شاید با شنیدن اسم آزمایش حیوانات (به انگلیسی: Animal testing) تنها تصویری که به ذهن شما خطور می کند، این باشد که چند پزشک به خاطر یافتن روش های درمان انسانی، آمپولی به چند موش تزریق می‌کنند. بهتر است بدانید که این تمام واقعیت نیست.
در واقعیت آزمایش حیوانات، آزمایش روی صدها میلیون حیوان بی‌گناهی است که هر ساله در بدترین وضعیت ممکن به دنیا می‌آیند یا زنده گیری می‌شوند، به بدترین صورت آزار و شکنجه می‌شوند و بدترین مرگ ممکن را تجربه می کنند. خودتان گوشه ای از این واقعیت ها را تجسم کنید:
پیشنهاد مطلب: سفارش اسلام به وِگان شدن
مروری بر تاریخچه آزمایش حیوانات
شاید برایتان جالب باشد که ماری فرانسیس مارتین، همسر برنارد کلاده اولین انجمن مبارزه با آزمایش روی حیوانات در فرانسه را پایه‌گذاری کرد و یکی از سرسخت‌ترین مخالفان آزمایش روی حیوانات بود.
اگر بخواهیم این آزمایشات را دسته بندی کنیم به دو بخش کلی تقسیم می شوند:
امروزه در رشته های بیولوژی، پزشکی، دامپزشکی، داروسازی، دندانپزشکی، فیزیولوژی، صنایع غذایی، محیط زیست و حتی آموزش هنر از حیوان زنده به منظور یادگیری و آموزش استفاده می شود.
در مدارس نیز دانش‌آموزان، حیوانات زنده را با استفاده از تیغ های قدیمی و کُند کالبد شکافی می کنند و حتی روی آنها آزمایشاتی انجام می‌دهند که معمولاً بدون استفاده از مواد بی‌حسی یا با بی‌حسی ناقص انجام می‌گیرد. برخی از دانش آموزان به مجمع فعالان زیست محیطی کشور گزارش داده اند که معلم ها برای گرفتن نمره قبولی، آنها را مجبور به این کار می کنند. قطعاً والدین بایستی از این موضوعات آگاه شوند و به بچه های خود گوشزد کنند که برای گرفتن نمره قبولی به هر کار غیر اخلاقی و غیر انسانی تن ندهند.
آزمایش حیوانات ضایعات شدیدی در مهره داران ایجاد می‌کند. این اعمال حتی گاهی بدون سرپرستی مربی و در ساعت های بعد از مدرسه نیز انجام می شود.
در بسیاری از کشور ها داروها قبل از اینکه به مصرف انسان ها برسند بر روی حیوانات آزمایش می شوند. همچنین سالانه هزاران نوع موارد آرایشی توسط برند های مختلف جهان برای شناسایی اثرات آن بر انسان، بر روی حیوانات آزمایش خطا می شوند. جالب است بدانید که ۹۰ درصد این آزمایش ها نتیجه قابل قبولی ندارند و فقط در آمریکا موجب کشتار سالانه ۲۰ میلیون حیوان می شوند.
دکتر تونی پیج نویسنده کتاب «نقاب برداری از آزمایش روی حیوانات» اینچنین می گوید: زمانی که سخن از آزمایش های حیوانی به میان می آید باید همواره این قانون طلایی آزمایش حیوانات را به یاد داشته باشیم که هیچکدام از نتایج حاصله از این آزمایش ها را نمی توان با اطمینان خاطر به انسان تعمیم داد زیرا تفاوت های فیزیولوژیکی غیر قابل پیش بینی بسیاری وجود دارد.
تحقیقات حیوانی تبدیل به صنعتی عظیم شده و بقای آن بستگی به ناآگاهی مردم و ندانستن حقیقت دارد. این صنعت عظیم شامل عرضه کنندگان بی شمار حیوانات آزمایشگاهی، صدها شرکت ارائه دهنده قفس، غذا، بستر، اپراتورهای تجربی، مخازن آب، الکترودها، چاقوهای جراحی، دستگاه های ضابط، حمل و نقل کنندگان حیوانات و هزاران آزمایش کننده روی حیوانات می باشد که از طریق انتشار مقالات خود در مجلات پزشکی امید به پیشرفت های شغلی و همچنین دریافت کمک های مالی بزرگ از طرف کارخانه های داروسازی دارند.
