گاز آمونیاک به عنوان یک باز ضعیف شناخته شده است زیرا با اسیدهای زیادی ترکیب می شود و نمک تشکیل می دهد.
به عنوان مثال، هنگامی که آمونیاک با اسید هیدروکلریک واکنش می دهد، آمونیاک به کلرید آمونیوم تبدیل می شود. تمام نمک هایی که از چنین واکنش های اسید-باز تولید می شوند، حاوی کاتیون آمونیوم هستند که با NH4+ نشان داده می شود.
جالب است بدانید که آمونیاک نیز کیفیت اسیدی ضعیفی از خود نشان می دهد و بنابراین می توان آن را به عنوان یک ترکیب آمفوتریک در نظر گرفت. کیفیت اسیدی آمونیاک آن را قادر می سازد تا با برخی از فلزات قلیایی و فلزات قلیایی خاکی آمید تشکیل دهد.
نمونه ای از چنین واکنشی را می توان زمانی مشاهده کرد که لیتیوم در معرض آمونیاک مایع قرار می گیرد و باعث تشکیل لیتیوم آمید (یک ترکیب شیمیایی با فرمول LiNH2) می شود.
همچنین می توان به این نکته اشاره کرد که مولکول NH3 هنگام حل شدن در آب دچار خودتجزیه می شود. اتویونیزاسیون مولکولی مولکول آمونیاک منجر به تشکیل باز مزدوج آن (NH2–) و اسید مزدوج آن (NH4+) می شود. ساختار کاتیون آمونیوم در زیر نشان داده شده است.
آمونیاک سبکتر از هوا با چگالی 0.769 کیلوگرم بر متر مکعب در STP است و به طور گسترده ای به عنوان کود استفاده می شود.
همچنین در ساخت مواد منفجره مانند نیتروسلولز و TNT استفاده می شود و از آن در تولید خاکستر سودا و در فرآیند استوالد برای بدست آوردن اسید نیتریک استفاده می گردد.
• از آمونیاک به عنوان کود استفاده می شود زیرا باعث افزایش عملکرد محصولات می شود
• در خانه به عنوان یک پاک کننده استفاده می شود - NH3 با آب مخلوط می شود تا فولاد ضد زنگ و شیشه را تمیز کند
• در محصولات غذایی به عنوان یک عامل ضد میکروبی استفاده می شود
• در صنعت تخمیر استفاده می شود
• به عنوان مبرد استفاده می شود
• به عنوان تنظیم کننده pH در فرآیند تخمیر استفاده می شود
• برای خنثی کردن آلاینده هایی مانند اکسیدهای نیتروژن منتشر شده از موتورهای دیزل استفاده می شود
• به عنوان سوخت برای موتورهای موشک استفاده می شود
• در صنایع نساجی کاربرد دارد
• در ساخت الیاف مصنوعی مانند ابریشم مصنوعی و نایلون استفاده می شود
قابلیت اشتعال/ احتراق گاز آمونیاک : هر چند برای اهداف برچسب گذاری به عنوان يك گاز قابل اشتعال تقسیم بندی نشده است اما بايد مانند يك گاز قابل اشتعال با آن رفتار شود.
مواد ناسازگار/ واكنش پذير گاز آمونیاک : اكسید كننده های قوی، اسیدها، هالوژن ها، نمك های نقره و روی (خورنده برای مس).
در صورت تماس پوستي گاز آمونیاک : خارج كردن لباسهاي آلوده و شستشو با آب زياد و سرم نرمال سالين حداقل به مدت يك ساعت و يا تا رفع هر نوع احساس خاصي مثل سوزش و خارش .
در صورت تماس چشمي گاز آمونیاک : شستشوي چشم يا آب زياد و يا سرم نرمال سالين حداقل به مدت 1-5/. ساعت و رساندن سريع يه چشم پزشك .
اگر گاز آمونیاک يا هر ماده قليائي ديگر بصورت مايع خورده شده باشد . انجام لاواژ ( شستشوي معده ) و دادن 2 تا 3 بار شير و آب به ميزان 240-120 ميلي ليتر مؤثر است دادن سركه ، آب ليمو، سيب، پرتقال، پارافين مايع، نشاسته، شير و سفيده تخم مرغ و روغن زيتون نيز مؤثر ميباشد .
