بانک مرکزی از ابتدای شهریور سال ۹۸ اعلام کرده است که دسته‌چک تمام بانک‌ها باید از طریق سامانه صیاد (صدور یکپارچه الکترونیکی دسته‌چک) برای متقاضیان صادر شود. در این شیوه، دسته‌چک‌های تمام بانک‌ها کاملاً یک‌شکل و یک‌رنگ صادر می‌شوند که باهدف یکپارچه‌سازی و استانداردسازی طراحی‌شده و هویت اوراق بهادار را پیدا خواهد کرد.
بر این اساس، دیگر دسته چک از سوی بانک ها صادر نمی شود بلکه متقاضی دسته‌چک از طریق سامانه بانک مرکزی اعتبارسنجی شده و صدور دسته‌چک منوط به احراز صلاحیت متقاضی خواهد شد.
درسامانه صیاد امکان استعلام از پیشینه صادرکننده چک صیادی برای دریافت‌کننده وجود دارد که یکی ازبزرگ‌ترین مزیت در این سامانه به حساب می آید و راهی خواهد بود برای کاهش آمار چک‌های برگشتی. با اجرایی شدن صدور دسته‌چک‌های جدید ارتباط متقاضی دسته‌چک با شعبه به ارتباط متقاضی با سامانه صیاد تغییر می‌کند.
بنابراین با کنار رفتن شعبه و عوامل انسانی، فرآیند اعتبارسنجی، صدور و رصد استفاده از چک کاملاً مکانیزه میشود. با راه‌اندازی این سیستم یکپارچه صدور چک، اطلاعات چک به‌صورت آنلاین در دسترس متقاضیان خواهد بود.
از دیگر مزایا و ویژگی های این سامانه می توان به موارد زیر اشاره نمود:
علاوه بر مزایای ارائه شده پیشین این نوع چک ها از ویژگی امنیتی برخوردار هستند؛ بدین معنا که
شماره چک یکتا
یکی دیگر از تغییراتی که در دسته‌چک‌های جدید به وجود آمده، داشتن شماره یکتا است. شماره یکتا، شماره اختصاصی هر برگ چک است که به گیرنده چک این امکان را می‌دهد که تنها با یک پیامک از میزان اعتبار فرد صادرکننده چک مطلع شود. با پیامک شماره یکتا به شماره‌ای که اعلام میشود اطلاعات‌پایه فرد صادرکننده چک برای گیرنده چک ارسال میشود.
همچنین با این سامانه ابعاد چک‌های مختلف دولتی و خصوصی در یک استاندارد مناسب قرار می‌گیرد و درنتیجه امکان جعل این چک کمتر خواهد شد.
در این خصوص وجه تمایز چک‌ها فقط درج نام و آرم بانک صادرکننده است. با صدور این نوع چک‌ها به‌محض اینکه اولین چک شخص برگشت بخورد، به دلیل وجود امکان استعلام و مطلع شدن افراد مبنی بر فاقد بودن اعتبار، امکان صدور چک جدید از سوی صادرکننده و دریافت آن از سوی دریافت‌کننده منتفی میشود
شرایط دریافت دسته چک صیادی جدید
فرد متقاضی دریافت دسته‌چک جدید با مراجعه به شعبه، ثبت اولیه درخواست صدور دسته‌چک را انجام می‌دهد و در صورت تأیید از سوی رئیس شعبه، درخواست او به‌منظور استعلام، به سامانه صیاد بانک مرکزی ارسال میشود. چنانچه فرد متقاضی دسته‌چک جدید ازنظر بانک مرکزی، واجد شرایط دریافت دسته‌چک باشد، درخواست او از سامانه صیاد به گروه صدور دسته‌چک به‌منظور شخصی‌سازی و چاپ چک ارسال و دسته‌چک جدید صادر خواهد شد
در این سامانه، امکان استعلام هر برگ چک با توجه به شناسه استعلام تولیدی توسط بانک مرکزی، فراهم شده تا امنیت بیشتری در حوزه مبادلات چک ایجاد شود. افراد می توانند با ارسال شناسه استعلام ۱۶ رقمی مندرج در چک های صیادی به سامانه استعلام پیامکی بانک با سرشماره ۷۰۱۷۰۱ و در قالب شناسه استعلام ۱۶ رقمی*۱*۱ از وضعیت اعتباری صادرکننده چک از نظر تعداد و مبلغ چک های برگشتی ثبت شده نزد بانک مرکزی مطلع شوند.