نکته درد آور اینجا است که وقتی حیوانی از آزمایش جان سالم بدر می برد آنقدر بر روی آن آزمایش انجام می دهند تا بالاخره زمان مرگش فرا برسد.
اگر از کسانی که روی حیوانات آزمایش می کنند بپرسید چرا این کار را می کنند؟ خواهند گفت: چون حیوانات بسیار شبیه ما انسان ها هستند و هرگاه از آنها بپرسید چرا منعی برای این کار وجود ندارد؟ خواهند گفت: چون آنها شبیه ما نیستند. این بزرگترین تناقض انسان است.
آشنایی مختصر با نحوه زندگی حیوانات آزمایشگاهی
چون خیلی از کشورها آمار آزمایش حیوانات را دقیقاً بیان نمی کنند؛ از این رو آمار سالیانۀ دقیقی از تعداد حیوانات آزمایش شده درجهان وجود ندارد ولی طبق برآوردهای انجام شده تنها در یکی از کشورهای اروپایی همانند آلمان یا انگلستان، سالانه به صورت تخمینی حدوداً بر روی ۲ تا ۳ میلیون حیوان آزمایش انجام میشود. با احتساب ماهی‌ها، خزندگان، خرچنگ‌ها و حشرات و میزان تلفات ناشی از پرورش، حمل و نقل یا شکار، سالانه حدود ۵۰۰ میلیون حیوان (۳۳ حیوان در هر ثانیه) به خاطر عمل غیر انسانی آزمایش بر روی حیوانات به بدترین شکل ممکن جان خود را از دست می دهند.
آیا آزمایش حیوانات در واقعیت به سود انسان‌ها است؟
پیشنهاد مطلب: طرز تهیه کوکو سبزی وِگان، گیاهی و بدون تخم‌مرغ
بد نیست بدانید:
۱- تنها ۲ درصد بیماری‌های انسان ماهیت مشابه در حیوانات دارند.
۲- تنها ۵ تا ۲۵ درصد نتایجی که از آزمایش حیوانات بدست آمده مطابق با نتایجی است که از آزمایش روی انسان‌ها بدست آمده است.
۳- کمتر از ۵ درصد داروهای مفید در آزمایش روی حیوانات، در آزمایش بر روی انسان‌ها مفید بوده اند.
۴- ۳۷ درصد موارد بدست آمده از آزمایش روی موش های خانگی در تشخیص سرطان‌زایی مواد در انسان، مؤثر می باشند.
۵- جنسیت حیوانات می تواند بر نتایج آزمایش روی حیوانات تأثیر بگذارد.
۶- بیش از ۸۰ درصد نوزادانی که مرده بدنیا می آیند و بیش از ۶۰ درصد نارسایی‌های بدو تولد به خاطر مصرف داروهایی بوده که در آزمایش روی حیوانات بی‌خطر شناخته شده اند.
۷- عوارض جانبی در ۴۰ درصد داروهای تجویز شده گزارش شده است.
۸ – ۲۰۰ هزار داروی آزمایش شده از رده خارج شده اند.
۹- بسیاری از داروهای موثر در آزمایش روی حیوانات رد می‌شوند مثلاً انسولین باعث نارسایی در نوزادان متولد شدۀ حیوانات میشود در حالی که در انسان این اثر را ندارد. از دیگر داروهایی که در آزمایش روی حیوانات رد می‌شوند، می‌توان پنی‌سیلین، آسپرین، برخی از داروهای ضد سرطان، دیجیتالیز (یک داروی قلب) را نام برد. به عبارت دیگر، اگر قرار بود این داروها با معیارهای امروز سنجیده شوند، در همان مرحلۀ آزمایش روی حیوانات رد می‌شدند و هرگز روی انسان‌ها آزمایش نمی‌شدند.
۱۰- به طور میانگین در هر ساعت ۱۲۰ هزار حیوان جان خودشان را در آزمایشگاه از دست می دهند.
آیا قانون از آزمایش بر روی حیوانات حمایت می‌کند؟!
