اغلب همه ما با دیدن ریزش مو در کودکان دچار استرس شده و نگران می شویم. بی شک این ریزش مو ممکن است هشدار و اعلام خطر باشد که باید به آن توجه کنیم.
ریزش موی کودکان از الگوهای متفاوتی نسبت به بزرگسالان پیروی می کند. به عنوان مثال آلوپسی آندروژنیک با الگوی طاسی از دلایل شایع ریزش مو در بین بزرگسالان است که این علل در بین کودکان شامل عفونت های قارچی، باکتری، استرس و آلوپسی کششی است.
دکتر مهناز شکروی در این مقاله شایع ترین دلایل ریزش مو در کودکان ، علل آن ، راه های پیشگیری و درمان را بیان می کند .
ریزش مو در کودکان غیرطبیعی نیست اما دلایل ایجاد آن با ریزش موی سر در بزرگسالان که منجر به طاسی می‌شود متفاوت است. در اکثر موارد کودکان به دلیل اختلالات موجود در پوست کف سر دچار ریزش مو می‌شوند. خوشبختانه این دلایل برای سلامتی کودک شما خطری ایجاد نمی‌کنند؛ اما ازنظر سلامت عاطفی ممکن است بر روی کودک شما تأثیر منفی داشته باشد و دائماً به این فکر کند که قرار است در جوانی و بزرگ‌سالی کچل باشد؛ بنابراین برای جلوگیری از تأثیر روانی عمیق این موضوع علت ریزش مو در کودکان باید توسط پزشک متخصص بررسی و اقدامات درمانی حتماً انجام شود.
دلایل ریزش مو در کودکان چیست؟
در ادامه این مطلب عمده‌ترین علل ریزش مو در کودکان و روش درمان هر کدام را بررسی خواهیم کرد.
1-عفونت قارچی پوسته‌ی سر
عفونت‌های قارچی، یکی از دلایل ریزش مو در کودکان هستند که معمولا از طریق استفاده از وسایل مشترک آلوده منتقل می‌شوند. در کودکان مبتلا به عفونت قارچی، موی سر به صورت لکه‌ای شروع به ریزش می‌کند و نقطه‌هایی سیاهی در این قسمت‌ها دیده می‌شود. عفونت‌های قارچی که علت ریزش مو در کودکان هستند، معمولاً با مصرف داروهای ضد قارچی درمان می‌شوند. در کنار مصرف دارو بهتر است از شامپوی ضد قارچ برای کاهش قرمزی و التهاب پوست سر و همچنین جلوگیری از انتقال ویروس به کودکان دیگر استفاده کرد. عفونت‌های قارچی معمولاً در کودکان بین ۳ تا ۱۰ سال ایجاد می‌شوند و پسران بیش از دختران در معرض ابتلا قرار دارند.
2-آلوپسی آره آتا در کودکان
این بیماری در بین عموم مردم به ریزش موی سکه ای شهرت دارد. عامل بیماری موجب حمله به سیستم ایمنی می شود. سپس سیستم ایمنی فولیکول های مو را تخریب می کند. آلوپسی آره آتا در صورت عدم درمان منجر به طاسی کامل می شود. در ابتدا ریزش مو به صورت سکه ای است به این صورت که موها نازک می شوند و بعد شروع به ریختن می کنند. عامل بیماری می تواند حتی مژه ها و ابروها را نیز درگیر کند.
آلوپسی آره آتا می تواند به صورت دوره ای نیز بروز کند به این ترتیب موها پس از ریزش شروع به رشد می کند. اما دوباره همین روند تکرار می شود. درمان مستقیم برای چنین مشکلی وجود ندارد. با درمان داروهایی که موجب تقویت سیستم ایمنی می شود می توان حمله به فولیکول مو را متوقف کرد.
3- سندرم آناژن از دلایل ریزش مو در کودکان
سندرم آناژن معمولاً بین ۶ ماهگی تا ۶ سالگی رخ می‌دهد و از مهم‌ترین علل ریزش مو در کودکان محسوب می‌شود. این سندرم در کودکانی که موهای رنگ روشن و طلایی دارند شایع‌تر است. با ابتلا به آناژن، موهای سر کودک به‌راحتی، بدون درد و به‌صورت دسته‌ای می‌ریزد و کودک به‌تدریج طاس می‌شود. این بیماری اغلب با ریزش سکه‌ای و تریکوتیلومانیا اشتباه گرفته می‌شود. درمان سندرم آناژن تنها بر عهده پزشک متخصص است و هیچ‌کس نمی‌تواند به غیر از وی با توجه به میزان و پیشرفت بیماری، درمان مناسبی برای آن تشخیص دهد. معمولاً برای درمان آناژن با توجه به میزان درگیری فولیکول‌های مو، از داروهای مخصوص در دوز‌‌های مشخص استفاده می‌شود.
