تاریخچه نظام آموزش و پرورش در ایران
از دوران باستان آموزش ارزش‌های اخلاقی و دینی آغاز میشود. در دوران اسلامی، با تأسیس مدارس دینی، علوم مختلف در کنار آموزش‌های دینی توسعه یافت. در دوره قاجار، با تأسیس دارالفنون، اولین مدارس مدرن به سبک اروپایی شکل گرفت. دوران پهلوی آغاز تحولات گسترده‌ای در نظام آموزشی بود که به‌طور مستقیم از الگوهای آموزشی کشورهای غربی، به‌ویژه فرانسه و آلمان، بهره‌برداری کرد و تغییرات قابل توجهی از جمله ترویج آموزش عمومی و تأسیس دانشگاه‌ها انجام شد
دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ شمسی به‌عنوان نخستین دانشگاه مدرن ایران تأسیس شد که مشابه با دانشگاه‌های غربی بود. همچنین، سیستم آموزشی به‌تدریج طبقه‌بندی شد و مقاطع ابتدایی، راهنمایی به سیستم اموزشی اضافه شدند
در دوران پهلوی، حتی شاه نیز درصدد ایجاد تحولات آموزشی برآمد و جلسات و شوراهایی را تشکیل داد که در آن به مسائلی مشابه اشاره شد. با اینکه در این سال‌ها تغییرات مثبتی در برخی زمینه‌ها ایجاد شده ، اما مشکلات بنیادین نظام آموزش و پرورش ایران همچنان همانند گذشته باقی مانده‌اند و دغدغهی ایجاد تحولات اساسی همچنان احساس میشود
اولین انتقادات به سیستم آموزشی
در کتاب مدیر مدرسه نوشته‌ی جلال آل احمد در سال ۱۳۳۷ به بسیاری از مشکلات و چالش‌های آموزش و پرورش آن دوران اشاره میکند، مشکلاتی که بسیاری از آنها همچنان وجود دارند. همچنین در دهه ۴۰، شورای مشاورین باختر به کمک مستشرقین آمریکایی گزارشی مشورتی تهیه کرد که در آن به مشکلات اساسی نظام آموزشی ایران پرداخته شد؛ این مشکلات نیز همچنان پابرجا هستند
نظام اموزشی تحت تاثیر غرب
نظام آموزش و پرورش ایران به‌طور عمده تحت تأثیر نظام‌های آموزشی غربی قرار دارد و از لحاظ ساختاری، تقسیم‌بندی سال‌ها و محتوای درسی، مشابهت‌های زیادی با آنها دارد. این کپی‌برداری به وضوح در شیوه‌های آموزشی، نحوه تنظیم دروس و ساختار مدارس دیده میشود. به‌علاوه، برای رعایت خطوط قرمز فرهنگی و اجتماعی، تغییرات جزئی مانند اضافه کردن دروس دینی و قرآن به برنامههای آموزشی و ایجاد نمازخانه‌ها در مدارس صورت گرفته است، اما این تغییرات عمدتاً سطحی هستند
این موضوع نه‌تنها توسط رهبران انقلاب اسلامی، بلکه همچنین در سیر تاریخی آموزش و پرورش ایران به‌خوبی مشهود است. همان طور که ذکر شد تأسیس دانشگاه تهران و مراکز علمی دیگر در دوران پهلوی نیز به این روند دامن زد و تأثیرات عمیق‌تری از غرب را در نظام آموزش عالی کشور ایجاد کرد
در نتیجه، پس از چند سال فعالیت نظام آموزش و پرورش، مشخص شد که بسیاری از مشکلات و چالش‌ها، ناشی از این وابستگی به الگوهای غربی است. این نظام به‌رغم تلاش‌ها برای اسلامی‌سازی و بومی‌سازی محتوا، هنوز هم در بسیاری از جنبه‌ها به این مدل‌های آموزشی غربی وابسته است و به همین دلیل، همواره انتقادات و چالش‌هایی در خصوص کارآمدی آن وجود دارد
شورای معارف
شورای عالی آموزش و پرورش ایران ابتدا تحت عنوان شورای معارف در دهه 50 ، که با هدف سازمان‌دهی مدارس، بررسی محتوای آموزشی، برنامهریزی و تعیین شرایط استخدام و شایستگی معلمان . با گذشت چند سال، آشکار شد که فارغ‌التحصیلان توانایی پاسخگویی به نیازهای جامعه را ندارند. این مسئله باعث شد ایده‌ی تحول در آموزش و پرورش مطرح شود و نخستین دغدغه‌ها برای تحول بنیادین از سال ها پیش شکل بگیرد. از آن زمان، ادبیات تحول آموزش و پرورش به تدریج در ایران جا افتاد
انقلاب اسلامی ایران
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، با توجه به ضرورت هماهنگی نظام آموزشی با ارزش‌های اسلامی، نام این شورا به شورای عالی آموزش و پرورش تغییر یافت. این شورا مسئولیت تدوین سیاست‌های کلان آموزشی و نظارت بر اجرای آنها را بر عهده گرفت
تحولات نظام آموزش و پرورش ایران پس از انقلاب اسلامی
پس از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷، نظام آموزش و پرورش ایران با هدف هماهنگی با ارزش‌های اسلامی و انقلابی تغییرات زیادی را تجربه کرد. اسلامی‌سازی محتوا و برنامههای درسی، گسترش عدالت آموزشی از طریق ساخت مدارس در مناطق محروم و رایگان‌سازی آموزش عمومی، و تأسیس مدارس خاص مانند مدارس تیزهوشان و شاهد از جمله اقدامات این دوره بودند
در دهه ۱۳۶۰، دانشگاه آزاد اسلامی تأسیس شد تا دسترسی به آموزش عالی افزایش یابد.