در کشورهای توسعه یافته همانند آمریکا تا ۲۰ سال پیش در تمام دانشکده های پزشکی و رشته های وابسته، از حیوانات زنده برای آزمایش استفاده می کردند. اما خوشبختانه امروزه به واسطه انجمن های حمایت از حیوانات حدود ۹۵ درصد دانشکده های آمریکا استفاده از حیوانات را کاملاً حذف کرده اند. ۵ درصد باقی مانده هم بطور بسیار محدودی از حیوانات استفاده می کنند. باید بدانید که ایران نیز نسبت سایر کشورهای در حال توسعه، تقریباً در این زمینه خوب عمل کرده است.
پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری‌ها، تشخیص موارد خطر برای محیط زیست، آزمایش مواد و محصولات از نظر بی‌خطر بودن برای سلامتی حیوان و انسان و تحقیقات زیربنایی جزو مواردی هستند که بسیاری از کشورها به خاطر آنها آزمایش روی حیوانات را مجاز دانسته اند. مثلاً اگر خواسته شود در مورد نحوه کارکرد مغز شامپانزه‌ها یا نقش سبیل گربه‌ها در رفتار آنها تحقیقاتی انجام شود، این تحقیقات جزو تحقیقات زیربنایی در نظر گرفته می شود در حالی که تقریباً هیچ یک از این تحقیقات برای انسان مفید نبوده و تنها برای اینکه حس کنجکاوی محققان ارضا شود، انجام می گیرند.
اکثر اوقات بودجه آزمایش روی حیوانات از طریق مالیات و بیمۀ پرداخت شده توسط شهروندان تأمین میشود. در حالی که می توانستیم این مبلغ را صرف آگاهی‌رسانی به مردم و توصیۀ روش‌های پیشگیرانه بکنیم. طبق تحقیقات انجام شده ۵۰ تا ۷۰ درصد داروهای تجویز شده هیچ تأثیر مثبتی در درمان بیماری‌ها ندارند و برای درمان اثرات جانبی این داروها مبالغ بسیار هنگفت دیگری پرداخت میشود.
هر ساله در آمریکا ۱۱۵ میلیون حیوان در آزمایشات مورد استفاده قرار می‌گیرند البته تعداد خرچنگ‌ها، مارها و حشرات را به این آمار اضافه کنید. پس باید ۱۱۵ میلیون حیوان، پرورش داده شده یا شکار شوند و بعد به آزمایشگاه‌ها ارسال شوند. همچنین ده‌ها میلیون قفس یا جعبه باید ساخته شود و…
متأسفانه در ایران هیچ آمار دقیقی در مورد تعداد حیواناتی که به خاطر آزمایشات، جان خود را از دست می دهند در دست نیست اما در یک کشور جهان سومی، خودتان اوضاع حیوانات را حدس بزنید. نه تنها در ایران بلکه در سرتاسر جهان، قانون از مؤسساتی که آزمایش روی حیوانات را انجام می دهند حمایت می کند و گاهی اوقات بودجه های میلیاردی به تحقیقات آنها اختصاص می دهد و این کار دست خیلی از حامیان حقوق حیوانات را بسته نگه می دارد.
قطعاً مجمع فعالان زیست محیطی کشور (انجمن حمایت از حیوانات و محیط زیست ایران) به سرمایۀ عظیم و حمایت همه جانبۀ مردم و سیاستمداران حامی حقوق حیوانات نیاز دارد تا با چنین لابی بزرگی به مبارزه برخیزد.
آزمایش حیوانات اخلاقی است؟
همه ما می دانیم که حیوانات نیز همانند انسان‌ها موجوداتی عاطفی بوده و قابلیت و احساس ترس، لذت، درد و شکنجه را دارند. پس همانطور که کشتار و شکنجۀ انسان‌ها اخلاقی نیست پس به همان اندازه نیز آزار و کشتار حیوانات غیر اخلاقی می باشد.
