استخدام وکیل برای پیگیری پرونده‌های حقوقی گاهی می‌تواند با مشکلاتی همراه باشد. اگر وکیلی در هنگام انجام وظایف خود دچار تخلفی شود که به موکل آسیب برساند، موکل می‌تواند با شکایت از وکیل در کانون وکلا، خسارت پیش آمده را جبران کند. برای این منظور، باید به کانون وکلایی که وکیل عضو آن است، مراجعه کرد. سپس شکایت به دادسرای انتظامی وکلا ارجاع داده می‌شود تا موجه یا ناموجه بودن آن بررسی شود.
برای شکایت از وکیل در کانون وکلا، موکل باید دلایل و شواهد خود را به دقت بررسی کرده تا از موجه بودن آنها اطمینان حاصل کند. پس از آن، می‌تواند فرایند شکایت خود را پیش ببرد. در صورت موجه بودن دلایل، موکل باید به کانون وکلا مراجعه کرده و یک شکایت‌نامه رسمی تنظیم کند. پس از ثبت شکایت، پرونده به دادسرای انتظامی ارجاع می‌شود و ممکن است به صدور رای کیفرخواست یا قرار منع تعقیب منجر شود. اگر کیفر خواست صادر گردد، دادگاه انتظامی وکلا به بررسی و دادرسی پرونده می‌پردازد و در صورت لزوم، مجازاتی براساس قوانین موجود برای وکیل خاطی تعیین می‌شود.
برای شکایت از وکیل در کانون وکلا، موکل می‌تواند به صورت کتبی یا شفاهی شکایت خود را تسلیم کند. علاوه بر موکل، رئیس کانون وکلا، رئیس شعبه اول دادگاه عمومی شهرستان، رئیس شعبه اول دادگاه تجدید نظر و دادستان نیز می‌توانند تخلفات وکیل را به دادسرای انتظامی وکلا گزارش دهند. شکایت کتبی در دفتر کانون ثبت می‌شود و شکایت شفاهی در قالب صورت‌جلسه تدوین می‌گردد که توسط شاکی امضا می‌شود. این شکایت پس از ثبت توسط وکیل به دادسرای انتظامی وکلا و دادستان انتظامی کانون ارسال شده تا مورد بررسی قرار گیرد. دادسرای انتظامی وکلا به اتهامات وکیل رسیدگی می‌کند و در صورت اثبات تخلفات، کیفرخواست صادر خواهد شد.
آیین نامه قانون استقلال کانون وکلا در مواد 61 تا 67 به تشریح مقررات مربوط به شکایت از وکلا پرداخته است.
شکایت از تخلفات وکیل می‌تواند به صورت کتبی یا شفاهی مطرح شود. شکایات کتبی در دفتر کانون ثبت شده و رسیدی به شاکی داده می‌شود، سپس به دادستان ارسال می‌گردد. شکایات شفاهی نیز در صورت‌جلسه ثبت و به امضای شاکی می‌رسد. دادستان یا یکی از معاونان، مسئول بررسی و اظهارنظر در مورد این شکایات است.
اگر رئیس کانون از هر طریق از تخلف یا سوء اخلاق وکیلی مطلع شود و آن را قابل توجه بداند، موضوع را به دادسرا ارجاع می‌دهد. دادسرا موظف است به این موضوع رسیدگی کرده و نظر خود را اعلام کند.
پس از بررسی شکایات، اگر دادستان عقیده به تعقیب وکیل داشته باشد، ادعا نامه‌ای تنظیم و پرونده را به دادگاه می‌فرستد. در غیر این صورت، قرار منع تعقیب صادر می‌کند.
قرار منع تعقیب می‌تواند توسط شاکی یا رئیس کانون، ظرف ده روز پس از ابلاغ در دادگاه انتظامی وکلا مورد تجدید نظر قرار گیرد. اگر دادگاه قرار منع تعقیب را تایید کند، قطعی می‌شود. در غیر این صورت، دادگاه در صورت تشخیص امکان تعقیب به بررسی و صدور حکم می‌پردازد.
پس از تنظیم ادعانامه یا درخواست رسیدگی توسط افراد مجاز و آماده شدن پرونده برای بررسی، نسخه‌ای از ادعانامه یا درخواست توسط مامور کانون یا از طریق پست سفارشی به متهم ارسال می‌شود. اگر متهم در فاصله‌ای کمتر از 60 کیلومتر از مرکز قرار داشته باشد، باید طی 10 روز از زمان ابلاغ پاسخ دهد. برای متهمان در فاصله بیش از 60 کیلومتر از مرکز، مهلت پاسخگویی یک ماه است.
