سپندارمذگان یا اسفندگان یکی از جشنهای کهن ایرانی است که ریشه در فرهنگ زرتشتی و دوران هخامنشی دارد. این جشن نمادی از عشق، احترام به زن، مادر، زمین و زایندگی است و در تقویم باستانی ایران جایگاه ویژهای دارد.
در گاهشمار زرتشتی، روز پنجم از ماه اسفند که نام آن نیز سپندارمذ است، با نام این امشاسپند همنام میشود. به همین دلیل، این روز را جشن میگیرند. در تقویم هجری شمسی، این روز معمولاً با ۲۹ بهمن یا ۵ اسفند برابر است، بسته به نوع تقویم مورد استفاده.
واژهٔ "سپندارمذ" برگرفته از "سپنته آرمیتی" در اوستا است که به معنای فروتنی، عشق پاک، بردباری و مهر مادرانه است. سپندارمذ یکی از امشاسپندان مونث در آیین زرتشتی است که نماد زمین و زن محسوب میشود. در این روز، مردان به زنان هدیه میدهند و عشق و احترام خود را ابراز میکنند.
در گذشتههای دور، این روز به عنوان عید زنان شناخته میشد. مردان برای قدردانی از زنان، مادران و همسران خود هدیهای تقدیم میکردند. برخی از رسوم رایج این جشن عبارتاند از:
اهدای گل و هدیه به زنان
برگزاری مراسم خانوادگی و دورهمیهای عاشقانه
تهیه خوراکیهای سنتی و شیرینی
نوشتن پیامهای تبریک و عاشقانه
برخلاف ولنتاین که ریشهای غربی دارد، سپندارمذگان یک جشن کاملاً ایرانی و باستانی است. در سپندارمذگان، عشق نهتنها میان زوجها بلکه میان اعضای خانواده، بهویژه مادران و دختران، گرامی داشته میشود. این جشن بر پایه احترام، مهر و زایندگی بنا شده است، نه صرفاً روابط عاشقانه.