آمونياك گازي است بي رنگ ، بسيار محلول در آب ، قليائي با بوي مشخص و زننده كه مي تواند باعث آسيب وسيع سرتا سر مجاري تنفسي شود حد آستانه مجاز 25 قسمت در ميليون ( 25ppm )
ميباشد . آمونياك در تماس با رطوبت سطوح مخاطي موجود در راههاي هوائي و تشكيل ماده قليائي هيدروكسيد آمونيم را داده كه باعث تخريب سطوح مخاطي ميگردد .
تنفس غلظت 400 ppm تا 700ppm اين گاز باعث التهاب فوري در چشم و بيني و گلو مي گردد و استشمام 3500 تا 6500ppm آن براي مدت نيم ساعت كاملا" خطرناك بوده و تماسهاي كوتاه مدت 5000º تا 10000 ppm از اين گاز كشنده ميباشد.
حد قابل اشتعال آمونياك مقدار 16 تا 25 در صد حجمي ميباشد . خطرات آتش گيري آن پائين و انفجار خود بخود نيز ندارد بجز اينكه در معرض flame و يا آتش قرار گيرد كه دراينگونه انفجارها صداي مهيبي دارد .
نام شیمیایی NH3 آمونیاک است. همچنین به عنوان تری هیدریدونیتروژن و نیتروژن تری هیدرید شناخته می شود. این ترکیب به عنوان ساده ترین هیدرید پنیکتوژن شناخته شده است.
یکی از مهمترین کاربردهای آمونیاک استفاده از آن در صنعت کشاورزی به عنوان کود است. آمونیاک به شکل بی آب خود (یا گاهی اوقات به صورت محلول های آبی یا به صورت نمک های یونی) اغلب با خاک های کشاورزی مخلوط می شود تا میزان نیتروژن در خاک و در نتیجه حاصلخیزی خاک افزایش یابد. این اغلب با عملکرد محصول بالاتر و کیفیت بهتر محصول همراه است. از این ترکیب در سنتز بسیاری از ترکیبات مهم مانند هیدرازین و هیدروژن سیانید نیز استفاده می شود.
تا اوایل دهه 1900، آمونیاک بیشتر از طریق تقطیر خشک محصولات زائد حیوانی همراه با ضایعات گیاهی خاصی که سرشار از نیتروژن بودند تولید می شد. تقطیر این مواد زائد منجر به کاهش نیتریت ها و اسیدهای نیتروژن به همراه هیدروژن شد. در نهایت آمونیاک به عنوان یک محصول به دست آمد. امروزه آمونیاک به صورت صنعتی از طریق فرآیند هابر-بوش تولید می شود که شامل واکنشی در فاز گازی بین نیتروژن مولکولی و هیدروژن مولکولی است. توجه به این نکته ضروری است که این واکنش در دماهای نسبتاً بالا و فشار بالا (در حدود 450 درجه سانتیگراد و بیش از 10000 کیلو پاسکال) انجام می شود.
آمونیاک مایع رایج ترین و شناخته شده ترین حلال یونیزه کننده غیرآبی است. قابل توجه ترین ویژگی این ترکیب توانایی آن در حل کردن فلزات قلیایی برای تشکیل محلول های رسانای الکتریکی قوی رنگی است که حاوی الکترون های حل شده است. علاوه بر این محلول های قابل توجه، بسیاری از شیمی آمونیاک مایع را می توان با کمک محلول های آبی در مقایسه با واکنش های مشابه توصیف کرد.
آمونیاک به طور طبیعی در بسیاری از بخش‌های محیطی مانند خاک، هوا و پوشش گیاهی وجود دارد. همچنین می توان اشاره کرد که بدن انسان به طور طبیعی آمونیاک تولید می کند در حالی که مواد غذایی حاوی پروتئین را به اسیدهای آمینه تجزیه می کند. این آمونیاک سپس به اوره تبدیل می شود. توجه به این نکته مهم است که آمونیاک و در نتیجه یون آمونیوم اجزای مهم بسیاری از فرآیندهای متابولیک حیاتی در انسان هستند.
هنگامی که غلظت های زیادی از آمونیاک استنشاق می شود، شایع ترین علائمی که ظاهر می شود شامل سوزش فوری گلو، بینی و دستگاه تنفسی است. در نهایت، این می تواند منجر به ناراحتی تنفسی یا نارسایی تنفسی شود. اگر غلظت آمونیاک در اتمسفر کم باشد، عوارض جانبی شایع آن سوزش گلو و سوزش بینی است.
منابع:
