کسانی که دوچرخه سواری شهری را تجربه کرده اند و از دوچرخه به عنوان وسیله نقلیه استفاده میکنند آنقدر از این کار سود برده اند و این تصمیم برایشان رضایت بخش بوده که دوست دارند به همه توصیه کنند که به جرگه آنها بپیوندند. لذا از هر طریقی برای این موضوع تبلیغ میکنند. همچنین مدیران شهری (البته مدیران عاقل شهری) نیز این یکی از مهمترین اهدافشان است و بنابراین در این حوزه فعالیتهای زیادی خواهند داشت. در مطلب قبلی که راجع به دوچرخه سواری شهری نوشتم، به این موضوع پرداختم که با توجه به اینکه دوچرخه سواری شهری مقوله ای متمایز از ورزش دوچرخه سواری است (و طبعا اشتراک زیادی هم دارد) بنابراین برای ترویج این حوزه باید نگاه دیگری داشت.
بنده همانطور که در مطلب "من دوچرخه سوار حرفه ای نیستم / هستم!" عرض کردم، تخصصی در حوزه ورزش دوچرخه سواری ندارم ولی بر اساس این چند سالی که از دوچرخه به عنوان وسیله نقلیه استفاده میکنم تجاربی دارم که دوست دارم با شما به اشتراک بگذارم، طبیعتا این مطالب شاید دارای خطاهایی باشد که خوشحال میشوم دوستان حرفه ای و اساتید این حوزه این موارد را شناسایی و به بنده اطلاع دهند تا باعث گمراهی عزیزانی که میخواهند در شهر از دوچرخه استفاده کنند نشود.
در این جا با توجه به توصیه دوستان قصد دارم مدل ذهنی که در مطلب قبلی منتشر کردم را کمی شرح دهم. لازم به توضیح است که این نقشه ذهنی توسط همفکری با جمعی از دوستان که همگی از دوچرخه سواران شهری هستند تهیه شده است (خانمها: پریسا پیمان، مریم گلابگیرها، سعیده ابطحی، مریم شریف زاده، شوکا شوکت زاده، و آقایان مصطفی جابری،کوروش بختیاری و صدرا وجدانی و احسان منصوریان)
سر فصل ها و در ذیل هر سرفصل مطالب زیرمجموعه را شرح مختصری خواهم داد.
آموزش
مهمترین اصل برای ترویج دوچرخه سواری شهری این است که به شهروندان آگاهی لازم در خصوص این موضوع داده شود. این آگاهی از طریق آموزش میسر خواهد شد. با توجه به اینکه در حوزه دوچرخه سواری شهری دوچرخه به عنوان وسیله نقلیه در نظر گرفته میشود بنابراین برای استفاده از این وسیله نقلیه نیاز به آموزش دارید. این آموزش در زیرمجموعه های خرید دوچرخه مناسب، مهارت دوچرخه سواری شهری، قوانین راهنمایی و رانندگی، تعمیرات دوچرخه، انتخاب لباس مناسب و ... قابل تعریف و اجرا است. که برای هر زیرمجموعه لازم است به تفصیل موارد ذکر شود.
اطلاع رسانی
منظور از اطلاع رسانی، همان آگاهی دادن در حوزه های مربوط به دوچرخه سواری شهری است که شامل مواردی ازجمله "معرفی شهرهای موفق ایران و جهان و چگونگی دستیابی به این موضوع، تاثیر دوچرخه سواری بر سلامت جسم و روح ، معرفی اپلیکیشن های کاربردی در حوزه مسیریابی یا ثبت کالری ، معرفی و نحوه استفاده از دوچرخه های اشتراکی ، بازگویی تجارب همرکابان شهری و معرفی افرادموفق در استفاده دوچرخه به عنوان وسیله نقلیه" می تواند باشد.
رفع چالشها
اینکه چرا استفاده از دوچرخه در شهروندان مثلا شهری مثل تهران بسیار کم است، به دلیل چالشهای فیزیکی و ذهنی است که در این حوزه وجود دارد. مثلا یکی از دلایلی که همیشه عنوان می شود شیب شهر تهران است. بله درست است که برخی از مناطق تهران دارای شیب هستند ولی اگر نگاهی دقیق به نقشه شیب بندی شهر تهران بیاندازید متوجه خواهید شد که بخش عمده ای از مساحت تهران یا شیب ندارد یا شیب بسیار کمی دارد. مضاف بر اینکه مثلا خود بنده درمسیری که رکاب میزدم (از خیابان بخارست تا قلهک) کاملا در شیب بود و مشکلی هم نداشتم. البته با تستفاده از سفر ترکیبی (دوچرخه / مترو) یا استفاده از دوچرخه های برقی حتی شیب هم مشکلی نخواهد داشت. از دیگر چالشهای مهم نبود "زیرساختهای مناسب(مسیر ویژه، پارکینگ امنو قوانین)" است که با همکاری سازمانهای مردم نهاد و شهرداری ها و مطالبه دوچرخه سواران شهری به تدریج رفع می گردد. "ایمنی" ، "آلودگی هوا" و "شرایط جوی" هم از دیگر چالشهایی است که برای استفاده از دوچرخه به عنوان وسیله نقلیه وجود دارد که برای هرکدام راهکارهای ساده و قابل استفاده ای وجود دارد که میتوانید از تجربه دوچرخه سواران شهری در این موارد استفاده کنید.