با توجه به تغییرات گسترده‌ای که پس از انقلاب اسلامی در ایران رخ داد، نیاز به تحول در نظام آموزش و پرورش نیز احساس شد. همانطور که در سایر بخش‌ها تغییرات عمده‌ای اتفاق افتاد، آموزش و پرورش نیز باید دستخوش تحول می‌شد، هرچند که این تغییرات به‌طور محسوسی مشاهده نمی‌شد
در سال ۱۳۶۷، شورای تحول با هدف ایجاد تغییرات بنیادین در نظام آموزش و پرورش تشکیل شد. این شورا با بررسی و تجدیدنظر در محتوای آموزشی و ساختار مدارس سعی داشت تا تغییراتی اساسی را به وجود آورد. اما پس از چند سال فعالیت، به‌دلیل کمبود منابع و عدم ادامه‌دار بودن این تلاش‌ها، کارها در نیمه‌راه متوقف شد
تدوین سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
با گذشت زمان و ورود به دهه ۸۰، بار دیگر شورایی جدید با اهداف مشابه شکل گرفت. پس از برگزاری جلسات متعدد و تبادل نظر، رهبر معظم انقلاب دستور به نگارش و تدوین سند تحول بنیادین آموزش و پرورش با رویکردی ریشه‌ای دادند
با تلاش و اهتمام دولت‌ها، در سال ۱۳۹۰این سند به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش رسید و با امضای رئیس‌جمهور وقت ابلاغ شد. این سند همچنین مورد تأیید رهبری قرار گرفت و ستور به اجرای آن صادر شد.
در سال‌های پیش از تصویب سند تحول بنیادین، نظام آموزش و پرورش فاقد یک طرح راهبردی و سند بالادستی مشخص بود و فعالیت‌ها بیشتر به‌صورت جزیره‌ای و غیرمنسجم انجام می‌شد.
با تصویب سند تحول بنیادین، قرار شد که این سند به‌عنوان محور اصلی تمامی فعالیت‌ها و برنامه‌ریزی‌ها در آموزش و پرورش قرار گیرد. با این حال، در مرحله اجرا با چالش‌ها و مشکلات بسیاری روبرو شدیم که مانع از تحقق کامل اهداف این سند گردید. این مشکلات نشان‌دهنده‌ی نیاز به بازنگری و بهبود فرآیندهای اجرایی در نظام آموزشی کشور است
سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ایران، به‌عنوان یک نقشه‌راه اساسی برای بهبود و اصلاح نظام آموزشی کشورمیباشد
نقاط قوت سند تحول
رویکرد جامع و نظاممند
سند تحول، با نگاهی جامع به تمام ابعاد نظام آموزش و پرورش، سعی دارد تا تمامی جوانب آموزشی، تربیتی، اجتماعی و فرهنگی را مورد توجه قرار دهد. این رویکرد موجب میشود که تغییرات به‌صورت سیستمی و هماهنگ انجام گیرد
تأکید بر بومی‌سازی آموزش
این سند با تأکید بر نیازها و ویژگیهای خاص فرهنگی و اجتماعی ایران، به‌دنبال بومی‌سازی محتوای آموزشی و استفاده از آموزه‌های اسلامی و ایرانی است. این موضوع باعث میشود که آموزش‌ها با ارزشها و هویت ملی هماهنگ باشند.
توجه به مهارت‌های زندگی
سند تحول به‌طور خاص بر آموزش مهارت‌های زندگی و تربیت نسل‌هایی مستقل و خودکفا تأکید دارد.این نکته شامل آموزش مهارت‌های اجتماعی، عاطفی و ارتباطی نیز میشود که برای موفقیت در جامعه بسیار حائز اهمیت است
فراگیر بودن
این سند به‌دنبال ایجاد یک نظام آموزشی فراگیر است که همه دانشآموزان، بدون توجه به زمینههای اجتماعی و اقتصادی، از امکانات آموزشی برابر برخوردار شوند. این مسئله به کاهش نابرابری‌ها در دسترسی به آموزش کمک میکند
توجه به کیفیت آموزش
یکی از نقاط قوت سند، تأکید بر کیفیت آموزش و یادگیری است. این موضوع شامل بهبود محتوا، روش‌های تدریس، ارزیابی و نظارت بر فرآیندهای آموزشی میشود و تلاش میکند تا نظام آموزشی به‌صورت مستمر بهبود یابد
حمایت از معلمان
سند تحول بر اهمیت نقش معلمان در فرآیند یاددهی-یادگیری تأکید دارد و به‌دنبال ارائه برنامه‌هایی برای توانمندسازی، آموزش مداوم و حمایت از معلمان است. این مسئله می‌تواند به ارتقای کیفیت آموزش کمک شایانی کند
یکی از ویژگیهای اصلی مثبت سند تحول بنیادین آموزش و پرورش این است که این سند تقریبا تنها باری است که در کشور، تمامی فلاسفه و متخصصان تعلیم و تربیت گرد هم آمده‌اند و این گروه از کارشناسان با انجام رفت و برگشت‌های مکرر و بررسی‌های دقیق، و با اتکا به تجربیات ارزشمند کار گروهی چند ساله، پروژه‌ای عظیم را به ثمر رسانده‌اند
از نکات بارز این فرایند، وجود همفکری و همگرایی در میان نخبگان آموزشی است که باعث شد تا به توافق و اجماع نظری نسبت به محتوای سند برسند. این موضوع نشان‌دهنده‌ی اهمیت مشارکت جمعی و تعامل مثبت در فرآیند تدوین اسناد راهبردی است
علاوه بر این، ایجاد یک بستر مشترک برای بررسی مشکلات و چالش‌های نظام آموزش و پرورش و ارائه راهکارهایی، به تقویت انسجام در نظام آموزشی کمک میکند
اهداف سند تحول بنیادین
سند تحول بنیادین اهداف مختلف و ارزشمندی را دنبال میکند. این اهداف هم در سطح خرد و هم در سطح کلان، زمینهساز تحولات مهم و چشمگیری می‌شوند:
1.انسان‌هایی نمونه و معیار برای ایران اسلامی؛ انسان‌هایی با ویژگی‌هایی مثل: اعتقاد به خداوند بزرگ، صلح‌جو و عدالت‌خواه، ایثارگر، وطن‌دوست، ماهر و کارآفرین و...