4- آلوپسی کششی از دلایل ریزش مو در کودکان
آلوپسی کششی به علت کشیدگی زیاد در پوست سر به وجود می آید. شاید تصورش را هم نمی کنید که بستن طولانی مدت موهای کودک، چقدر آسیب زا است. وقتی موهای کودک با کش یا نوارهای محکم، بسته می شود پوست سر نیز به طبع آن حالت کشیدگی پیدا می کند. این دقیق همان حالتی است که به موها آسیب می زند. در مناطقی که پوست تحت کشش قرار دارد، امکان ریختن موها تشدید خواهد شد.
موهای کودکان را نباید به صورت دم اسبی محکم و مدل هایی که موها کشیده می شود، بیارایید. اگر با باز گذاشتن موی کودک مشکل دارید می توانید موها را کوتاه کنید. در برخی موارد امکان عفوت پوست در محل های کشیده شده وجود دارد. در این صورت تنها راه حل، درمان با آنتی بیوتیک است.
5- استرس یکی از دلایل ریزش مو در کودکان
گاهی اوقات ممکن است علت ریزش مو در کودکان استرس و اضطراب شدید آن‌ها باشد. این نوع از استرس اغلب زمانی رخ می‌دهد که کودک در معرض شوک ناگهانی قرار بگیرد و فشار عصبی شدیدی به او وارد شود. تب، جراحی، داروهای بی‌هوشی و بی‌حسی و یا فوت یکی از افراد خانواده از جمله عوامل استرس‌زایی هستند که ممکن است دلیل ریزش مو در کودکان باشند. این علت ریزش مو در کودکان درمان قطعی و مناسبی ندارد؛ اما در اغلب موارد پس از به پایان رسیدن شرایط بحرانی رشد موها به حالت عادی باز خواهد گشت.
6- کم‌کاری تیروئید
تیروئید غده‌ای در گردن شما است. این غده هورمون‌هایی آزاد می‌کند که به کنترل متابولیسم بدن کمک می‌کنند. در کم‌کاری تیروئید، تیروئید به‌اندازه کافی هورمون لازم برای عملکرد مناسب را تولید نمی‌کند. علائم این بیماری در کودکان و حتی بزرگسالان عبارت‌اند از:
- افزایش وزن
- یبوست
- خستگی
- خشکی مو یا ریزش مو در کل پوست سر
وقتی کودک شما با داروهای هورمون تیروئید تحت درمان قرار می‌گیرد، باید ریزش مو متوقف شود؛ اما ممکن است چند ماه طول بکشد تا همه موها دوباره رشد کنند.
7- اختلالات هورمونی از دلایل ریزش مو در کودکان
غدد مختلفی در بدن فعالیت می‌کنند که نقش تولید هورمونها را بر عهده دارند. در همین مطلب به نقش اختلالات تیروئید به عنوان یکی از این غدد در ریزش مو اشاره کردیم. اما اختلالات هورمونی تنها به غده تیروئید محدود نمی‌شوند. یکی دیگر از غددی که در تولید هورمون نقش دارد، غده هیپوفیز است. اختلال در عملکرد غده هیپوفیز باعث اختلال در تعادل هورمونها در بدن خواهد شد. چنین اختلالات هورمونی علت ریزش مو در بسیاری از کودکان می‌باشند که لازم است در اسرع وقت نسبت به درمان آن‌ها اقدام شود.
8- تلوژن افلوویوم
Telogen بخشی از چرخه رشد طبیعی مو است که موها در آن رشد نکرده و استراحت می‌کنند. سپس، موهای قدیمی می‌ریزند تا اجازه رشد موهای جدید را بدهند. به‌طورمعمول، فقط 10 تا 15 درصد از فولیکول‌های مو در هر زمان در این مرحله هستند.
در بچه‌های مبتلابه تلوژن افلوویوم، تعداد بیشتری فولیکول مو به‌طور غیرطبیعی به مرحله تلوژن می‌رود. در این بچه‌ها به جای از بین رفتن 100 تار مو در روز به‌طور طبیعی، روزانه 300 تار مو ریخته می‌شود. در این شرایط ریزش مو ممکن است محسوس نباشد و یا لکه‌های طاسی روی پوست سر دیده شود.
