روز گلونی روز ۲۶ اردیبهشت است که به همت جمعی از دختران خرمآبادی، بهعنوان روز سربند لُری یعنی گُلوَنی نامگذاری شد تا زنان با پوشیدن این سربند لری در مراسم نمادین آن شرکت کنند و در واقع هدف از برگزاری این جشنواره معرفی این پوشش اصیل و زیبا به مردم است.
گُلوَنی، سربندی باستانی است که زنان قوم لر بهشکل خاصی به سر میکنند و بخشی از پوشش زیبای زنان و مردان لرستان است. نسل جدید، از نوع کوچک آن بهعنوان روسری استفاده میکند. این روسری با طرح زیبای سنتی، بین دیگر دختران ایرانی هم طرفدار زیادی دارد و یکی از سوغاتهای لرستان است.
گُلوَنی یا «گُل وَنی» در گویش لری بهگونهای از سربند یا روسری چهارگوش که معمولاً از جنس ابریشم با نقشهای سنتی است گفته میشود . این پوششی است که زنان لر به طرز خاصی به سر میکنند و بخشی از پوشش سنتی زنان و مردان لرستان است. دختران نسل جدید از نوع کوچک آن بهعنوان روسری استفاده میکنند. این روسری یکی از سوغاتهای لرستان است. این سربند درگذشته در لباس مردان هم به کار میرفت و بهطور کلی سربند و دستار (عمامه) از زمان مادها و هخامنشیان در لباس مردان و زنان منطقه ایران استفاده میشد.
تصنیف بسیار زیبا و ماندگار گلونی
میَترســـِم دِ روزِگاری کَس نَوَنَه گُلوَنی
هِه نُومی دِشُو بَمُونَه شیرزَنُونِ سَروَنی
میتَرسِم کِه دیک وُپَشم وُماشتَه یاکِه
رَنگ رَنگی
یهِ رُوزی بُوَن فِرامُوش چی کَتُ وچی گُلوَنی
میتَرسِم هیچکَه نَپُوشَه سِتِرَه کِ رَنگ وِرَنگ
شَنگ قِطار وِشــال نَوَنَه کـُرِلُردِروزِجنگ
میترسِم بُوئه جُودَرمُوکُولکَه یاکِه پُردِ دُو
چِزِنَک رِغُونِ کِینُوســــــی مُوبُوئه آرِزو
می دُوخْتِن وِقـِی کُلِنجَه دُوپیلاٰنُقرِه قَدیم
دَرمُونِ دَردِ دِلِم بـــی ریشهَ کِه دارِمَلیم
نَه کُلِنجَه نَه مَلیم نَه پیلِ نُقرَه گُوشَه دار
کَس نِمینه مَشکَه هِرٰازْگُوبَکَه وِقِی مٰالاٰر
.
خواننده:سیف الدین آشتیانی
سربند در گذشته در لباس مردان هم به کار میرفت و بهطور کلی گفته میشود که سربند و دستار ، پوششی با سه هزار سال قدمت است و از زمان مادها و هخامنشیان در لباس مردان و زنان ایرانزمین استفاده شده است. به گفته عطا حسنپور، باستانشناس؛ بر اساس بیان مورخانی چون هرودت، ریشه سربند، آنهم سربند لُری به هخامنشیان و مادها برمیگردد. بر اساس شواهد و نوشتههای تاریخی، سربند از اجزای لباسهای ایرانی همه ایرانیان، وابسته به آن و جداییناپذیر است.
«دیاکونوف» روسی در کتاب «تاریخ ماد» ، پوشش ایرانی را توصیف میکند و سربند را در مورد زن و مرد ایرانی ، هر دو به کار میبرد. وجود دستاری یا سربندی به دور سر در نقش برجستههای تاریخی تایید میشود. در دوران میلادی و حتی پیش از مادها هم زنان و هم مردان دستار یا همان سربند بر سر دارند. در سالنامههای آشوریان نیز میبینیم که این دستار هم بر سر زنان و هم بر سر مردان وجود دارد و در توصیف اقوام زاگرس، آشوریان، عیلامیها و مادها از این سربند یاد میشود و در میان نقش برجستههای بهجامانده این سربند بهوضوح دیده میشود.
این روز گلونی زیبا را به تمام دختران و زنان لر این خطه تبریک میگوییم.
