شبکه‌های بلاکچینی به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین فناوری‌های دیجیتال، در سال‌های اخیر توجه بسیاری از پژوهشگران و متخصصان حوزه‌های مختلف را به خود جلب کرده‌اند. خالی از لطف نیست که این فناوری در مدیریت بحران و سوانح هم دخیل باشد. بلاکچین یک سیستم توزیع‌شده و غیرمتمرکز است که به کاربران امکان می‌دهد تا اطلاعات را به‌صورت شفاف، امن و بدون نیاز به واسطه‌های مرکزی مدیریت کنند. این ویژگی‌ها، بلاکچین را به ابزاری مناسب برای کاربردهای گوناگون، از جمله مدیریت بحران، تبدیل کرده است.
چند مزایا بلاکچین را ذکر کرده ام.
1. شفافیت و اعتمادسازی:
در شرایط بحران، مانند بلایای طبیعی، یکی از چالش‌های اصلی، مدیریت صحیح و به موقع اطلاعات است. شبکه‌های بلاکچینی با ایجاد یک دفتر کل عمومی و شفاف، امکان ثبت دقیق و غیرقابل تغییر اطلاعات را فراهم می‌کنند. این ویژگی موجب افزایش اعتماد میان افراد و سازمان‌های دخیل در مدیریت بحران می‌شود. به‌عنوان مثال، در زنجیره تأمین کمک‌های انسانی، بلاکچین می‌تواند تضمین کند که کمک‌ها به‌طور دقیق به دست نیازمندان می‌رسد و از فساد و سوءاستفاده جلوگیری شود.
2. غیرمتمرکز بودن:
یکی از نقاط قوت شبکه‌های بلاکچینی، غیرمتمرکز بودن آن‌هاست. در شرایط بحرانی که ممکن است زیرساخت‌های ارتباطی و مدیریتی سنتی مختل شوند، یک شبکه غیرمتمرکز می‌تواند به‌صورت مستقل و بدون نیاز به یک مرجع مرکزی عمل کند. این خاصیت می‌تواند در مواقع بحران‌هایی که نیاز به واکنش سریع و هماهنگ دارند، حیاتی باشد.
3. امنیت اطلاعات:
امنیت داده‌ها در شرایط بحرانی از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا هرگونه دستکاری یا از دست رفتن اطلاعات می‌تواند به عواقب جدی منجر شود. شبکه‌های بلاکچینی با استفاده از الگوریتم‌های رمزنگاری قوی و ساختار غیرقابل تغییر، امنیت بالایی را برای اطلاعات ثبت‌شده فراهم می‌کنند. این امر می‌تواند در مواقع بحران، مانند ثبت و ردیابی داده‌های پزشکی یا اطلاعات هویتی آوارگان، مفید واقع شود.
4. سرعت و کارایی:
در مدیریت بحران، زمان عامل کلیدی است. شبکه‌های بلاکچینی می‌توانند فرآیندهای پیچیده و زمان‌بر را بهبود بخشند. برای مثال، در جابجایی منابع و کمک‌های بین‌المللی، بلاکچین می‌تواند با حذف واسطه‌ها و کاهش بوروکراسی، فرآیندها را تسریع کند. این امر باعث می‌شود تا کمک‌ها سریع‌تر به مناطق آسیب‌دیده برسد و اثرات بحران کاهش یابد.
5. شفافیت مالی و ردیابی کمک‌ها:
در بحران‌ها، مدیریت مالی و ردیابی کمک‌ها چالش‌برانگیز است. شبکه‌های بلاکچینی می‌توانند با ثبت تراکنش‌ها به‌صورت شفاف و غیرقابل تغییر، امکان ردیابی دقیق کمک‌های مالی و منابع را فراهم کنند. این کار باعث کاهش فساد و سوءاستفاده از منابع می‌شود.
جمع‌بندی و نتیجه گیری:
استفاده از شبکه‌های بلاکچینی در مدیریت بحران به دلیل ویژگی‌هایی مانند شفافیت، امنیت، غیرمتمرکز بودن و سرعت، می‌تواند بهبود چشمگیری در کارایی و اثربخشی فرآیندهای بحران ایجاد کند. با این حال، برای بهره‌برداری بهینه از این فناوری، نیاز به توسعه و آزمایش بیشتر و همچنین همکاری گسترده‌تر میان دولت‌ها، سازمان‌ها و جامعه جهانی است. باید بپذیریم در عصر حاضر که هوش مصنوعی جهان را احاطه کرده است، باید روش های سنتی را کنار گذاشته و به روش های نوین جهت حل مسائل پرداخت.