بر این اساس و در پیامک پاسخ، اطلاع رسانی به صورت رتبه¬بندی شده بر اساس یکی از رنگ های زیر اعلام می شود:
وضعیت سفید: صادرکننده چک فاقد هرگونه سابقه چک برگشتی بوده یا درصورت وجود سابقه، تمامی موارد رفع سوء اثر شده است.
وضعیت زرد: صادرکننده چک دارای یک فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۵۰ میلیون ریال تعهد برگشتی است.
وضعیت نارنجی: صادرکننده چک دارای دو الی چهار فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۲۰۰ میلیون ریال تعهد برگشتی است.
وضعیت قهوه ای: صادرکننده چک دارای پنج تا ده فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۵۰۰ میلیون ریال تعهد برگشتی است.
وضعیت قرمز: صادرکننده چک دارای بیش از ده فقره چک برگشتی یا بیش از مبلغ ۵۰۰ میلیون ریال تعهد برگشتی است.
چک از اسناد تجاری مهم و کاربردی ست که مردم در کارهای و معاملات روزمره ی خود آن را مورد استفاده قرار می دهند. ماده ۳۱۰ قانون تجارت چک را این گونه تعریف می کند: “چک نوشته‌ای است که به موجب آن صادرکننده وجوهی را که در نزد محال علیه دارد کلاً یا بعضاً مسترد یا به دیگری واگذار می‌کند.” در این تعریف چک وسیله ی پرداخت است که به جای پول مورد استفاده قرار می گیرد.طبق قانون محال علیه چک باید بانک ها باشند. چک هایی که صادر کننده ی آن موسسات مالی و صندوق های قرض الحسنه هستند، شامل قانون صدور چک نمی شوند.
به جز مواد قانون تجارت در خصوص چک دو قانون مهم نیز وجود دارد :
چک دارای جنبه های حقوقی و کیفری است. چنانچه وصول وجه با مشکل مواجه شود و چک برگشت بخورد می توان موضوع را از طریق مراجع قضایی و غیر قضایی پیگیری کرد. در مورد دعاوی حقوقی با توجه به مبلغ چک باید به مراجع قضایی دادگاه یا شورای حل اختلاف مراجعه نمود. در این خصوص چک های تا سقف مبلغ بیست میلیون تومان در صلاحیت شورای حل اختلاف و بالاتر از آن در صلاحیت دادگاه است.
با توجه به ماده ی ۱۲ قانون صدور چک وجه کیفری چک در مواردی ساقط میشود به این معنا که امکان طرح شکایت کیفری وجود ندارد و در چنین مواردی چک تنها دارای ضمانت اجرای حقوقی باشد. موارد ساقط کننده ی وجه کیفری چک به شرح ذیل است:
همچنین طریق سومی که برای وصول وجه چک پیش بینی شده است اداره ی ثبت که یک مرجع غیر قضایی ست می باشد. البته باید این موضوع را مد نظر قرار داد که در وصول وجه چک از طریق اداره ی ثبت نمی توان خسارت تاخیر تادیه را مطالبه کرد و همچنین آن که وجه را فقط می توان از صادر کننده مطالبه کرد و مطالبه از ظهرنویسان قابل پیگیری از طریق اداره ی ثبت نمی باشد.
موسسه حقوقی وکلای رای مثبت با سابقه طولانی و با به نتیجه رساندن ده ها پرونده موفق در امور چک یکی از با سابقه ترین و معتبر ترین موسسات کشور می باشد.
وکلای مجرب امور چک در این موسسه با توانایی و دانش خود توانسته اند در بسیاری از دعاوی چک بهترین عملکرد را داشته و نتایج درخشانی را رقم بزنند.همچنین به واسطه سالها فعالیت در دعاوی چک تجربه بسیار گرانبهایی بدست آورده اند که همین امر موجب کسب موفقیت در پرونده های محوله از سوی موکلین و سبب کسب رضایت ایشان گردیده است.
منبع : موسسه حقوقی رای مثبت
