تیفوس یک بیماری عفونی است که بین انسان ها و حیوانات مشترک می باشد و امکان سرایت به فردی را ندارد، تیفوس از طریق موش و شپش به انسان منتقل می شود و اکثرا در مناطقی که بهداشتی نیستند این بیماری شایع می باشد.
در ادامه این مطلب با دکتر مهناز شکروی همراه باشید تا درمورد این بیماری بیشتر بدایند .
راههای انتقال بیماری
انسان از راه گزش شپش آلوده نمی شود ، بلکه به یکی از راه های زیر آلوده می شود :
1- خراشیدن پوست و تلقیح مد فوع آلوده شپش به خود
2- کشتن شپش آلوده بر روی بدن
3- به احتمال استنشاق گرد و غبار یا مدفوع شپش آلوده .
علت وقوع بیماری تیفوس چیست؟
بیماری تیفوس مانند سرماخوردگی و یا آنفولانزا از فردی به فرد دیگر منتقل نمیشود. سه نوع مختلف از بیماری تیفوس وجود دارد و هر نوع، توسط یک نوع باکتری متفاوت ایجاد می‌شود و توسط نوع متفاوتی از بندپایان منتقل می‌شود.
- تیفوس اپیدمیک یا شپشی
این نوع از بیماری تیفوس، از قارچ ریکتزیا پرووازکی ناشی می‌شود و توسط شپش و احتمالا توسط کنه نیز حمل می‌شود. این بیماری در سراسر جهان وجود دارد، اما معمولا در مناطقی با جمعیت بالا و بهداشت ضعیف یافت می‌شود که شرایط آن آلودگی، شپش‌ها را افزایش می‌دهد.
علائم تیفوس اپیدمیک معمولا به طور ناگهانی ظاهر می شوند و شامل موارد زیر می شود:
سردرد شدید
تب بالا
دانه های پوستی که از کمر یا سینه شروع می شوند و گسترش می یابند
گیجی
بی حسی و کرختی
فشار خون پایین (افت فشار خون)
حساسیت چشم به چراغ های روشن
درد شدید عضلانی
- تیفوس بومی یا اندمیک
این نوع از بیماری تیفوس، با نام تیفوس موشی نیز شناخته می‌شود و توسط ریکتزیا تیفی ایجاد می‌شود و توسط کک موش و یا کک گربه حمل می‌شود. تیفوس بومی می‌تواند در سراسر جهان یافت شود. ممکن است در میان افرادی که در تماس نزدیک با موش‌ها هستند نیز یافت شود.
علائم تیفوس اندمیک ۱۰ تا ۱۲ روز طول می کشد و بسیار شبیه به علائم تیفوس اپیدمیک است اما معمولا شدت آن ها کمتر می باشد. علائم شامل :
سرفه خشک
تهوع و استفراغ
اسهال
- تیفوس کنه‌ای
این نوع از بیماری تیفوس، توسط اورینتیا تیوسوگامید ایجاد می‌شود . این نوع تیفوس بیشتر در آسیا، استرالیا، پاپوآ گینه‌نو و جزایر اقیانوس آرام یافت می‌شود. این بیماری همچنین بیماری «ساتشوگوماشی (tsutsugamushi) » نیز نامیده می‌شود.
زمانی که شپش، کک و کنه از خون فرد آلوده (همه‌گیری تیفوس) و یا جوندگان آلوده (هر کدام از سه شکل تیفوس ذکر شده در بالا) تغذیه می‌کنند، ناقل باکتری می‌شوند.
اگر شما با این بندپایان حامل باکتری در تماس باشید (برای مثال، با خوابیدن بر روی ملافه‌های رختخواب آلوده به شپش)، ممکن است به طرق مختلف آلوده شوید. این باکتری علاوه بر این که از طریق پوست شما و به وسیله نیش حشرات منتقل می‌شود، می‌تواند از طریق مدفوع نیز منتقل شود. اگر پوست، در منطقه‌ای که شپش و یا کنه تغذیه می‌کنند خراش بردارد، باکتریهای موجود در مدفوع آنها می‌توانند از طریق زخم‌های کوچک روی پوست شما، وارد جریان خون شوند.
عامل بیماری
عامل عفونی این بیماری در تیفوس شپشی(همه گیر)، ریکتز یا پروازکی و در تیفوس موشی ، ریکتز یا تیفی است .ریکتزیاها باکتریهای کوچکی هستند که انگل اجباری درون سلولی میباشند. شکل ظاهری آنها بصورت میله ای یا کروی است.
دوره کمون : این دوره در هر دو نوع تیفوس بین 1 تا 2 هفته و معمولا 12 روز است.
دروه واگیری : بیماری تیفوس بطور مستقیم از یک شخص به شخص دیگر منتقل نمیشود.
مخزن بیماری : مخزن ریکتزیاها در تیفوس شپشی (همه گیر)انسان است و در تیفوس نوع موشی جوندگان هستند. حشره منتقله در تیفوس شپشی ،شپش و در تیفوس موشی ،کک ها هستند.
راه درمان بیماری تیفوس چیست؟
آنتی‌بیوتیک‌ها که معمولا برای درمان تیفوس به کار می‌روند عبارتند از:
-داکسی‌سایکلین: که به عنوان درمان ارجح به کار می‌رود.
-کلرامفنیکل: که برای خانم های باردار و یا شیرده توصیه نمی شود .
-سیپروفلوکساسین: برای بزرگسالانی است که قادر به مصرف داکسی‌سایکلین نیستند.
پیشگیری از ابتلا به تیفوس
در طول جنگ جهانی دوم، واکسنی برای جلوگیری از بیماری همه‌گیر تیفوس ساخته شد. با این وجود، کاهش موارد مبتلا به تیفوس، تولید این واکسن را متوقف ساخته است. راحت‌ترین راه برای جلوگیری از تیفوس، اجتناب از آفت‌هایی است که آن را گسترش می‌دهند. توصیه‌های لازم برای پیشگیری از ابتلا به تیفوس عبارتند از:
-رعایت بهداشت فردی کافی، به محافظت شدن در برابر شپش‌های ناقل بیماری کمک می‌کند.
-کنترل جمعیت جوندگان (جوندگان به حمل کردن بندپایان مشهور هستند).
-اجتناب از سفر به مناطقی که در معرض تیفوس قرار دارند و یا به کشورهایی که به دلیل عدم رعایت بهداشت در معرض خطر بالایی از این بیماری قرار دارند.
سعی کنید از دفع‌کننده های حشرات استفاده کنید. همچنین اگر به نزدیکی منطقه‌ای سفر می‌کنید که تیفوس در آنجا شیوع پیدا کرده است، لباس‌های محافظ بپوشید.
ارائه مقاله بالا به شما کمک کرد که اطلاعاتی رو درباره بیماری تیفوس کسب نمایید . چنانچه در مورد این بیماری و راه های درمان آن سوالی برایتان پیش آمده از دکتر مهناز شکروی بپرسید .