2.ارتقای نظام تعلیم‌وتربیت در همه سطوح و در همه اشکالش (رسمی، عمومی و خانواده)
3.گسترش عدالت آموزشی و تربیتی به شکلی جامع
4.برقراری یک نظام اثربخش مدیریت منابع انسانی
5.فزایش مشارکت عمومی به‌ویژه خانواده‌ها در ارتقا نظام تعلیم‌وتربیت رسمی عمومی
6.پیشرفت در نظام برنامهریزی آموزشی، اداری، مالی و زیرساختهای مرتبط
7.افزایش اثربخشی و کارایی در تعلیم‌وتربیت رسمی عمومی کشور
7.کسب جایگاه نخست آموزش و تربیت در منطقه و جهان اسلام و بهبود مستمر این جایگاه در سطح جهان؛
ساختار و محتوای سند
این سند در 8 فصل تنظیم شده است
قبل از مقدمه سند سخنانی از امام خمینی بنیانگذار انقلاب اسلامی، به نقل از صحیفهی ایشان نقل شده است که در آن به کلیهی مسوولین و تمامی دستاندرکاران نظام جمهوری اسلامی ایران سفارش شده است که به هر شکل ممکن وسایل و موجبات ارتقای اخلاقی، اعتقادی، علمی و هنری جوانان را فراهم سازند و نسل جوان را تا مرز رسیدن به بهترین ارزشها و نوآوریها همراهی نمایند و روح استقلال و خودکفایی را در آنان زنده نگاه دارند. سپس سخنان رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای آورده شده است . آنچه که در سخنان ایشان بسیار چشمگیر و برجسته است دغدغهی ایشان نسبت به امر تحول در آموزش و پرورش است . ایشان به دو نکته اشاره دارند، نکتهی اول آن که از دیدگاه ایشان آموزش و پرورش شدیداً نیازمند یک تحول اساسی است و نکتهی دوم آن است که به نظر ایشان بهترین افراد و برجستهترین متفکرین و نخبگان کشور در زمینههای مختلف علمی، فرهنگی و ... باید طرح مزینی را برای آموزش و پرورش تدوین سازند؛ چراکه بنیان این نهاد و در واقع سازمان آموزش و پرورش برگرفته از مفاهیم و اندیشههای غربی است و از این رو، این نیاز مبرم وجود دارد که فلسفهی آموزش و پرورش اسلامی باید روشن و مشخص گردد و بر اساس این فلسفه است که باید افق آتی و آیندهی آموزش و پرورش کشور معلوم گردد . ضمناً به این نکته نیز اشاره نموده اند که در پشت واژهی تحول، کار بسیار گسترده و عظیمی نهفته است
در مقدمه ی سند تحول بنیادین، به این نکته اشاره شده است که عرصهی تعلیم و تربیت یکی از مهمترین زیرساختهای تعالی همه جانبهی کشور و ابزاری جدی در راستای ارتقای سرمایهی انسانی شایستهی کشور در زمینههای گوناگون است و از این رو، تحقق آرمانهای متعالی انقلاب اسلامی ایران همچون احیای تمدن عظیم اسلامی، حضور سازنده، فعال و پیشرو در بین ملتها و کسب آمادگی برای برقراری عدالت و معنویت در جهان در گرو تربیت انسانهای عالم، متقی و آزاده و خلاق است و این تعلیم و تربیت باید بتواند «حیات طیبه»، «جامعهی عدل جهانی» و «تمدن اسلامی –ایرانی» را تحقق بخشید. در پرتو چنین سرمایهی انسانی متعالی است که جامعهبشری آمادگی تحقق حکومت جهانی «انسان کامل» را پیدا میکند و در سایهی چنین حکومتی ظرفیت و استعدادهای بشری به شکوفایی و کمال خواهد رسید.
در فصل اول سند تحول بنیادین که تحت عنوان «کلیات» نامگذاری شده است، اصطلاحات و واژگان کلیدی به کار رفته در سند مورد بحث و بررسی قرار گرفتهاند و تعریف شدهاند.
مانند : «نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی» ، «تعلیم و تربیت»، «ساحتهای تعلیم و تربیت»، «نظام معیار اسلامی»، «شایستگیهای پایه»، «هویت»، «معلم و مربی» «جامعهی اسلامی»، «حیات طیبه»، «چشمانداز»، و «نظام دوری».
در فصل دوم که تحت بیانیهی ارزشها نامگذاری شده است، پس از بیان منابع ارزشی سند، به 30 گزارهی ارزشی که محور نظام تعلیم و تربیت است، اشاره شده است .
از مهمترین این گزاره ها میتوان به :
1- آموزه های قرآن کریم
2- آموزه های مهدویت و انتظار
3- میراث نظری و عملی حضرت امام خمینی (ره) و . . . اشاره کرد.
فصل سوم تحت عنوان «بیانیهی مأموریت» نامگذاری شده است که در این قسمت به این نکته اشاره شده است که نهاد آموزش و پرورش مأموریت دارد تا با تأکید بر شایستگیهای پایه، زمینهی دستیابی دانشآموزان در سنین لازمالتعلیم طی 12 پایهی تحصیلی (چهار دورهی سه ساله)، به مراتبی از حیات طیبه در ابعاد فردی، خانوادگی، اجتماعی و حتی جهانی را به صورتی منسجم و نظاممند، همگانی، عادلانه و الزامی در ساختاری کارآمد و اثربخش فراهم سازد و انجام این مهم نقشی زیرساختی در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی خواهد داشت.
فصل چهارم که تحت عنوان «چشمانداز» نامگذاری شده است؛ به ویژگیهای نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی در افق 1404 میپردازد. در این فصل مبحثی ذیل عنوان «مدرسه در افق چشم انداز» مطرح گردیده است که طی آن به این نکته اشاره شده است که بر پایه چشم انداز 1404 مدرسه جلوهای از تحقق مراتب حیات طیبه، کانون عرضهی خدمات و فرصتهای تعلیم و تربیت، زمینهساز درک و اصلاح موقعیت توسط دانشآموزان و تکوین و تعالی پیوستهی هویت آنان بر اساس نظام معیار اسلامی، در چارچوب فلسفه و رهنامهی نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران محسوب میشود.
فصل پنجم تحت عنوان «هدفهای کلان» نامگذاری گردیده است که در مجموع به 8 هدف کلان زیر اشاره شده است:
1- تربیت انسان متعهد 2- ارتقای نقش نظام تعلیم و تربیت 3- گسترش عدالت آموزشی
4- برقراری نظام کارآمد مدیریت انسانی 5- افزایش مشارکت همگانی
6- بهسازی در نظام برنامه ریزی آموزشی 7- افزایش کارایی در نظام تعیلم و تربیت
8- کسب موقعیت نخست تربیتی در منطقه و جهان اسلام
فصل ششم ذیل عنوان «راهبردهای کلان» نامگذاری شده است که در این فصل، مجموعاً به 15 راهبرد کلان اشاره شده است ، همچنین به این موضوع پرداخته شده است که هر یک از این راهبردهای کلان با کدام یک از اهداف کلان – که در فصل پیشین (یعنی فصل پنجم) –بدان اشاره شده است متناظر و مرتبط است.