ارزش های اخلاقی مانند احترام، همدردی، رحم، شفقت و عشق که نقش مهمی در حفظ یکپارچگی جامعه دارند باید حفظ شوند. پزشکان باید اخلاق مداری را سرلوحه کار خودشان قرار دهند و اینجاست که آزمایش روی حیوانات و نظام پزشکیِ اخلاق مدار، اجتماع نقیضین بوده و هرگز نمی‌توانند در کنار همدیگر قرار گیرند. در دهه‌های اخیر گروه‌های زیادی از پزشکان به مبارزه در برابر آزمایش روی حیوانات پرداخته‌اند، چراکه معتقدند آزمایش روی حیوانات نه کارآمد است و نه اخلاقی.
حساس بودن نسبت به سایر موجودات زنده یک ارزش اخلاقی است که بسیاری از اساتید دانسته یا ندانسته آن را در دانشجو و دانش آموز از بین می‌برند. همچنین صدمه زدن به حیوانات نوعی حیوان آزاری، بهره‌کشی و استثمار است و با سایر خشونت‌های متداول در جامعه مانند کودک آزاری، تبعیض جنسیتی و نژادپرستی مشابهت دارد.
حیوان آزاری می‌تواند باعث کاهش حساسیت یک فرد نسبت به رنج و آسیب به دیگران شود. تحقیقات در زمینه روانشناسی و جرم‌شناسی نشان میدهد؛ افرادی که مرتکب اقدامات حیوان آزاری می‌شوند، به‌راحتی علیه انسان‌های دیگر نیز اقدامات خشونت‌آمیزی انجام می‌دهند.
روش ها و ابزار جایگزین آزمایش روی حیوانات کدامند؟
پیشرفت هایی که در تکنولوژی شبیه سازی پزشکی بوجود آمده و افزایش آگاهی در مورد مسائل اخلاقی موجب شده است که روش های جایگزین حیوانات به کار گرفته شوند. حتی مهارت های جراحی مانند بخیه زدن را نیز می توان توسط شبیه ساز آموخت.
روش های جراحی باز در حین جراحی زیر دست مربی آموخته می شوند. شبیه سازهایی وجود دارند که واکنش انسان را نسبت به داروها، خیلی بهتر از واکنش حیوان نشان می دهند. قطعاً با استفاده از این روش ها، به هیچ حیوانی صدمه نرسیده و با عذاب کشته نخواهد شد. در ضمن هیچ دانشجویی هم بدون کسب اطلاعات و مهارت های لازم فارغ التحصیل نخواهد شد.
۱- فیلم‌های ویدئویی (Video movies)
ویدئوهای تهیه شده از کالبدشکافی‌های حرفه‌ای می توانند اطلاعات بیشتری به دانشجویان دهند.
۲- آدمک ها (manikin)
آدمک‌هایی که از سیلیکون تهیه شده اند می‌توانند جایگزینی برای آموزش پزشکی و دیگر رشته های مرتبط باشند.
۳- لاشهٔ جانوران مرده (The carcass of dead animals)
از جسد تهیه‌شده جانوران به روش اخلاقی مثل جسد حیوانات فوت شده به‌طور طبیعی یا در طی تصادف می توان به جای آزمایش حیوانات زنده می توان استفاده کرد.
۴- کشت سلولی (Cell culture)
کشت سلولی فرآیندی است که طی آن سلول‌ها تحت شرایط کنترل شده و بیرون از محیط طبیعی شان رشد داده می‌شوند و بیشتر در مورد کشت یاخته‌های جانوران پر یاخته‌ای کاربرد دارد.
۵- میکرودوزینگ (Microdosing)
میکرودوز به مقادیر بسیار پائین از مواد دارویی گفته می شود. تزریق مقادیر میکرودوز داروها به انسان می توان از توانایی بالایی در پیش‌بینی خصوصیات فارماکوکینتیک آنها بهره مند شد.
۶- آزمایش روی گیاهان (Test on plants)
جایگزینی استفاده از بافت حیوانی در برخی کارهای عملی با مواد گیاهی. مثلاً برای مطالعه تنفس سلولی، میتوکندری‌های مورد نیاز می‌تواند از مخمر، سیب‌زمینی یا چغندر به جای روش مرسوم استفاده از کبد موش تهیه شود.
