید. ضمناً اگر ایده جدیدی در ذهن دارید، می‌توانید کیفیت اجرای آن ایده را با چشمان خودتان ببینید. مشاهده خودتان حین تمرین فن بیان، علاوه بر شناسایی و اصلاح نقاط ضعف، به یافتن زمینه‌های بهبود کمک زیادی می‌کند.
تکنیک مؤثر دیگر برای تمرین فن بیان در خانه این است که از نحوه صحبت کردنتان فیلم بگیرید. سپس آن فیلم را بارها و بارها تماشا کنید. انجام این کار علاوه بر مزایای تمرین در مقابل آینه، یک حُسن بزرگ دیگر هم دارد. اینکه فرصت کافی برای آنالیز عملکرد را در اختیارتان می‌گذارد. دیگر مجبور نیستید تمرکزتان را به‌طور هم‌زمان بین حرف زدن و مشاهده کردن تقسیم کنید. بلکه می‌توانید با فراغ خاطر، تمام توجهتان را به بررسی جنبه‌های مختلف عملکردتان معطوف نمایید.
ضبط صدا و تصویر، امکان آنالیز دقیق‌تر عملکرد را برایتان فراهم می‌کند. هر جا لازم باشد فیلم را به عقب یا جلو می‌برید تا لحظات کلیدی را مجدداً مورد بررسی قرار دهید. کاری که انجامش حین تمرین سخنوری در مقابل آینه مقدور نیست. حتی می‌توانید فیلم‌های ضبط‌شده را در شبکه‌های اجتماعی با دوستان و آشنایان به اشتراک بگذارید و از آن‌ها بازخورد بگیرید.
برای تمرین فن بیان، نظرتان درباره ارائه کنفرانس‌های مجازی چیست؟ ارائه این کنفرانس‌ها از طریق برنامه‌هایی مثل Zoom می‌تواند به بهبود مهارت کلامی کمک زیادی کند. البته کنفرانس مجازی با یک جلسه مذاکره یا سخنرانی، تفاوت‌های زیادی دارد. در اینجا شما در قاب دوربین محصور هستید. این یعنی احتمالاً نمی‌توانید روی صحنه قدم بزنید یا حضور فیزیکی مخاطبانتان را احساس کنید.
با وجود همه این محدودیت‌ها، ارائه کنفرانس‌های مجازی هنوز یک تکنیک اثربخش برای تمرین فن بیان محسوب می‌شود. این کنفرانس‌ها، عرصه مناسبی برای آزمودن تُن، شدت و لحن صدای شما هستند. ضمن اینکه می‌توانید کیفیت استفاده از زبان بدن و رفتارهای غیرکلامی را نیز بسنجید. این موارد، مؤلفه‌هایی هستند که در یک سخنرانی یا مذاکره حضوری، تفاوت بزرگی ایجاد می‌کنند. بنابراین از امتحان این روش غافل نشوید.
یک تکنیک جالب برای تمرین فن بیان، یک‌بند و نان استاپ حرف زدن است. با تکرار این تمرین می‌توانید قدرت حاضرجوابی و بداهه گویی را در خودتان تقویت کنید.
برای انجام این تمرین، بعد از انتخاب موضوع، تایمر گوشی را روی 10 دقیقه (یا کمتر و بیشتر) تنظیم کنید. سپس سعی کنید 10 دقیقه‌ی تمام و بدون مکث درباره آن موضوع حرف بزنید. یادتان باشد که حین انجام این تمرین فقط به اندازه‌ای که بتوانید نفس بکشید، اجازه مکث دارید!
هدف اصلی از انجام این کار، عادت کردن به بدون مقدمه حرف زدن است. فراموش نکنید که شاید در طول یک مذاکره یا سخنرانی با موضوعی روبرو شوید که قبلاً خود را برای حرف زدن درباره آن آماده نکرده‌اید. این تمرین کمکتان می‌کند که فوراً زبان را ماهرانه در دهان بچرخانید و از چالش‌های غیرمنتظره سربلند خارج شوید!
شرط موفقیت تمرین، استمرار در انجام آن است. بهترین راه برای ایجاد استمرار این است که تمرین سخنوری را به جزئی از برنامه روزانه‌تان تبدیل کنید. درست مثل یک کار روتین و واجب، بخشی از زمان هر روز را به تمرین اختصاص دهید و به آن پایبند باشید. شک نکنید ظرف مدتی کوتاه، پیشرفت زیادی خواهید داشت.
تقویت فن بیان تا حدی شبیه به ورزش تناسب‌اندام است. اگر خواهان کاهش وزن و افزایش عضلات خود هستید، نمی‌توانید هر زمان که حوصله‌اش ر ا داشتید به باشگاه بروید! برای این منظور باید یک روال و برنامه منظم داشته باشید و نسبت به آن تعهد نشان دهید. حکایت تمرین سخنرانی و سخنوری نیز همین است و باید بدون بهانه‌تراشی، هدفمند و مستمر تلاش کنید.