اما مفصلترین و مبسوطترین فصل سند تحول بنیادین، فصل هفتم است که ذیل عنوان «هدف های عملیاتی و راهکارها» نامگذاری شده است. در این فصل، در مجموع فهرست 23 راهکار کلی مختلف بیان شده است که در ذیل هر راهکار، جزئیات اجرایی و عملیاتی آن نیز مطرح شده است
اهداف عملیاتی و راهکارهای سند تحول بنیادین :
1- پرورش درست تربیت یافتگان 2- تعمیق تربیت اسلامی 3- ترویج فرهنگ حیا و عفاف
4- تقویت بنیان خانواده 5- تأمین و بسط عدالت آموزشی
6- تنوع بخشی به محیط های یادگیری 7- افزایش نقش مدرسه
8- افزایش مشارکت نظام تعلیم و تربیت در تعالی کشور 9- جلب مشارکت ارکان موثر در تربیت 10- ارقای منزلت اجتماعی فرهنگیان 11- بازمهندسی اصول حاکم بر برنامه درسی تربیت معلم 12- تأمین رفاه فرهنگیان 13- افزایش نقش شوراهای آموزش و پرورش
14- متناسب سازی فضاهای تربیتی با ویژگیهای دانش آموزان
15- اصلاح محتوا و ارتقای جایگاه علوم انسانی 16- تنوع بخشی در ارائه خدمات آموزشی
17- استفاده از فناوری های نوین 18- نوآوری در نظام تعلیم و تربیت رسمی
19- استقرار نظام ارزشیابی و تضمین کیفیت
20- تأمین و تنوع بخشی منابع مالی و مدیریت مصرف 21- بازنگری ساختارهاو روشها
22- ارتقا و بهبود مستمر کیفیت نظام کارشناسی و مدیریت آموزشی
23- توسعه ظرفیت پژوهش و نوآوری
در نهایت، فصل هشتم سند تحول بنیادین (فصل پایانی) ذیل عنوان «چارچوب نهادی و نظام اجرایی تحول بنیادین آموزش و پرورش» نامگذاری شده است. در این فصل به این موضوع پرداخته شده است که برای تحقق اهداف و برنامههای سند ملی آموزش و پرورش در افق چشم انداز، سیاستگذاری، برنامهریزی و نظارت بر فرآیند تحول بنیادین در دو سطح صورت میپذیرد:
بخش اول یا سطح اول، سیاستگذاری و تصمیمگیری کلان و همچنین نظارت و ارزیابی راهبردی فرآیند تحول بنیادین نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی بر پایهی این سند است که این مهم بر عهدهی شورای عالی انقلاب فرهنگی است. اما سطح دوم یا بخش دوم مربوط به برنامه ریزی و نظام اجرایی است که در وهله ی اول شورای عالی آموزش و پرورش مسوولیت اجرایی سند را بر عهده دارد و در گام بعدی خود وزارت آموزش و پرورش مسوولیت نهادینه سازی و اجرای سند ملی آموزش و پرورش (شامل بنیان های نظری و سند تحول راهبردی) و طراحی و تدوین برنامه های اجرایی سند تحول راهبردی را بر عهده دارد. اما در مجموع به این نکته اشاره شده است که تمام دستگاه و نهادها خصوصاً رسانه ی ملی موظفند در چارچوب این سند با نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی همکاری لازم را به منظور تحقق اهداف تحول بنیادین آموزش و پرورش به عمل آورند و در پایان این فصل به موضوع نحوه ی ترمیم و به روز رسانی سند تحول بنیادین اشاره شده که طی آن این فرآیند در افق چشم انداز در بازه های زمانی پنج ساله از تاریخ تصویب آن و مطابق با بنیان های نظری سند ملی پس از تصویب از سوی شورای عالی آموزش و پرورش به تصویب نهایی شورای عالی انقلاب فرهنگی خواهد رسید.
سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ایران شامل یک جلد مبانی است که ۴۵۰ صفحه را در بر میگیرد و خود سند نیز ۶۳ صفحه دارد. بسیاری از مطالب موجود در سند به کتاب مبانی ارجاع کتاب مبانی به مسائل بنیادین مانند انسان‌شناسی، معرفت‌شناسی، روش تدریس و مبانی تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی میپردازد و به‌صورت جامع و کاملی به این موضوعات پرداخته است
خود سند شامل مقدمه، توضیحات و به‌ویژه اهداف آموزشی است. برای اولین بار در این سند به‌روشنی تعریف میشود که فارغ‌التحصیل مطلوب آموزش و پرورش ایران چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد. به‌علاوه، مدرسه به‌عنوان نهاد اصلی تعلیم و تربیت موظف به انجام چه وظایفی است و در چه حوزه‌هایی باید فعالیت کند
در ادامه، راهکارهای متعددی ارائه شده است. به‌طور کلی، سند شامل سه بخش اصلی است: مبانی، اهداف و راهکارها.
به‌عنوان مثال، هر مبنا می‌تواند ۴هدف و راهکار مرتبط با آن را داشته باشد.
یکی از مهمترین تقسیم‌بندی‌ها در این سند، ساحتهای تربیتی است
دانشآموزان باید به‌صورت متعادل در ۶ساحت کلی تربیت شوند
📷
این سند بر اهمیت تمام‌جانبه بودن تربیت و محوریت این ساحت‌ها با توجه به جنسیت تأکید ویژه‌ای دارد. به تبع این رویکرد، راهکارهایی ارائه می‌دهد. به‌عنوان مثال، مدرسه نباید تک‌بعدی باشد و باید از یک نظام آموزشی بالا به پایین پرهیز کند. همچنین برنامهریزی برای آموزش مهارت‌ها و ارائه خدمات مشاوره‌ای در تمام مدت تحصیل از جمله مواردی است که در این سند مطرح شده است. همچنین توجه ویژه‌ای به مناطق محروم و نیازهای خاص دانشآموزان آنها در این راستا در نظر گرفته شده است
این مطالب تحت عنوان چرخش‌های تحول‌آفرین از سند استخراج شده و به‌طور مشخص به ایجاد تغییرات بنیادی و مؤثر در نظام آموزشی کمک میکند. با توجه به این چرخش‌ها، سند تحول بنیادین تلاش دارد تا فرآیندهای آموزشی را به سمت کیفیت و اثربخشی بیشتر هدایت کند و به تربیت نسلی متعهد، خلاق و کارآمد در جامعه کمک کند
📷
نقد به سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
سند تحول بنیادین آموزش و پرورش با نقدهایی روبه‌رو است که می‌تواند در بهبود و کارایی آن مؤثر باشد. در زیر به برخی از این انتقادات اشاره میشود
فاصله بین نظریه و عمل
نخستین انتقاد به این سند این است که فلاسفه و نویسندگان آن به تئوری‌پردازی پرداخته‌اند و میان نظریه‌های ارائه‌شده و عمل در مدارس فاصله زیادی وجود دارد. این موضوع باعث میشود که اهداف و اصول مطرح‌شده در سند در عمل قابل تحقق نباشند.