۷- مدار میکروفلوئیدی (Microfluidic circuit)
مدار میکروفلوئیدی یک تراشه می‌باشد که مجراهای ظریفی از یاخته‌های مرتبط با اندام‌های مختلف بدن انسان را توسط جریان خون به هم مرتبط می‌کند و مشابه‌ترین روش به بدن انسان بوده و داروهای جدید را می‌توان روی آن آزمایش کرد.
۸- تحقیقات آزمایشگاهی (In-vitro research)
آزمایش روی اندام‌ها، بافت‌ها، سلول‌ها، اجزاء سلولی، پروتئین‌ها یا بیومولکول‌های انسانی در محیط‌های مصنوعی مانند لوله‌های آزمایش می باشد.
۹- شبیه‌سازی کامپیوتری (computer simulation)
شبیه‌سازی کامپیوتری به استفاده از مدل‌های کامپیوتری برای تست مواد دارویی یا شیمیایی، کالبدشکافی مجازی توسط دانشجویان، ابزارهای سه بعدی و لمس کردنی اشاره دارد.
۱۰- توموگرافی کامپیوتری (Computer tomography)
به مشاهده عملکرد اندام خاصی از مریض به صورت تصویر سه‌بعدی گفته می شود.
۱۱- تحقیقات کلینیکی (Clinical research)
تحقیقات کلینیکی به استفاده از داوطلبان برای مشاهده، جلوگیری و درمان بیماری‌ها اشاره دارد.
۱۲- تحقیقات اپیدمیولوژی (Epidemiological research)
به استفاده از روش‌های آماری برای کشف رابطۀ میان بیماری و فاکتورهای مختلف گفته می شود.
۱۳- کالبدشکافی (autopsy)
تحقیق روی اجساد افراد فوت شده بر اثر بیماری یا سوانح را کالبد شکافی می نامند.
تست حیوانات در لوازم آرایشی به ۳ دسته تقسیم می شود:
۱- دسته ای که مواد اولیه آرایشی به طور جداگانه تک به تک روی حیوانات مورد آزمایش قرار می گیرد.
۲- دسته ای که بعد از ترکیب مواد و ایجاد محلولی تازه و جدید بر روی حیوانات تست می شود.
۳- دسته ای که به آن تست نهایی گفته می شود و محصول نهایی بر روی حیوانات تست می شود.
نکته ای در این بین وجود دارد تست دوباره توسط دولت ها است، یعنی محصولی که کاملاً روی حیوانات به سه روش بالا تست شده وقتی به کشوری دیگر عرضه می شود دوباره آن محصول بر روی حیوانات تست می شود و این بسیار تعجب آور و وقیحانه است.
شاید شما قربانی بعدی باشید!
آزمایش بر روی حیوانات، صدمات وحشتناکی به انسان ها وارد کرده است. مدل های حیوانی با نظیر انسانی خود متفاوت اند. نتایج حاصل از تحقیقات حیوانی، ممکن است پیشرفت را به تأخیر انداخته، گمراه کننده بوده و به بیمار آسیب بزنند. در زیر ۴ دارو برای شما نام برده ایم که بر روی حیوانات جواب مثبت داده اما هزاران انسان را به کام مرگ کشانده اند.
۱- OPREN
این دارو به عنوان دارویی شگفت انگیز در درمان ورم مفاصل خوانده می شد. پس از ۶۲ مورد مرگ و ۳۵۰۰ اثر جانبی جدی (تنها در انگلستان) از جمله صدمات پوستی، چشمی، کبد و کلیه، سرانجام در سال ۱۹۸۲ کنار گذاشته شد.
۲- CLIOQUINOL یا Entero-Vioform
به عنوان داروی ضد اسهال تجویز می شد. که باعث ۳۰ هزار مورد کوری و فلج فقط در ژاپن و صدها هزار مورد مرگ در سراسر جهان شد. همچنین موجب بیماری جدیدی به نام SMON نیز شد.
۳- THALIDOMIDE
به عنوان مسکن برای خانم های باردار تجویز می شد و از جانب Chemie-Gruenenthal به عنوان آرامبخشی بی ضرر برای زنان باردار و کاملا ایمن برای جنین معرفی می شد. این دارو در سرتاسر جهان موجب ده ها هزار مورد نقص بدو تولد شد. در بزرگسالان نیز آسیب های عصبی دائمی ایجاد کرد که در آزمایشات حیوانی شناسایی نشده بودند.