حمایت های سازمانهای دولتی و خصوصی
قطعا برای ترویج دوچرخه سواری شهری و رفع چالشها همه باید دست به دست هم دهند و در راستای این هدف مهم گام بردارند از شهرداری ها، نیروی انتظامی و راهنمایی و رانندگی، سازمان محیط زیست، فدراسیون دوچرخه سواری، وزارت ورزش، صدا و سیما و شرکتهایی که در حوزه مدیریت شهری و حتی سلامت روانی و اجتماعی فعالیت میکنند باید این حوزه برایشان اهمیت داشته باشد و به صورت ویژه برای این قسمت برنامه داشته باشند. قطعا این فعالیتها باید همسو باشدتا از دوباره کاری ها جلوگیری شده و بهترین نتیجه اخذ شود.
افزایش دیده شدن دوچرخه سواران شهری
به نظر من این گزینه مهمترین فعالیت در حوزه ترویج دوچرخه سواری شهری و استفاده از دوچرخه به عنوان وسیله نقلیه است. به دلیل اینکه شهروندان وقتی به چشم ببینند که هستند کسانی که از دوچرخه برای تردد روزانه و انجام فعالیتهای روزمره خود استفاده میکنند بسیاری از چالشهای ذهنی شان برای عدم استفاده از دوچرخه از بین میرود. یکی از دلایلی که بنده سعی میکنم در این مورد بنویسم و تولید محتوی انجام دهم همین است. همیشه سعی میکنم در خیابان یا در جمع دوستان و آشنایان به سوالات تا آنجایی که اطلاع دارم پاسخ دهم.این افزایش دیده شدن بهترین اش این است که شهروندان با افرادی که این تجربه را دارند و این کار را انجام میدهند برخورد داشته باشند و آنها را ببینند. اگر تعداد دوچرخه سواران شهری زیاد شود خود به خود مدیران شهری مجبورند مسیرهای ویژه دوچرخه احداث کنند و دیگر رانندگان نیز ملزم به رعایت حقوق دوچرخه سواران شهری خواهند شد. معرفی افرادی در مشاغل مختلف که تصمیم گرفتند تااز دوچرخه برای تردد شهری خود استفاده کنند بسیار کمک کننده است. همچنین رعایت قوانین توسط دوچرخه سواران در شهر و احترام به حریم جامعه نیز بسیار تاثیرگذار است. برگزاری کارگاهها توسط گروههای دوچرخه سواری و اموزشهای کارگاهی نیز تاثیر به سزایی در این حوزه دارد. توجه بفرمایید که بنده به شخصه با همایشهای گروهی در شهر مخالف هستم، به دلیل اینکه در این همایشها و گروهها هدف صرفا و عموما ترویج دوچرخه سواری است و نه "دوچرخه سواری شهری" و "استفاده از دوچرخه به عنوان وسیله نقلیه". که این موضوع به نظر بنده کمکی به ترویج این موضوع نمیکند کمااینکه در مواردی اگر گروهها نظم را رعایت نکنند(که شخصا در چند مورد در شرکت در همایشهای گروهی مشاهد کرده ام) به هرج و مرج در خیابان منجر میشود و تاثیر عکس دارد. قطعا گروهها با توجه به فعالیتهای منظم و داشتن هسته های قوی که معمولا از پیشکسوتان این حوزه هستند بسیار میتوانند در حوزه آموزش کمک کننده باشند. ساختن برنامه های مستند تلویزونی هم بسیار میتواند کمک کننده باشد.بهترین و اثربخش ترین جایی که میتواند به ترویج استفاده از دوچرخه به عنوان وسیله نقلیه کمک کند به نظر من مدارس و دانشگاهها است. آموزش و پرورش باید با تشویق کودکان و نوجوانان به استفاده از دوچرخه برای تردد مسیرمنزل تا مدرسه این موضوع را در آنها نهادینه کند.
همانطور که اشاره کردم انجام این موارد زمان و انرژی زیادی از هم دستگاهها و هم فعالین این حوزه نیاز دارد ولی با نگاهی به جامعه متوجه خواهید شد که این حرکت توسط مردم آغاز شده و تعداد دوچرخه سواران در شهر و افرادی که از دوچرخه برای تردد روزانه استفاده میکنند به سرعت در حال افزایش است و این بسیار امیدوارکننده است. امیدوارم مسئولین از مردم عقب نیفتند و به سرعت به رفع چالشها و برقراری زیرساختهای مناسب همت کنند.
حتما در خواندن این متن به این موضوع برخواهید خورد که بنده از کلمات "دوچرخه سواری شهری" و "دوچرخه به عنوان وسیله نقلیه" به تعداد زیادی استفاده کردم. به این دلیل که میخواستم روی این دو موضوع و مفهوم آن تاکید کنم. امیدوارم خسته نشده باشید.
بنده را در اینستاگرام و همین جا دنبال کنید تا بتوانیم جامعه "دوچرخه سواران شهری" را گسترش دهیم. باز هم از تجربه ام خواهم نوشت.