آرمان‌گرایی افراطی
سند به شدت آرمانی نگارش شده است. به‌عنوان مثال، تعریف "دانش‌آموز مطلوب" به گونه‌ای است که عملاً به توصیف شخصیت‌های خیالی یا امامزاده‌ها می‌ماند. این امر نشان‌دهنده این است که در تعریف دانش‌آموز ایده‌آل، واقعیت‌های موجود در جامعه و مدارس نادیده گرفته شدهاند
کلی‌نگری و فقدان جزئیات
نقد دیگر به سند این است که آن به‌طور کلی و بدون دقت کافی نوشته شده است. این کلی‌نگری باعث میشود که هر فعالیتی را بتوان به‌گونه‌ای با مفاد سند مرتبط دانست. به‌عنوان مثال، برخی مسئولان می‌توانند فعالیت‌های خود را به راحتی با سند تطبیق دهند، حتی اگر این فعالیت‌ها در تضاد با اصول کلی سند باشند
عدم توجه به جایگاه نهادهای اجتماعی
درحالی که سند مدرسه را به‌عنوان پایگاه تحول اجتماعی معرفی کرده، جایگاه نهادهایی چون مسجد در این ساختار مشخص نیست. مسجد باید به‌عنوان کانون تحولی در هر محله در نظر گرفته شود و نمیتواند در کنار مدرسه نادیده گرفته شود
مخاطبان نامشخص سند
مخاطبان اصلی سند، یعنی معلمان، دانشآموزان و والدین، در این متن به‌روشنی مشخص نیستند. این فقدان تعریف دقیق از مخاطبان باعث میشود که مسئولان نتوانند به‌درستی وظایف خود را در راستای اجرای سند شناسایی کنند و به این ترتیب گره‌های زیادی در اجرا ایجاد شود
فشار بر معلمان و عدم تطابق با نیازهای آنان
مسئولان آموزش و پرورش با برگزاری جلسات فشرده برای معلمان در ارتباط با سند تحول، فشار زیادی به آنها وارد می‌کنند. این در حالی است که موضوعات مطرح‌شده در سند ممکن است ارتباطی با نیازها و چالش‌های روزمره معلمان نداشته باشد. به‌عنوان مثال، اگر سند تأکید کند که زنگ تفریح باید به شکل خاصی برگزار شود، مسئول استان نمی‌داند چه اقدام مشخصی باید انجام دهد.
فقدان نگاشت نهادی یا سازمانی
این سند از نگاشت نهادی یا سازمانی برخوردار نیست. در حالی که همه در نوشتن آن مشارکت داشته‌اند، اما هیچ‌گونه دستورالعمل مشخصی برای سازمان‌ها و نهادهای مربوطه، مانند سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی یا دیگر ادارات آموزش و پرورش ارائه نشده است. به‌علاوه، برای مثال مشخص نیست وزارت ورزش و جوانان چه نقشی در این فرآیند دارد
کلی‌گویی بدون اقدام مشخص
نظرات و اظهارات مطرح‌شده در سند به‌صورت کلی و بدون جزئیات کافی بیان شده است. به این ترتیب، اگرچه رئیس‌جمهور سند را امضا کرده و دستگاه‌ها موظف به همکاری در اجرای آن هستند، اما وظایف دقیق و مشخصی برای آنها تعیین نشده است
ضعف نظارتی شورای عالی
نظارت شورای عالی انقلاب فرهنگی و آموزش بر اجرای این سند نیز از نقاط ضعف دیگر آن به شمار می‌آید. نظارت‌های انجام‌شده معمولاً به‌طور مطلوب و کارآمد نبوده و این امر موجب نارضایتی در میان بسیاری از نهادهای آموزشی شده است.
سرنوشت سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
سند تحول بنیادین آموزش و پرورش پس از ابلاغ، قرار بود به مرحله اجرا درآید و طبق فصل ۸ آن، گزارش‌های سالانه‌ای درباره‌ی اجرای آن به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه شود. اما متأسفانه، در عمل، این گزارش‌ها به‌طور منظم و کافی منتشر نشده است. به‌عنوان مثال، از ۱۳۰ راهکار موجود در این سند، هیچ آمار مشخصی در خصوص آنچه عملیاتی شده و نتایج آن ارائه نشده است و در نهایت، گزارش‌های معتبری که بیانگر وضعیت اجرایی این سند باشند، از سوی آموزش عالی منتشر نشده است
تنها گزارشی که در این زمینه موجود است، مربوط به مرکز پژوهش‌های مجلس است که بیانگر این است که اجرای راهکارها به‌طور کلی در وضعیت مطلوبی قرار ندارد. قرار بود که بعد از گذشت پنج سال، این سند مورد بازنگری قرار گیرد، اما این بازنگری هیچ‌گاه انجام نشد و آنچه باید صورت می‌گرفت، محقق نشد
سال‌هاست که افراد مختلف هر اقدامی را به نام سند نسبت می‌دهند، در حالی که آن اقدامات ارتباطی با سند نداشته و تأثیری بر آموزش و پرورش نداشته است. هرچند کارهای پراکنده‌ای انجام شده، اما بسیاری از این اقدامات بدون هماهنگی با اهداف اصلی سند بوده است. به‌عنوان مثال، وزیر وقت ناگهان اعلام کرد که پایه‌های تحصیلی ابتدایی باید از ۵ سال به ۶ سال تغییر کند و این تغییرات در عرض چند ماه به اجرا درآمد. این تصمیم باعث شد که همه‌ی مدارس مجبور به اضافه کردن یک پایه تحصیلی شوند و مشکلاتی از جمله کمبود معلم و عدم تأمین کتب درسی به‌وجود آمد. این مشکلات ناشی از این واقعیت بود که سند تحول بر سیستم ۶-۳-۳ تأکید کرده بود، اما در عمل، این تغییرات به‌صورت اتفاقی و بدون برنامهریزی مناسب اجرایی شدند
زیرنظام ها
