هیتر تابشی یکی از موثرترین تجهیزات گرمایشی در محیطهای صنعتی، گلخانهای، کارگاهی و ورزشی است. این دستگاه با تولید حرارت مادونقرمز، گرما را مستقیم به سطوح و افراد منتقل میکند و به همین دلیل در مقایسه با بخاریهای هوای گرم راندمان بسیار بالاتری دارد. با وجود قدرت و دوام بالای این سیستمها، نگهداری مستمر عامل اصلی برای عملکرد پایدار و جلوگیری از افت راندمان محسوب میشود.
در این مقاله، یک راهنمای کامل و تخصصی درباره نگهداری، سرویس و مراقبت اصولی از هیتر تابشی ارائه شده است تا بتوانید طول عمر دستگاه را افزایش دهید و محیطی ایمنتر و گرمتر ایجاد کنید.
گرمایش تابشی در معرض حرارت زیاد، گردوغبار و رطوبت قرار دارد. این شرایط باعث میشود دستگاه در صورت عدم سرویس مناسب دچار مشکلات زیر شود:
کاهش توان تابشی
افزایش مصرف گاز
بروز احتراق ناقص
ایجاد دود یا بوی نامطبوع
کاهش طول عمر قطعات داخلی
خطرات ایمنی مثل نشتی گاز
به همین دلیل، نگهداری صحیح این دستگاه برای تضمین کارایی، ایمنی و صرفهجویی در مصرف انرژی ضروری است.
مشعل، نقطه اصلی تولید حرارت است و کوچکترین مشکل در آن باعث افت کیفیت گرمایش میشود. موارد مهمی که نیاز به بررسی دورهای دارند شامل:
وضعیت الکترود جرقهزن
پاکسازی اطراف نازل مشعل
کنترل شعله از نظر رنگ و پایداری
بررسی فن مشعل در مدلهای فندار
حذف رسوبات و دوده از محفظه
شعله استاندارد باید آبی و پایدار باشد؛ تغییر رنگ نشانهای از احتراق ناقص یا کمبود هوا است.
رفلکتور (بازتابدهنده) وظیفه هدایت انرژی تابشی را دارد. اگر سطح آن کدر یا آلوده باشد، میزان بازتاب و انتقال حرارت تا حد قابل توجهی کاهش مییابد.
برای مراقبت مؤثر:
سطح رفلکتورها را با یک دستمال نرم و خشک پاک کنید
از مواد شوینده خورنده استفاده نکنید
خط انداختن روی سطح براق رفلکتور باعث افت راندمان میشود
بازتابدهنده تمیز میتواند تا ۱۵ تا ۲۰ درصد راندمان گرمایی را افزایش دهد.
بخاری تابشی معمولاً با گاز شهری یا گاز مایع کار میکند و این موضوع ضرورت بررسی دقیق اتصالات گاز را افزایش میدهد.
موارد ضروری:
تست نشتی گاز با کف صابون
کنترل سلامت شیلنگها و مهرههای اتصال
بررسی رگلاتور فشار
توجه به علائم نشتی مانند بوی گاز یا زرد شدن شعله
هرگونه نشتی حتی جزئی باید جدی گرفته شود.
در مدلهای دودکشدار، مسیر خروج دود باید بدون انسداد و کاملاً استاندارد باشد. تجمع دوده یا انسداد مسیر میتواند:
سلامت دستگاه را کاهش دهد
باعث احتراق ناقص شود
خطرات جدی ایجاد کند
همچنین باید دقت کرد که دودکش دارای شیب مناسب و اتصالات محکم باشد.
هیتر تابشی معمولاً از سقف بهصورت آویز نصب میشود. بنابراین ایمنی سازه نگهدارنده اهمیت زیادی دارد.
توصیه میشود:
بستها، پیچها و زنجیرهای نگهدارنده مرتباً بازبینی شوند
وجود زنگزدگی در اتصالات فلزی رفع شود
از وارد شدن فشار اضافی یا ضربه به سازه جلوگیری شود
همچنین باید فاصله هیتر با سقف و کف با استاندارد تولیدکننده مطابقت داشته باشد.
در مدلهایی که از کنترلر دیجیتال، ترموستات یا فن برقی استفاده میکنند، بخش الکتریکی اهمیت ویژه دارد.
نکات ضروری:
بررسی سیمکشی برای اطمینان از عدم پارگی
کنترل عملکرد ترموستات و سنسورها
تمیزکاری تابلو برق
روشنکردن دستگاه برای تست عملکرد موتور فن
گرمای بیش از حد میتواند باعث پوسیدگی عایق سیمها شود.
در برخی مدلهای تابشی (مخصوصاً سرامیکی یا لولهای با فن دمنده)، عملکرد صحیح فن ضروری است.
یک فن آسیبدیده میتواند:
موجب احتراق ناقص شود
دمای مشعل را بیش از حد بالا ببرد
مصرف انرژی را افزایش دهد
پرز و گردوغبار باید از روی پرهها و اطراف فن بهطور مرتب تمیز شود.
ناخالصیهای گاز باعث دودهزدگی و گرفتگی نازل میشوند و بازده حرارتی را کاهش میدهند.
ارتفاع نامناسب باعث توزیع نامتعادل گرما میشود. هر مدل هیتر ارتفاع نصب خاص خود را دارد.
هیچ ماده قابل اشتعالی نباید در فاصله نزدیک قرار گیرد. در مرغداریها و گلخانهها، مواد پلاستیکی یا پوششها باید دور از مسیر تابش قرار گیرند.
حتی اگر خودتان دستگاه را نگهداری میکنید، باز هم سرویس دورهای توسط تکنسین ضروری است. یک متخصص میتواند مشکلاتی را که از دید شما پنهان ماندهاند تشخیص دهد.
در صورت مشاهده هرکدام از موارد زیر، دستگاه باید فوراً بررسی شود:
تغییر رنگ شعله به زرد یا نارنجی
بوی شدید گاز
خروج دود
روشن نشدن دستگاه
لرزش غیرعادی
افزایش مصرف انرژی
گرم نشدن محیط یا کاهش قدرت گرمایش
این نشانهها معمولاً به یک مشکل جدی در بخش احتراق، فن یا سیستم گاز مربوط هستند.
نگهداری هیتر تابشی یکی از مهمترین اقداماتی است که هر کاربر صنعتی، کشاورزی یا تجاری باید آن را به صورت دورهای انجام دهد. این دستگاه اگرچه طراحی مقاومی دارد، اما عملکرد صحیح آن وابسته به مواردی مثل:
تمیز بودن مشعل و رفلکتور
سالم بودن اتصالات گاز
تنظیم بودن سیستم احتراق
عملکرد صحیح فن و بخش الکتریکی
رعایت اصول نصب ایمن
با اجرای دقیق این نکات، میتوانید:
مصرف انرژی را کاهش دهید
حرارت یکنواختتری دریافت کنید
از خرابیهای ناگهانی جلوگیری کنید
و عمر مفید هیتر را تا چند سال افزایش دهید.
