انگل ِدمودکس یا انگل مژه | دکتر مهناز شکروی

انگل دمودکس و انواع آن

دمودکس مایت   (Demodex Mite) نوعی انگل میکروسکوپی است که فولیکول های مو و غدد چربی پوست انسان را بعنوان محل زندگی خود انتخاب می کند. این انگل با چشم غیر مسلح دیده نمی شود و بدنی کشیده، سر و ۴ جفت دست و پا دارد.

دمودکس بطور طبیعی در پوست اغلب افراد بزرگسال زندگی کرده و عموما مشکل خاصی ایجاد نمیکند اما وقتی تعدادشون زیاد می شود با  ایجاد علائم مختلف ، مشکلات زیادی رو برای میزبانش ایجاد می کند.

بر اساس گزارشات علمی اخیر، هزاران انگل میکروسکوپی روی صورت انسان ها زندگی، حرکت و تغدیه می کنند اما در بیشتر مواقع هیچ ضرری ندارند و وجودشان تهدیدی برای سلامتی افراد به شمار نمی آید.

تا کنون حدود 65 گونه از انگل دمودكس مایت شناخته شده است که انگل دمودکس دونوع انسانی به نام های « برویس » و « فولیکوروم » دارد که دارای دو جنس نر و ماده هستند و در اطراف فولیکول مو و غدد چربی زندگی می کنند.

عموما در سطح پوست در شب ها جفت گیری کرده و تخم های خود را اطراف فولیکول مو می ریزند. حدود 10 روز بعد تخم ها به دمودکس بالغ تبدیل می شوند و طول عمر بین 4 الی 12 هفته دارند.

بدن نیمه شفاف دارند و عموما چند نوع باکتری را در سطح بدن و داخل بدن خود حمل میکنند.

برای تغذیه از چربی و ویتامین و میکروب هایی مثل پروپیونی باکتریوم آکنه که عامل اصلی جوش های پوست است تغذیه می کنند. این باکتری در بدن دمودکس تکثیر می شود و در نتیجه مصرف آنتی بیوتیک های موضعی و خوراکی در درمان جوش صورت را بی فایده می کنند چون باکتری درون بدن انگل دمودکس است.

تراکم بالای دمودکس باعث افزایش مرگ و میر آنها نیز می شود و متلاشی شدن جسد آنها باعث افزایش عفونت سطحی پوست می شود. در نتیجه این امر باعث تشدید جوش ها می شود. از طرفی با افزایش جمعیت انگل ها ، حرکت آنها زیاد می شود و تماس مکانیکی دست و پای آن ها با پوست باعث واکنش التهابی و خارش می شود.

مقایسه انگل دمودکس فولیکولاروم با انگل دمودکس برویس

انگل دمودکس برویس نوعی انگل میکروسکوپی است که در فولیکول های مو زندگی می‌کند. انگل دمودکس فولیکولاروم همچنین در فولیکول‌های مو ساکن است و بر خلاف دمودکسی برویس، انگل فولیکولاروم بیشتر در اطراف پلک‌های چشم، مژه‌ها و روی پوست مشاهده می‌شود و از سلول‌های پوست تغذیه می‌کند. در صورتی که انگل برویس از سلول‌هایی به نام سبوم در سلول‌های غده چربی تغذیه می‌کند دمودکس فولیکولاروم با سایر انگل‌های دیگر متفاوت است زیرا می‌تواند تعداد سلول‌های پوستی در غدد فولیکول‌های مو را افزایش دهد و این عمل باعث پوسته پوسته شدن بافت صورت فرد می‌شود.

به طور میانگین دمودکس فولیکولاروم ۰/۳ تا ۰/۴ میلی‌متر طول دارد، در حالی که دمودکس برویس نصف آن و بین ۰/۲ تا ۰/۱۵ میلیمتر است.

چگونگی تشخیص انگل دمودکس

تشخیص بیماری به میزان تسلط و تبحر پزشک یا کارشناس در نمونه  گیری از سطح پوست و تشخیص وجود انگل بستگی دارد. از آنجا که این انگل با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیست، برای تشخیص قطعی آن باید به پزشک مراجعه کنید.