یکی از مسائل اصلی این است که سند به یک سری زیرسند یا زیرنظام نیاز داشته است که متأسفانه نگارش این زیرنظام‌ها سال‌ها به طول انجامید. در واقع، تا زمانی که رئیس‌جمهور وقت، یعنی حسن روحانی، سند را ابلاغ کند، 9 سال طول کشید و در نهایت، در سال ۱۳۹۷ آخرین ابلاغ‌ها صورت گرفت. این تأخیر در ابلاغ، نشان‌دهنده‌ی عدم هماهنگی و انسجام در فرآیند اجرایی سند بوده و سبب شده است که آموزش و پرورش در بسیاری از زمینه‌ها از اهداف خود دور شود
زیرنظام‌های سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
زیرنظام‌های سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به عنوان چارچوب‌های عملیاتی برای تحقق اهداف کلان سند طراحی شدهاند. این زیرنظام‌ها به‌طور مشخص به جنبه‌های مختلف نظام آموزشی پرداخته و به دنبال بهبود کیفیت و کارایی آموزش و پرورش در کشور هستند
راهبری و مدیریت تربیتی
این زیرنظام بر فرآیندهای مدیریتی و رهبری در نظام آموزشی تأکید دارد. هدف آن ارتقای کارآمدی و اثربخشی مدیران آموزشی و ایجاد نظامی منسجم برای راهبری تربیتی است. این زیرنظام به مدیریت مناسب و تعامل مؤثر بین نهادهای آموزشی و خانواده‌ها میپردازد
برنامه درسی
این زیرنظام شامل تدوین و طراحی محتوای درسی و برنامههای آموزشی است. هدف آن هم‌راستایی محتوای آموزشی با نیازهای اجتماعی و فرهنگی جامعه و ارتقای کیفیت یادگیری دانشآموزان است. در این راستا، برنامههای درسی باید به گونه‌ای طراحی شوند که قابلیت انطباق با تغییرات و نیازهای روز را داشته باشند
تربیت‌معلم و تأمین منابع انسانی
این زیرنظام بر اهمیت کیفیت نیروی انسانی در فرآیند آموزش تأکید دارد. برنامههای تربیت‌معلم باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که معلمان با مهارت‌ها و دانش‌های لازم برای تدریس مؤثر و خلاقانه آماده شوند. همچنین، این زیرنظام شامل تأمین و ارتقای مستمر صلاحیت‌های معلمان و کارکنان آموزشی است
تأمین و تخصیص منابع مالی
این زیرنظام به تأمین مالی مناسب برای اجرای برنامههای آموزشی و تربیتی میپردازد. تخصیص منابع مالی به‌صورت عادلانه و هدفمند به نهادهای آموزشی، از جمله اولویت‌های این زیرنظام است. هدف آن افزایش کارایی استفاده از منابع مالی و بهبود شرایط آموزشی در مدارس است
فضا، تجهیزات و فناوری
این زیرنظام به فراهم‌سازی فضاهای آموزشی مناسب و تجهیزات لازم برای فرآیند یاددهی و یادگیری میپردازد. همچنین، استفاده از فناوری‌های نوین در آموزش و پرورش، از جمله ابزارها و نرم‌افزارهای آموزشی، بخشی از اهداف این زیرنظام محسوب میشود
پزوهش و ارزیابی
ارزیابی‌های مستمر از عملکرد نظام آموزشی و برنامههای درسی، به منظور بهبود کیفیت آموزش و شناسایی نقاط ضعف و قوت، جزو وظایف این زیرنظام است. همچنین، ایجاد نظامی برای جمع‌آوری و تحلیل داده‌های مربوط به آموزش و پرورش نیز در این راستا مدنظر قرار میگیرد
برنامه درسی ملی
طبق سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، علاوه بر زیرنظام‌های تعیین‌شده، لازم بود که اسناد دیگری نیز تولید شود که یکی از آنها برنامه درسی ملی است. این سند به‌طور خاص به طراحی و تدوین محتوای درسی و اصول برنامهریزی آموزشی میپردازد و به‌عنوان مکملی برای اهداف سند تحول عمل میکند.
اهداف و محتوای برنامه درسی ملی
تعریف اهداف آموزشی
تعیین اهداف تربیتی و علمی برای ارتقاء توانمندی‌های دانشآموزان
تعیین محتوای درسی
مشخص کردن محتوای درسی متناسب با نیازهای فرهنگی و اجتماعی کشور
روش‌های تدریس و یادگیری
ارائه روش‌های نوین برای تسهیل فرآیند یاددهی و یادگیری.
ارزیابی و سنجش
تأکید بر ایجاد نظام ارزیابی مستمر و فرایندی برای سنجش یادگیری دانشآموزان
پشتیبانی از تربیت معلمان
آموزش و تربیت معلمان برای ارائه محتوای درسی با کیفیت
به‌طور کلی، برنامه درسی ملی به دنبال ایجاد نظام آموزشی منسجم و کارآمد است که به نیازهای واقعی جامعه و دانشآموزان پاسخ دهد و اجرای مؤثر آن نیازمند همکاری بین تمامی ذینفعان حوزه آموزش و پرورش است
قاعدتاً برنامه درسی ملی باید مبتنی بر سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نوشته می‌شد. اما متأسفانه به‌طرز عجیبی این دو سند به‌صورت جداگانه تدوین شدند و صرفاً ابلاغ برنامه درسی ملی بعد از سند تحول انجام شد. این عدم هماهنگی بین دو سند باعث بروز مشکلاتی در اجرای برنامه‌ها شده است.
به‌عنوان مثال، سند تحول به شش ساحت تربیتی اشاره میکند که باید در فرآیند آموزش و پرورش مورد توجه قرار گیرد. در حالی که برنامه درسی ملی یازده حوزه تربیت و یادگیری را معرفی میکند. منطقی است که سند تحول به‌عنوان مبنا در نظر گرفته شود و تمامی برنامه‌ها و اقدامات آموزشی بر اساس آن شکل گیرد، اما متأسفانه اینگونه نشد و دوگانگی در مفاهیم و اهداف این اسناد به‌وضوح مشاهده میشود.