۴- ERALDIN
یک داروی قلبی که به مدت ۴ سال برای بیماران تجویز میشد تا اینکه اثرات جانبی اش شامل کوری، مشکلات معده، درد در مفاصل و غده شناسایی شد.
ضروری و بایسته است که آزمایشات حیوانی را متوقف کنیم و راه را برای تحقیقات با معنا، التیام و حفاظت، هموار کنیم و در نتیجه باور و احترام را به حرفه پزشکی باز گردانیم.
شرکت های دارویی ادعا دارند که داروهای جدید باید روی حیوانات آزمایش شوند تا از ایمنی شان قبل از تجویز برای بیماران اطمینان حاصل شود اما مدارک نشان میدهد که آزمایشات حیوانی نه تنها بی ارزش هستند بلکه بطرز خطرناکی غیر قابل پیش بینی اند. از زنده شکافی استفاده میکنیم که به خطاهای وحشتناکی می انجامد، خطاهایی که میلیون ها تن را کشته یا مصدوم می سازد.
ضرورت تصویب قانونی مبنی بر توقف آزمایش حیوانات زنده
امروزه حیوان آزاری و بهره کشی از حیوانات و رنج و ستمی که بر آنها وارد می آید به یکی از چالش برانگیزترین مقوله های اخلاقی مبدل شده است. دربند کشیدن حیوانات در جهت ارضای اهداف سودجویانه در فرهنگ روزمره بشر امروزی دیده می شود. صنایع غذایی و پوشاک و همچنین مؤسسات تحقیقات پزشکی از پیشتازان و سردمداران آسیب و رنجی هستند که به طور روزافزون بر حیوانات تحمیل می شود. برمبنای آمار تقریبی، همه روزه بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون حیوان از موش گرفته تا خرگوش، سگ، گربه، خوک، بز، انواع میمون ها و… به طرز دردناک، شکنجه آور، غیر انسانی و غیر ضروری تحت آزمایش های مختلف پزشکی، شیمیایی، بیوشیمیایی و بیولوژیکی قرار می گیرند. با این همه جنبش های حامی حقوق حیوانات با تلاش هایی که در سرتاسر جهان به خرج داده و می دهند، توانسته اند تا حدی از میزان رنج و استثمار وارده بر حیوانات آزمایشگاهی بکاهند و نویدی برای آزادی و احقاق حقوق از دست رفته حیوانات دربند باشند.
چه کاری از دست ما بر می آید؟!
۱- عدم خریداری محصولات شرکت‌های آرایشی، بهداشتی و شیمیایی آزمایش کننده روی حیوانات. شاید مجبور به استفاده از داروهایی باشیم که روی حیوانات آزمایش شده اند اما هیچ اجباری برای استفاده از ریمل، لاک ناخن، شامپو، تافت یا مواد شوینده و دخانیات نداریم.
۲- ارسال ایمیل‌ها و نامه‌های اعتراضی (با کمال احترام) به شرکت‌های آرایشی، بهداشتی و شیمیایی و درخواست توقف آزمایش حیوانات.
۳- اعتراض دانشجویان پزشکی و داروسازی نسبت به انجام آزمایشات روی حیوانات در مراکز علمی
۴- در صورتی که در رشته‌های پزشکی یا داروسازی فعالیت می کنید، تحقیق برای یافتن روش‌های تحقیقاتی جایگزین
۵- اعتراض عمومی به شرکت‌ها و نهادهای آزمایش کننده روی حیوانات با تجمع در محل، نوشتن مطالب در روزنامه‌ها و مجلات و…
۶- خرید محصولات ارگانیک، گیاهی و دوستدار محیط زیست و محصولات آرایشی و بهداشتی کرولتی فری
۷- شفاف سازی از پشت پرده آزمایش حیوانات، آگاه سازی و اطلاع رسانی به مردم
حیوانات برای خوردن، پوشیدن، آزمایش کردن، سرگرمی و یا هر چیز دیگری نیستند.
peta.org/issues/animals-used-for-experimentation/