شک نداریم که درباره آواز خواندن در حمام و زیر دوش آب داستان‌های جالب و زیادی شنیده‌اید! اما درباره تمرین فن بیان در حمام چطور؟ احتمالاً نه!
شاید عجیب و حتی خنده‌دار به نظر برسد؛ اما یکی دیگر از تکنیک‌های خوب برای داشتن فن بیان قوی، تمرین در حمام و زیر دوش آب است. با این کار ضمن استفاده مفید از زمان روزانه، در صحبت کردن با صدای بلند مهارت خوبی کسب می‌کنید. حرف زدن با تُن صدای پایین، یک ضعف رایج است که گیرایی و جذابیت سخن را می‌کُشد. اما زیر دوش حمام برای اینکه بتوانید صدای خودتان را بشنوید چاره‌ای ندارید جُز اینکه بلندتر صحبت کنید.
بلند حرف زدن نقش مهمی در گیرایی فن بیان دارد. بااین‌حال، از ابتدا تا انتهای گفته‌هایتان نباید با شدت و تُن یکسانی حرف بزنید. بین فردی با صدای یکنواخت با فردی که دائماً زیروبم صدایش را عوض می‌کند، فرق زیادی وجود دارد. تغییر تُن صدا، ایده‌ای عالی و اثربخش برای تأکید بر نکات مهم و حفظ درگیری مخاطب با کلام شماست.
تنها بودن، فرصت مناسبی را برای تمرین فن بیان با انواع لحن و تُن صدا فراهم می‌سازد. زیرا حتی اگر نتیجه کار، باب میل نباشد کسی اطرافتان نیست که حضورش احساس راحتی را از شما سلب کند. پس حین تمرین، تا می‌توانید با تُن صدایتان بازی کنید. کسی چه می‌داند؟ شاید سبک جدیدی در سخنوری کشف کنید که قبلاً حتی به آن فکر هم نکرده‌اید!
دیدن و تجزیه‌وتحلیل سخنرانی افراد دیگر، یکی دیگر از بهترین روش‌های تمرین فن بیان و سخنوری محسوب می‌شود. کاری که امروز به لطف رواج پلتفرم‌های اشتراک ویدئو مثل یوتیوب بسیار آسان شده است. بهتر است در تقویم روزانه، زمانی را هم برای جستجو و تماشای سخنرانی دیگران در نظر بگیرید. انجام این کار کمکتان می‌کند که بتوانید سبک و تکنیک آن‌ها و نحوه سخن گفتنشان را زیر ذره‌بین قرار دهید.
اینکه چه حوزه‌هایی را برای تماشای سخنرانی دیگران انتخاب می‌کنید، مهم نیست. بهتر است سخنرانی افراد در حوزه‌های مختلف اعم از سیاسی، اجتماعی، بیزینس، انگیزشی و ... را ببینید. کانال Ted Talks در یوتیوب، یک منبع فوق‌العاده برای بررسی و گلچین سخنرانی‌ها از بیان هزاران ویدئوی سخنرانی است.
فقط حواستان به یک نکته مهم باشد. اینکه بیش‌ازحد در محتوای سخنرانی افراد غرق نشوید و به جای احساساتی شدن، نوع حرف زدنشان را آنالیز کنید!
یکی دیگر از روش‌های کارآمد برای تمرین فن بیان این است که گاهی به نوشتن متن سخنرانی بپردازید. با انجام این کار می‌توانید از زاویه متفاوتی به موضوع نگاه کنید.
اگر یک مدیر یا سیاستمدار هستید، انجام این تمرین اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. چنین افرادی بیشتر با چالش سخنرانی‌های مهم و حساس روبرو می‌شوند. به همین علت معمولاً نکات مهم سخنرانی یا خلاصه‌ای از ساختار آن را روی کاغذ با خود همراه می‌کنند. باید بدانیم که زبان نوشتار با زبان گفتار تفاوت زیادی دارد و هدف از این تمرین، کسب بینش جدید و بهبود هر چه بیشتر مهارت فن بیان است.
این 9 تمرین فن بیان، تکنیک‌های تضمین‌شده‌ای برای تقویت مهارت سخنوری شما هستند. بااین‌حال، همه این موارد به «چگونه تمرین کردن» مربوط می‌شوند. تمرین کردن زمانی به نتیجه منجر می‌شود که آموزش فن بیان به‌درستی صورت گیرد. درواقع هدف از تمرین، به کار بستن آموخته‌هاست، پس پیش‌نیاز خوب تمرین کردن، «خوب یاد گرفتن» است. اگر خوب یاد بگیرید و خوب تمرین کنید، آنگاه حتماً به سخنور بزرگی تبدیل می‌شوید.
بهترین روش یادگیری مهارت‌های کلامی، شرکت در دوره‌های آموزشی است. مدرسه سخن به‌عنوان بهترین آموزشگاه فن بیان، اصول سخنوری را با رویکرد آموزشی منحصربه‌فرد و اساتید کاربلد به شما می‌آموزد. بنابراین اگر برای تقویت فن بیان به کمک نیاز دارید، مدرسه سخن همراه مطمئن شما در این مسیر است.