این وضعیت نه‌تنها موجب سردرگمی در معلمان و دانشآموزان شده، بلکه روند تحقق اهداف آموزشی را نیز با چالش‌های جدی مواجه کرده است. برای دستیابی به یک نظام آموزشی کارآمد و منسجم، ضروری است که این دو سند به یکدیگر نزدیک‌تر شوند و در جهت هم‌افزایی و یکپارچگی اقدامات، بازنگری شوند. تنها در این صورت میتوان امیدوار بود که اهداف مورد نظر در راستای تحول بنیادین در آموزش و پرورش به‌طور مؤثر تحقق یابد
سند شایستگیهای پایه
سال گذشته، سند شایستگیهای پایه تدوین شد که در راستای اهداف تعیین‌شده در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به‌وجود آمد. در سند تحول تصریح شده است که یکی از اهداف اصلی آموزش، آموزش شایستگی‌ها، مهارت‌ها و ویژگیهای لازم به دانشآموزان است. این تأکید بر اهمیت شایستگی‌ها به‌عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از فرآیند یاددهی و یادگیری نشان‌دهنده نیاز به توجه بیشتر به این مقوله است
با این حال، در روند نگارش سند شایستگیهای پایه، به نظر می‌رسد که بسیاری از شایستگی‌ها به‌طور جامع و کامل در نظر گرفته نشده‌اند.
به‌عبارتی، کار بر روی شایستگی‌ها در این سند به‌گونه‌ای انجام نشده است که مشخص کند در هر سال تحصیلی چه مهارت‌هایی باید به دانشآموزان آموزش داده شود و این آموزش‌ها چگونه باید به کتب درسی منتقل شود
این موضوع نشان می‌دهد که اگرچه اقدامات خوبی انجام شده است، اما هنوز نیاز به یک رویکرد منسجم و هماهنگ وجود دارد تا اطمینان حاصل شود که همه شایستگی‌ها به‌درستی شناسایی و در برنامههای درسی گنجانده شوند. همچنین، ایجاد ارتباط بین سند شایستگیهای پایه و سند تحول بنیادین ضروری است تا بتوانیم یک نظام آموزشی یکپارچه و کارآمد داشته باشیم که واقعاً به نیازهای دانشآموزان پاسخگو باشد و آنها را برای ورود به دنیای واقعی آماده کند.
بدین ترتیب، انتظار می‌رود که با بازنگری در این اسناد و ایجاد هم‌افزایی بین آنها، مسیر رسیدن به اهداف کلان آموزش و پرورش کشور هموارتر گردد
وضع مطلوب سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
انسان مطلوب
تربیت افرادی با ویژگیهای اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی و علمی که توانایی حل مسائل زندگی را داشته باشند
ساحتهای شش‌گانه تربیتی
شامل اعتقادی، اقتصادی، علمی، اجتماعی، زیستی و زیبایی‌شناختی که به تربیت جامع دانشآموزان کمک میکند
برنامه درسی جامع
طراحی برنامههای درسی متناسب با نیازهای جامعه و جذاب برای دانشآموزان
مدرسه به عنوان نهاد نیمه محوری
مدارس باید با همکاری خانواده‌ها و مساجد و جامعه به فعالیت بپردازند
آموزش مهارت‌های زندگی
تأکید بر یادگیری مهارت‌های لازم برای زندگی و اشتغال
نظام ارزیابی مؤثر
ارزیابی فرآیندهای یاددهی و یادگیری به‌طور مستمر
تأمین منابع
تأمین منابع مالی، انسانی و فنی به‌منظور تحقق اهداف سند
همگرایی با نیازهای اجتماعی
سند باید با سایر برنامه‌ها و نیازهای اجتماعی همسو باشد
مشارکت خانواده و جامعه
ایجاد ارتباط مؤثر بین مدرسه، خانواده و جامعه برای تربیت بهتر دانشآموزان
هدف نهایی این است که نظام آموزشی به شکل جامع و هماهنگ به تربیت نسل آینده بپردازد و به ایجاد جامعه‌ای توانمند کمک کند
جمع بندی وضع مطلوب سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
طبق سند تحول بنیادین، در صورت اجرای مؤثر این سند، آموزش و پرورش جمهوری اسلامی به نقطه تراز مطلوب خواهد رسید. خروجی‌های این سند، انسانهای مطلوبی هستند که در آن تصویرسازی شدهاند. دستیابی به این هدف نیازمند عزم جدی و همت همگانی است تا فرآیند تحول به‌طور واقعی در نظام آموزشی پیاده‌سازی شود.
بردار قدرت
این مساله به‌طور مرسوم بردار قدرت چندانی ندارد، اما سند تحول بنیادین آموزش و پرورش مدافعان جدی دارد. این مدافعان شامل تمامی نهادهای حاکمیتی، شورای عالی انقلاب فرهنگی، مقام معظم رهبری، دولت‌ها و وزرای مختلف هستند که همگی بر اهمیت این سند تأکید دارند. در ظاهر، هیچ مخالفت جدی با این سند وجود ندارد، مگر در زمان ریاست‌جمهوری روحانی که در تلاش بود تا سند 2030 را اجرا کند و در آن زمان مقام معظم رهبری به‌طور صریح با این اقدام مخالفت کردند. با این حال، در آن دوره، همواره بر اجرای این سند تأکید شده و تلاش‌هایی برای عملیاتی‌کردن آن انجام شده است
افراد مؤثر و نهادهای مرتبط با اجرای سند تحول آموزش و پرورش
شورای عالی انقلاب فرهنگی:
این شورا به عنوان نهاد سیاست‌گذار، ناظر و ارزیاب در زمینه آموزش و پرورش عمل میکند. وظیفه اصلی این شورا، بررسی و تصویب سیاست‌های کلان آموزشی و همچنین نظارت بر اجرای آنها است
وزارت آموزش و پرورش
این وزارتخانه مسئولیت مستقیم در پیاده‌سازی و اجرای سند تحول را بر عهده دارد. توجه ویژه‌ای که در این وزارتخانه وجود دارد بیشتر معطوف به حقوق و مزایای معلمان است
وزیر آموزش و پرورش:
آقای علیرضا کاظمی در این سمت، مسئولیت هدایت و مدیریت آموزش و پرورش کشور را بر عهده دارند
دولت و مجلس
این دو نهاد نیز به عنوان مسئولین مستقیم در روند اجرای سند تحول، نقش مهمی ایفا می‌کنند. آنها با تصویب قوانین و تخصیص بودجه لازم، به تحقق اهداف سند کمک می‌کنند
قرارگاه شورای عالی آموزش و پرورش
دبیر کل این شورا، دکتر محمود امانی، نقش اساسی در
هماهنگی و ارتباط بین نهادها و سیاست‌گذاری‌های مربوط به آموزش و پرورش دارد
قرارگاه اجرایی‌سازی سند تحول
در دولت شهید رئیسی، یک قرارگاه برای پیگیری و تسریع در اجرای سند تحول تشکیل شد. ریاست این قرارگاه بر عهده دکتر علی پارسانیا، مشاور وزیر آموزش و پرورش، است. این قرارگاه با هدف تسهیل و تسریع در روند اجرایی سند، نظارت و هماهنگی بین نهادها را بر عهده دارد
به طور کلی این نهادها و افراد، با همکاری یکدیگر به دنبال ارتقای نظام آموزشی و تحقق اهداف سند تحول آموزش و پرورش هستند
اسناد موازی
در دوره‌ای اسناد موازی متعددی منتشر شد.