پس از دریافت پاسخ متهم یا پایان مهلت تعیین شده، زمان رسیدگی به دادستان اطلاع داده می‌شود و دادگاه در موعد مقرر به بررسی پرونده و صدور حکم می‌پردازد. در صورت نیاز به توضیحات بیشتر از دادستان یا متهم، این توضیحات در جلسه رسیدگی ارائه می‌شود. اگر توضیحاتی از سوی متهم نیاز باشد، این موضوع در صورت‌جلسه ثبت شده و به متهم اطلاع می‌دهند تا در زمان مشخص به صورت حضوری یا کتبی توضیحات خود را ارائه دهد. اگر متهم در زمان تعیین‌شده پاسخ ندهد و یا حضور نیابد، دادگاه به صورت غیابی حکم صادر می‌کند و این حکم به عنوان حضوری تلقی می‌شود.
برای شکایت از وکیل در کانون وکلا نکات قابل توجهی وجود دارد، برخی از این نکات کلیدی شامل موارد زیر است:
این اقدامات مانع از پیگیری انتظامی نمی‌شود، اما استرداد شکایت می‌تواند منجر به تخفیف مجازات شود.
پیگیری انتظامی مانع از پیگیری مدنی یا کیفری نیست.
در صورت تخلف وکیل طرف مقابل، امکان شکایت از او نیز وجود دارد.
دلایل مطرح کردن شکایت از وکیل در کانون وکلا
تخلفاتی که ممکن است توسط وکیل واقع شود متنوع هستند و هر کدام مجازات متفاوتی دارند که برخی از آنها به این شرح است:
● غیبت در جلسات دادرسی و عدم ارائه لایحه دفاعیه
● استعفا در شرایطی با فرصت محدود موکل برای معرفی وکیل جدید
● افشای اسرار پرونده یا اطلاعات موکل در شرایط غیرقانونی
● عدم ارائه نسخه‌ای از وکالت‌نامه به موکل
● خیانت به اعتماد موکل
● تبانی با طرف مقابل پرونده
● دریافت هزینه بیشتر از تعرفه بدون توافق با موکل
● کسب وکالت از طریق روش‌های نادرست و فریبکارانه
● دلالی
● دریافت پول برای نفوذ در تصمیمات مقامات مسئول
موکل با داشتن دلایل موجه می‌تواند این موارد را به عنوان پایه‌ای برای شکایت از وکیل مطرح کند و از حقوق خود دفاع نماید.
پس از تنظیم کیفرخواست، پرونده به دادگاه انتظامی وکلا ارسال می‌شود تا تصمیم نهایی اتخاذ گردد. صدور کیفرخواست به معنای تایید تخلف وکیل نیست، بلکه نشان‌دهنده امکان صحت اتهامات مطرح شده است. با دریافت پرونده، دادگاه نسخه‌ای از ادعانامه را به وکیل ابلاغ می‌کند.
در مواردی که توضیحات وکیل لازم باشد، او برای دفاع از خود احضار می‌شود. در غیر این صورت، دادگاه بدون تشکیل جلسه رسیدگی، حکم صادر می‌کند. دادگاه ممکن است، وکیل را مقصر شناخته و مجازاتی برای او تعیین کند یا او را تبرئه نماید. مجازات‌هایی که امکان دارد برای وکیل در نظر گرفته شوند عبارتند از:
● اخطار کتبی
● توبیخ با ثبت در پرونده
● توبیخ با انتشار در مجله و روزنامه کانون
● تنزل درجه وکالت
● ممنوع بودن از وکالت از سه ماه تا سه سال
● محرومیت دائمی از حرفه وکالت
برای شکایت از وکیل در کانون وکلا به دلیل احتمال تخلفات در انجام وظایف، ابتدا موکل باید دلایل و شواهد خود را جمع‌آوری و بررسی کرده تا اطمینان حاصل کند که شکایت موجه است. سپس با تهیه یک شکایت‌نامه به کانون وکلا مراجعه کرده و پرونده را به دادسرای انتظامی وکلا ارجاع دهد. در این مرحله، ممکن است کیفرخواست صادر یا قرار منع تعقیب داده شود. در صورت صدور کیفرخواست، دادگاه انتظامی وکلا به بررسی پرونده وکیل متخلف پرداخته و حکمی صادر می‌کند که شامل اخطار، توبیخ یا محرومیت از وکالت می‌شود.
ابتدا موجه یا بلاوجه بودن شکایت علیه وکیل در دادسرای انتظامی وکلا بررسی می‌شود. در صورت صدور کیفرخواست توسط دادسرا، پرونده به دادگاه انتظامی وکلا ارجاع داده می‌شود.
بله، در صورتی که شاکی احساس کند، رای دادگاه انتظامی وکلا ناعادلانه است، می‌تواند از این رای در دادگاه عالی انتظامی قضات شکایت کند.
● نام، نام‌خانوادگی، نام پدر و نشانی دقیق شاکی.
● دلیل شکایت و همچنین ذکر تاریخ و محل وقوع جرم.
● خسارات مالی که شاکی متحمل شده و برای جبران آن درخواست داده است.
● مشخصات و نشانی وکیلی که از او شکایت دارد (در صورت امکان).
● دلایل و اسامی و مشخصات و نشانی گواهان (در صورت امکان)
منبع: رامین پورعطا