برای تشخیص این انگل‌ها دکتر شما ، نمونه کوچکی از بافت فولیکولی و چربی پوستتان را برمی‌دارد . با بررسی نمونه سطحی بافت صورت زیر میکروسکوپ، می توان وجود این انگل را روی پوست تشخیص داد.

علائم ابتلا به دموکس

عمده ی علائم عفونت با دمودکس شامل موارد زیر است:

-   آکنه

-   نازکی مو

-   ریزش مژه

-   خارش پوست

-   قرمزی و تورم صورت

-   شوره ی پوست

-   خشکی پوست

-   التهاب پلک و تحریک چشمی

خیلی وقتها بیماری ها و ضایعات پوستی در بیماری ها برطرف نمی شود به علت حضور این حشره. این حشره روند پیری پوست را نیز افزایش می دهد. بطور عمده در صورت ناحیه گونه ها ، بینی و پلک زندگی میکند یعنی نواحی که پوست چربی بیشتری ترشح میکند. ولی از آنجایی که حرکت میکند می تواند به سایر نقاط بدن منتقل شود . از طریق تماس شخص به شخص و وسایل مشترک مثل شانه ، حوله و … می تواند منتقل شود.

درمان‌های پزشکی برای انگل دمودکس مایت

درمان‌های پزشکی زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند که تعداد زیادی انگل روی پوست شما وجود داشته باشد برای درمان انگل دمودکس مایت بر روی مژه‌ها، نوعی پماد دارویی استفاده می‌شود این پماد کمک می‌کند تا انگل‌ها به دام انداخته شوند و از تخم گذاری آن‌ها در سایر غدد چربی (فولیکول‌های) مو جلوگیری شود. کرم‌های صورت ژل‌ها و شستشوی صورت با استفاده از مواد فعال زیر ممکن است به از بین بردن این انگل‌ها کمک کنند.

۱.بنزیل بنزوات

۲.اسید سالیسیلیک

۳.سولفید سلنیوم

۴.گوگرد

درمان خانگی انگل پوستی

در بیشتر مواقع میزان رشد و تکثیر این انگل آنقدر زیاد نیست که نیاز به درمان تخصصی داشته باشد. می توان در منزل با دنبال کردن یک سری نکات از انتشار بیشتر این انگل جلوگیری نمود:

•   شستشوی روزانه و منظم صورت و استحمام برای تمیز کردن چربی ها

•   حمام کردن بلافاصله پس از فعالیت بدنی زیاد و ورزش

•   استفاده از لوسیون، ضد آفتاب و دیگر محصولات بهداشتی فاقد چربی

•    اسکراب پوست و تمیز کردن عمقی روزنه ها برای از بین بردن لایه پوست های مرده

افراد زیر باید برای درمان به پزشک مراجعه کنند

•   وجود جوش و آکنه

•  درماتیت (اگزما)

•  ریزش مو

•   فونت (مانند HIV )

•   روزاسه

•  سیستم ایمنی ضعیف

•  چربی زیاد پوست

•  التهاب پوستی

•   افزایش سن

•  جنسیت، در مردان شیوع بالاتری دارد

توصیه‌های لازم برای انگل دمودکس

توصیه برای دمودکسی مایت به عوامل زیر بستگی دارد:

افرادی که دارای بیماری‌های التهابی نظیر روزاسه و آکنه هستند ممکن است دچار انگل دمودکس مایت شوند که علائم آن‌ها را تشدید کند. عفونت‌های مداوم پوستی نیز می‌تواند احتمال بازگشت انگل‌ها را افزایش دهد در بیشتر مواقع علائمی از خود نشان می‌دهند انگل‌ها به مدت چند هفته زندگی می‌کنند و بدون آنکه بفهمیم تجزیه می‌شوند و از بین می‌روند. در مقادیر اندک انگل دمودکس مایت ممکن است مزایایی به همراه داشته باشد زیرا که می‌تواند سلول‌های مرده اضافی پوست را از بین ببرد.

دکتر مهناز شکروی (داروساز) در این مقاله سعی کرده است تا حدودی درباره انگل دمودکس توضیحاتی را به زبان ساده برای شما بازگو کند ، امیداست مورد توجه قرار بگیرد .