بسیاری از افراد تصور می‌کنند که فقط فعالیت‌های غیر قانونی در جهت سر باز زدن از پرداخت مالیات را فرار مالیاتی می‌گویند. این در حالی است که هرگونه فعالیت قانونی و غیرقانونی که منجر به عدم پرداخت مبلغ تعیین شده برای مالیات شود، فرار مالیاتی می‌گویند. فرد تحت هر شرایطی، باید مبلغی که سازمان مالیات کشور برای او تعیین می‌کند را پرداخت کند. گاهی برخی افراد با ارائه مدارک جعلی، صوری یا حتی عدم ارائه مدارک کافی فروش و امثال آن، سعی در گمراه کردن اداره مالیات می‌کنند تا بتوانند مالیات کمتری پرداخت کنند. به کلیه فعالیت‌هایی که به این موضوع کمک می‌کند، فرار مالیاتی گفته می‌شود.
در مقاله قصد داریم تا به‌صورت کامل جرم فرار مالیاتی را بررسی کنیم. در قانون جرم‌انگاری، این جرم به کرات دیده می‌شود. بر اساس ماده 199 و 200 قانون مالیات‌های مستقیم، کلیه اشخاص حقیقی یا حقوقی برابر با مقررات قانونی موظف به کسر و ایصال مالیات مودیان هستند. اگر در این را شاهد بودند، باید علاوه بر مسئولیت تضامنی که با مودی در پرداخت مالیات خواهند داشت، مشمول را نیز جریمه کنند. این جریمه معادل 20 درصد مالیات پرداخت نشده خواهد بود. برای این قانون یک تبصره با نام تبصره 199 وجود دارد. بر اساس این تبصره در صورتی که متخلفان دولتی مسئول کسر مالیات وزارت‌خانه‌ها، موسسات یا شرکت‌های دولتی یا شهرداری باشند، مشمول مجازات بر اساس قانون تخلفات اداری خواهند بود.
جالب است بدانید برخی بی‌آنکه بدانند، دست به این جرم می‌زنند. پس بعد اینکه جرم فرار مالیاتی را متوجه شدیم، باید انواع فرار مالیاتی را بشناسیم. به این ترتیب می‌توانید که چه فعالیت‌های مصداق کامل فرار مالیاتی محسوب می‌شوند. جالب است بدانید تمامی تلاش‌ها برای عدم پرداخت مالیات، فرار مالیاتی محسوب می‌شود. معمولاً دست بردن در ترازنامه و حساب‌های سود زیان شرکت، ساده‌ترین و رایج‌ترین نوع فرار مالیاتی محسوب می‌شود.
از نظر سازمان امور مالیاتی کشور عدم ارائه اظهارنامه مالیاتی، ترازنامه و حساب سود زیان شرکت طی سه سال متوالی، مصداق فرار مالیاتی به حساب می‌آید. مخفی کردن هر نوع فعالیت اقتصادی که منجر به کسب درآمد فرد یا شرکت است نیز از دیگر انواع فرار مالیاتی محسوب می‌شود. اگر فرد مسئول پرداخت مالیات، مالیات را به موقع پرداخت نکند نیز شاید نوعی از فرار مالیاتی به حساب می‌آید. در شرایطی که فرد بخواهد معاملات یا قراردادهای خود را به‌صورت صوری به عقد فردی دیگر در بیاورد تا بتواند از پرداخت مالیات حاصل از سود آن قرارداد یا معامله سرباز زند نیز مصداق بارز جرم فرار مالیاتی خواهد بود. همچنین اگر یک فرد از کارت بازرگانی دیگران برای واردات یا صادرات یا هرگونه فعالیت اقتصادی مشابه استفاده کرده باشد، از نظر قوانین مالیاتی یک مجرم تلقی می‌شود.
در بخش‌های قبلی در خصوص انواع محکومیت قانونی صحبت کردیم. حال در ادامه درباره تنبیه‌های مختلف جرم فرار مالیاتی بیشتر اطلاعات کسب می‌کنیم.
در بخش‌های قبلی گفتیم که افراد یا موسسات با دستکاری در اسناد و مدارک خود سعی در فریب مامور مالیاتی و ممیز دارند. به این ترتیب مبلغ کمتری را در مقایسه با مبلغی که موظف به پرداخت آن هستند را پرداخت می‌کنند. از طرف دیگر گفتیم که فرد بعد آشکار شدن جرم فرار مالیاتی، موظف به پرداخت مالیاتی خواهد بود که از آن فرار کرده است. وقتی که اسناد کامل نیستند، چطور این کار را انجام می‌دهند؟ در حقیقت در چنین شرایطی مالیات به شکل علی‌الراس محاسبه می‌شود. حتی در شرایطی که فرد یا موسسه با ممیز همکاری نکند و اسناد مورد نیاز را ارائه ندهد نیز از شیوه علی‌الراس استفاده می‌کنند.
در خصوص جریمه و حبس در بخش‌های قبلی نیز صحبت کردیم. این جریمه به‌صورت مستقیم شامل حال افرادی خواهد بود که به‌صورت مستقیم اقدام به فرار مالیاتی کردند یا در آن دست داشتند.
این موضوع یکی از تنبیه‌هایی است که شامل حال افرادی می‌شود که مرتکب جرم فرار مالیاتی شده‌اند. قوانین مالیاتی دارای انواع معافیت و بخشودگی است. وقتی که فرد قادر به استفاده از این معافیت‌ها نباشد، یک تنبیه بسیار سخت برای او خواهد بود. این تنبیه برای انواع شرکت، موسسه یا اشخاص حقیقی صادر می‌شود.
بر اساس ماده قانون 202 مالیات‌های مستقیم سازمان امور مالیاتی، این سازمان می‌تواند تا از خروج بدهکاران مالیاتی، مدیران حقوقی و مشمولان مالیاتی جلوگیری کند. در صورتی که یک شرکت بدهکار مالیاتی باشد، ممنوع الخروج شدن هیئات مدیره نیز محتمل خواهد بود.
متأسفانه بسیاری از اشخاص یا افراد برای فرار مالیاتی، نقل و انتقال‌های صوری به حساب اعضای خانواده خود از جمله همسر، پدر، مادر، فرزند، خواهر یا برادر انجام می‌شدهند. در صورت تشخیص این جرم فرار مالیاتی، تمامی اسناد نقل و انتقال مالی بین این اشخاص باطل اعلام می‌شود. سازمان مالیات کشور برای این کار از مراجع قضایی باید اقدام کند.
تا به اینجا، با تمامی مصادیق انواع فرار مالیاتی آشنا شدید. همچنین مجازات جرم فرار مالیاتی و تنبیه‌های آن برای اشخاص حقیقی و شرکت‌های حقوقی دولتی و غیردولتی را متوجه شدید. در نظر داشته باشید که فرار مالیاتی جرم بزرگی است و برای کاهش مالیات می‌توانید از معافیت‌ها و بخشودگی‌های مختلف به به‌صورت قانونی با کمک یک مشاور مالیاتی استفاده کنید.
