کود NPK ترکیبی ارزشمند از سه عنصر حیاتی نیتروژن (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K) است که نقش کلیدی در رشد، ریشهزایی و باردهی گیاهان دارد. انتخاب درست نسبت NPK متناسب با نوع محصول، مرحله رشد و شرایط خاک، میتواند عملکرد نهایی را بهطور چشمگیری افزایش دهد. برای مثال، محصولات میوهای به پتاسیم بیشتری نیاز دارند، در حالیکه سبزیجات بر نیتروژن تکیه دارند. استفاده نادرست از کود NPK نهتنها بازده را کاهش میدهد، بلکه به خاک نیز آسیب میزند. بنابراین، شناخت دقیق نیاز گیاهان و انتخاب کود مناسب، راز موفقیت در کشاورزی پایدار و پربازده است.
کود NPK (نیتروژن، فسفر، پتاسیم) از پرکاربردترین و اثرگذارترین کودهای شیمیایی در کشاورزی و باغبانی است. نیتروژن برای رشد رویشی، فسفر برای تقویت ریشه و پتاسیم برای افزایش مقاومت درختها ضروری است در این مقاله، مرور جامعی خواهیم داشت بر بهترین انواع کود برای درختان، با تاکید ویژه بر نسبتهای مناسب N–P–K.
نسبت عناصر متعادل: چرا ۲۰–۲۰–۲۰ از پرطرفدارهاست؟
نسبتهای متوازن مانند ۲۰–۲۰–۲۰ برای تمامی مراحل رشد گیاه کاربردیاند. نیتروژن رشد عمومی، فسفر توسعه ریشه و پتاسیم کیفیت میوه را تقویت میکند .
نسبت تخصصی: مثلاً ۱۰–۵۲–۱۰ برای توسعه ریشه نهال
این نسبت با فسفر بالا، برای تشکیل ریشه قوی مناسب است. برای نمونه، ۱۰–۵۲–۱۰ اغلب در هیدروپونیک یا تقویت نهال استفاده میشود.
نسبت N–P–K
مناسب برای تمام محصولات کشاورزی
مزایای انواع کودهای npk
۲۰–۲۰–۲۰
رشد عمومی، گلدهی، میوهدهی
درصد متعادل برای انواع گیاهان
۱۰–۵۲–۱۰
تقویت ریشه، نهال، هیدروپونیک
فسفر بالا، توسعه سریع ریشه
۳۶–۱۲–۱۲
گلدهی، باردهی (برای توت و هندوانه)
پتاسیم و نیتروژن نسبتا بالا
کوددهی ریشهای: معمولترین روش برای تغذیه کامل
محلولپاشی (Foliar): برای جذب سریع در شرایط خاکی خاص
بهترین زمانهای مصرف کودهای ان پی کا
رشد فعال: بهویژه در بهار و تابستان
هنگام نشانههای کمبود عناصر
قبل از دورههای تنش خشکی یا سرما
بسته به نسبت NPK، گونه درخت، و وضعیت خاک متغیر است؛ توصیه میشود طبق دستور تولیدکننده یا متخصص عمل شود. مثلا برای ۲۰–۲۰–۲۰ محلولپاشی ماهیانه در طول فصل رشد مناسب است .
به نقل از سایت داراکود
کود NPK یا کود ماکرو محصولی است که شامل سه عنصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم به صورت ترکیبی یا جداگانه می باشد. استفاده از کود npk یکی از مهمترین اقدامات برای تامین نیازهای تغذیهای گیاهان است. این کود که ترکیبی از سه عنصر اصلی مورد نیاز گیاهان است، نقش حیاتی در رشد و توسعه آنها دارد.
نیتروژن به رشد برگها و ساقهها کمک میکند. فسفر یکی از عناصر کلیدی برای رشد گیاه است که نقش مهمی در ریشهزایی و تولیدمثل دارد. استفاده از کود ریشه زایی حاوی فسفر میتواند به تقویت ریشهها و بهبود سلامت گیاه کمک کند. و پتاسیم نیز به تقویت مقاومت گیاهان در برابر بیماریها و استرسهای محیطی می پردازد.
آزمایش خاک یا برگ → تعیین کمبودها
۲. انتخاب نسبت مناسب NPK (۲۰–۲۰–۲۰ یا اختصاصی)
۳. مصرف بهصورت ریشهای و/یا محلولپاشی
۴. تنظیم دورههای تکرار و بررسی مجدد خاک هر فصل
برای رسیدن به بهترین نتیجه در باغداری و کشاورزی، اینکه بدانید کدام نسبت NPK برای چه منظوری مناسب است کلیدی است:
برای رشد عمومی: ۲۰–۲۰–۲۰
برای توسعه ریشه و نهال: ۱۰–۵۲–۱۰
برای افزایش کیفیت و مقاومت محصول: نسبتهای پتاسیم بالا مانند ۳۶–۱۲–۱۲
همراه با آزمایش خاک، شرایط اقلیمی و زمانبندی مصرف میتوان بهترین اثر را گرفت.
پاسخ: برای درختان میوه معمولاً از کودهایی با نسبت ۱۵–۱۵–۱۵ یا ۱۲–۱۲–۳۶ استفاده میشود. در مراحل رشد اولیه نسبتهای متعادل مثل ۲۰–۲۰–۲۰ مناسب هستند، اما در دوره گلدهی و باردهی، پتاسیم باید بیشتر باشد تا کیفیت و طعم میوهها بهتر شود.
پاسخ: بسته به نوع گیاه و شرایط خاک، کود NPK را میتوان ۲ تا ۴ بار در سال استفاده کرد. برای درختان میوه: یکبار در بهار، یکبار قبل از گلدهی، و یکبار پس از تشکیل میوه توصیه میشود. برای محصولات زراعی یا سبزیجات، مصرف دورهای (هر ۲ تا ۴ هفته) در فصل رشد مؤثر است.
پاسخ: بله. مصرف بیشازحد کود NPK میتواند منجر به سوختگی ریشه، تجمع نمک در خاک، آلودگی منابع آب و کاهش تعادل عناصر غذایی شود. همیشه بهتر است طبق نیاز گیاه، آزمون خاک و توصیه کارشناسان کوددهی انجام شود.