همانطور که اشاره شد یکی از آنها سند 2030 یونسکو بود که رهبری در زمان دولت روحانی مخالفت جدی با آن داشتند
اما در برخی بخش‌ها به‌طور غیررسمی ادامه یافت و شاید بتوان گفت خیانتی بود که رخ داد
اوایل دولت شهید رئیسی، سندی به‌نام سند انتظار ابلاغ شد که شامل دستوراتی برای آموزش و پرورش بود و رهبری به‌صورت غیرمستقیم نسبت به آن موضع‌گیری کردند و تأکید کردند که سند آموزش و پرورش باید اجرا شود و نیازی به نوشتن سند جدید نیست
اکنون، پس از 15 سال از ابلاغ سند تحول، احساس میشود که این سند نیاز به تکمیل دارد و گروه‌هایی در حال نوشتن نسخه ترمیمی آن هستند. این نسخه هنوز مصوب نیست و نظرها در حال جمع‌آوری است.
از سوی دیگر، گروه دیگری در قرارگاه اجرایی سند، نقشه راه اجرای آن را تدوین کرده‌اند تا مشخص شود که هر فرد چه وظیفه‌ای دارد. رهبری نیز حمایت کرده‌اند، زیرا در ابتدا تأکید کردند که باید نقشه راهی وجود داشته باشد. با این حال، وضعیت این قرارگاه در دولت جدید و ترکیب اعضای آن هنوز مشخص نیست و باید دید آیا این قرارگاه ادامه خواهد داشت یا خیر
با توجه نقاط ضعفی که مفصلا توضیح داده شد واجمالا نام میبرم
فاصله بین نظریه و عمل- آرمان‌گرایی افراطی- کلی‌نگری و فقدان جزئیات- عدم توجه به جایگاه نهادهای اجتماعی- مخاطبان نامشخص سند- فشار بر معلمان و عدم تطابق با نیازهای آنان- کلی‌گویی بدون اقدام مشخص- ضعف نظارتی شورای عالی
نظر نگارنده متن درباره سند تحول اینچنین است که از اساسا این سند اصلا قابل اجرا شدن نیست
به خاطر اینکه صرفا یک در باغ سبزی را به ما نشان داده است و این سند صرفا شامل بایسته هاست و گفته شده که باید در فلان مساله اینگونه بشود ولی چگونه این مساله اتفاق بیوفتد را هیچ توضیحی نداده است
هرچند داخل سند گزاره های خیلی مختصری هست که اجرایی هستند
ولی مابقی اصلا اجرایی نیست عملا و صرفا در حد نظریه میباشد
مثل اینکه خوب است که بچه ها کرامت داشته باشند خوب است که مدرسه پایگاه تحول باشد خوب است که بچه ها چند ساحتی آموزش ببینند
خوب است که معلم ها از نظر معیشت مشکلی نداشته باشن و...
و این یعنی صرفا یکسری خوب ها و بایسته ها جمع آوری شده است
درواقع جمع یک سری آرمان ها است و خلاصه علت آن است که فلاسفه سند را نوشته اند
درباره مسایل داخل سند حقیقتا اصلا قابلیت و پارامتری نداریم که اندازه بگیریم که اصلا اجرا شده اند یا خیر
یا درصورت اجرا چقدر اجرا شده است
به خاطر این مطلب هست که عملا قابلیت اجرایی ندارد
هرچند حتما سند خوبی هست و قابلیت دارد در راستای اهداف ما را راهنمایی کند
این سند به طور جدی نیاز به خرد شدن و تفسیر شدن و زیر قانون و زیر سند های بیشتری دارد که باید برای سند تصویب بشود که متاسفانه این کا ها در این سال ها اتفاق نیوفتاده است
حتی اگر فرض کنیم فردی در حال حاضر با قدرت بی نهایت و بودجه بینهایت
تصمیم به اجرا شدن سند بگیرد متاسفانه قطعا نمیتواند اجرا کند
در حال حاضر باید عده ای از متخصصین امر جلساتی برگزار کنند و از این سند چند لایه تفصیل استخراج کنند خصوصا درباره اجمالات سند و اینکه چگونه کم کم آن ها اجرایی بشود
که مع الاسف تا کنون این اتفاق نیوفتاده است
یک مثال ساده این است که مرکز پزوهش های مجلس قریب به 17 مورد قانون را بر شمردند که موجود هست و مجلس تصویب کرده است ولی سند کاملا خلاف آن ها را میگوید
با کمال تعجب در این همه سال آموزش و پرورش هیچ پیگیری ای در این زمینه نکرده است تا اصلاحیه هایی برای این مسایل ایجاد شود
اصل سند را هم چون شورای عالی آموزش تصویب کرده است و رهبری هم کلیت سند را تایید کردند
ولی در این همه سال حتی یک نفر مطرح نکرده است که این هارا اصلاح کنید و مشکلات را مطرح کند
علاوه بر این مطالب نیز تقریبا هیچ یک از مطالبات رهبری درباره سند در سالیان گذشته اجرایی نشده است
بنابراین متاسفانه باید بگوییم سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در حال حاضر قابل اجرا شدن نیست...
5سوالی که انشاالله پاسخ میدهم
چرا سند تا حالا اجرا نشده است؟
فرق اجرای سند با اجرایی‌سازی سند چیست؟
نسبت سند با روندهای جاری در آموزش و پرورش چیست؟
در شرایط فعلی اجرای سند رو باید از کجا شروع کرد؟
سند چرا این قدر طولانی هست؟ نمی‌توانست مثل سند۲۰۳۰ کوتاه باشه؟
منابع : مصاحبه با مهندس رضایی کارشناس سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی
سایت سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
سایت مرکز پزوهش های مجلس و سایت اندیشکده رهیافت
