نوشتن دربارهی PESTLE شاید در نگاه اول آسون باشه، اما وقتی میخوای واقعاً ازش استفاده کنی (مخصوصاً برای تحلیل بازار یا نوشتن یک طرح کاری) تازه متوجه میشی که بعضی بخشهاش نیاز به دقت و جستوجوی بیشتری داره و هرچقدر بیشتر بگردی و تحقیق کنی، کمتر غافلگیر میشی...
قبلا توی آگهیهای شغلی بارها دیدم، که نوشته بودن:
«تسلط به ابزارهای تحلیلی مثل SWOT و PESTLE»
و از اونجا بود که کنجکاو شدم بدونم دقیقاً این PESTLE چیه؟
یه ابزار تحلیلی که کمک میکنه بفهمیم چه عوامل محیطی و بیرونی روی یک کسبوکار تأثیر دارن.
این ابزار از ۶ بخش تشکیل شده که حرف اول هر کدوم، اسم این ماتریس رو ساخته:
Political/ Economic/ Social/ Technological/ Environmental/ Legal
1. Political (تاثیرات محیط سیاسی):
در این بخش بررسی میکنیم که قوانین، سیاستها، تحریمها یا شرایط دولتی چه اثری روی کسبوکار ما دارن.
مثالها: آیا محصول ما نیاز به مجوز داره؟/ آیا محدودیت تبلیغاتی داریم؟/ تعرفه واردات یا مالیات تغییر کرده؟
از کجا میتونیم به این اطلاعات دست پیدا کنیم؟
سایتهای خبری معتبر (مثل ایسنا، ایرنا، تجارتنیوز)
سایتهای رسمی مثل اتاق بازرگانی یا روزنامه رسمی
خب ما که کنترلی روی سیاست ها و شرایط اقتصادی نداریم،
پس اصلاً تحلیل PESTLE به چه دردی میخوره؟»
آخر مقاله ؛
2. Economic (عوامل اقتصادی):
این بخش به شرایط اقتصادی کشور یا بازار نگاه جدی میکنه.مثلا: وقتی قیمت دلار بالا میره، مردم معمولاً به سراغ محصولات ارزونتر و تولید داخل میرن و یا میزان تقاضا نسبت به قبل کمتر میشه.
عوامل مهم: نرخ تورم/ قیمت دلار/ سطح درآمد مردم/ رکود یا رونق اقتصادی/ نرخ بیکاری
3. Social (محیط اجتماعی):
فرهنگ، باورها، سبک زندگی و رفتار مخاطب هدف رو بررسی می کنه.
مثالها: آیا محصول ما با فرهنگ و ارزشهای جامعه هماهنگه؟/ سن، جنسیت و سبک زندگی مخاطب چیه؟/ آیا دربارهی خرید از ما احساس راحتی داره یا نه؟
مثل خرید لباس زیر: برای بعضی افراد ممکنه هنوز یک موضوع خصوصی و حساس باشه، پس باید تو تولید محتوا هم این موضوع رعایت شه.
4. Technological (حوزه ی فناوری):
بررسی اینکه بدونیم چطور تکنولوژی بهمون کمک میکنه و یا تهدید.
نمونهها: استفاده از چتبات در سایت/ ساخت اپلیکیشن اختصاصی/ فروش در پلتفرمهای جدید مثل روبیکا یا دیجیکالا/ رقبا از چه ابزارهایی استفاده میکنن؟
مثال ساده: اضافه کردن یه ربات پشتیبان به سایت → رضایت مشتری بالا میره، زمان پاسخگویی کم میشه.
5. Environmental (دغدغه های محیط زیستی):
مسائل محیطزیستی که ممکنه مستقیماً یا غیرمستقیم روی کسبوکار ما تأثیر بذارن.
پرسشها: آیا بستهبندی ما قابل بازیافته؟/ تولید محصولمون چقدر با طبیعت سازگاره؟/ با آلودگی یا مصرف بیشازحد انرژی چه میکنیم؟
الان خیلیها به برندهایی که ارزش محیط زیست رو در نظر میگیرن، بیشتر اعتماد میکنن.
6. Legal (قوانین):
روی قوانین رسمی کشور تمرکز داره. مواردی که اگر رعایت نشن، ممکنه ابتدای کار شامل جریمه بشه.
موارد مهم: مجوزها/ حقوق مصرفکننده/ قوانین تبلیغات/ استانداردهای تولید یا واردات
مثال: تبلیغات بعضی از محصولات خاص مثل دارو، لوازم آرایشی، پوشاک خاص (لباس زیر) نیاز به مجوز دارن یا ممکنه تبلیغشون محدود باشه.
مثال واقعی از اسنپ:
تغییر قیمت بنزین باعث شد خیلی از رانندهها ناراضی بشن و سفر نرن.
اگه تحلیل PESTLE قبلاً انجام شده بود، شرکت میتونست:
با رانندهها کمپین حمایت مالی راه بندازه
سفرهای اشتراکی یا اقتصادی رو تبلیغ کنه
توی رسانهها از طرف رانندهها حرف بزنه و وجهه برندش رو حفظ کنه
اگر تحلیل کرده باشه:
قیمت بنزین بالا رفت؟ خب سریع طرح تخفیف سفر اشتراکی رو فعال میکنه
قانونی اومد که به رانندهها بیمه بده؟ از قبل پیشنویس قرارداد آماده کرده
ارزش دلار پایین اومد؟ دیر فهمید، رقبا جلو زدن
اگر تحلیل نکرده باشه:
قیمت بنزین بالا رفت؟ کاربرا شوکه شدن، سفرها افت کرد، فروش پایین اومد
قانون جدید اومد؟ تازه باید تصمیم بگیره چیکار کنه، فرصت میسوزه
ارزش دلار پایین اومد؟ تبلیغات بیشتر با هزینه کمتر میخره
________________________________________________________________________________________________
۱. کمک میکنه زودتر از بقیه تغییرات رو حس کنی.
۲. باعث میشه برنامه جایگزین داشته باشی.
۳. تصمیمهای مهم رو با دید وسیعتری میگیری.
۴. از ریسکهای پنهان باخبر میشی.
PESTLE قرار نیست جلوی اتفاقها رو بگیره، ولی کمک میکنه قبل از اینکه اتفاق بیفته، آماده باشی.
و در نهایت:
تمرکز SWOT روی کسب و کاره (نقاط قوت، ضعف، فرصت، تهدید)
اما تمرکز PESTLE رو دنیای بیرون از کسب و کاره. (چیزایی که کنترلی روش نداری ولی باید براشون آماده باشی)