تلوژن افلوویوم معمولاً پس از یک واقعه شدید و شوک عصبی اتفاق می‌افتد، مانند:
- تب بسیار زیاد
- عمل جراحی
- ضربه شدید عاطفی، مانند مرگ یک عزیز
- آسیب شدید مانند تصادف
پس از گذشت این رویداد، موهای کودک باید دوباره رشد کند. رشد مجدد کامل می‌تواند شش ماه تا یک سال طول بکشد؛ اما در این دوره مراقبت مناسب، تغذیه خوب و مناسب بودن شرایط عاطفی کودک نیز بسیار تأثیرگذار است.
9- کمبود ویتامین ها از دلایل ریزش مو در کودکان
این مشکل به سادگی قابل تشخیص نیست. در واقع والدین نمی توانند کمبود ویتامین ها را از قبل متوجه شوند. همین موضوع روند درمان را طولانی تر می کند. اگر کودک بی اشتها باشد یا مواد غذایی بدون کیفیت مصرف کند، احتمال بروز مشکل زیاد است. با دریافت مواد غذایی مناسب و املاح و ویتامین های مورد نیاز بدن، مشکل ریزش مو در کودک نیز به کلی برطرف خواهد شد.
موادی همچون آهن، روی، نیاسین(ویتامین B3)، بیوتین ( ویتامین( B7، پروتئین و اسیدهای آمینه از ضروری ترین ویتامین ها و املاح برای رشد موها هستند. در رژیم غذایی کودک باید این مواد گنجانده شود. سبک زندگی سالم و تغذیه صحیح ، فرهنگی است که از کودکی نهادینه می شود.
10- سوءتغذیه
گاهی كمبود مواد غذایی و معدنی باعث ریختن موها می‌شود. بیوتین یكی از ویتامین‌های ب‌كمپلكس است كه به بدن در تبدیل كربوهیدرات به گلوكز كه برای سوخت‌رسانی بدن لازم است، كمك می‌كند. اگر این ماده به بدن نرسد، باعث ریزش مو می‌شود. «روی» یك ماده آلی است كه از جنبه‌های مختلف به متابولیسم سلول‌های بدن كمك می‌كند همچنین باعث بهبود روند رشد در دوران كودكی و نوجوانی می‌شود پس به رشد سلول‌های سازنده مو هم كمك می‌كند. در برخی موارد ریزش مو می‌تواند به دلیل مصرف بیش از حد ویتامینA هم باشد.
11- داروهای شیمیایی
یکی دیگر از دلایل ریزش مو در کودکان حساسیت به داروها و مواد شیمیایی است. برخی از کودکان به داروها و مواد شیمیایی موجود در قرص‌‌ها یا مواد غذایی حساسیت دارند و پس از مصرف دچار عوارض مختلفی می‌شوند. ریزش مو می‌تواند یکی از این عوارض باشد. معمولا با توقف مصرف ماده مورد نظر، ریزش مو نیز متوقف می‌شود. بهتر است پس از بروز علائم حساسیت، برای تشخیص دقیق نوع ماده‌ای که کودکتان به آن حساسیت دارد، به پزشک متخصص مراجعه کرده و تست حساسیت انجام دهید.
12- کم‌خونی از دلایل ریزش مو در کودکان
خون و گلبول‌های قرمز وظیفه اکسیژن‌رسانی به تمام بافت‌ها و اندام‌های بدن را بر عهده دارند. وقتی گلبول‌های قرمز خون کمتر از حد طبیعی خود باشند، مواد مغذی و اکسیژن به سلول‌ها نمی‌رسد. ریشه و فولیکول‌های مو نیز از این قاعده مستثنی نیستند. در اثر کمبود مواد مغذی، ریشه مو ضعیف می‌شود و مو شروع به ریزش می‌کند. بنابراین برای یافتن علت ریزش مو در کودکان، بهتر است نسبت به وجود کم‌خونی در آن‌ها آگاه شوید.
خستگی زودرس، رنگ‌پریدگی و کمبود نفس از دیگر علائم کم‌خونی در کودکان است که اگر به موقع درمان نشود، اثرات جبران‌ناپذیر دیگری را نیز به همراه خواهد داشت.
سخن پایانی …
همان‌طور که اشاره کردیم ریزش مو در هر سنی می‌تواند اتفاق بیفتد و برای فرد ناراحت‌کننده باشد؛ اما در کوکان می‌تواند آسیب بیشتری ایجاد کند؛ بنابراین در صورت دیدن علائم ریزش مو در کودک خود اولین و بهترین کار مراجعه به متخصص پوست و موی کودکان برای تشخیص علت ریزش مو در کودکان است.
معمولاً در تمام انواع ریزش مو در کودکان، یک سال پس از شناسایی علائم و درمان مناسب، رشد موهای کودک به شرایط عادی برمی‌گردد. بازگشت رشد موها به حالت عادی نیازمند صبر و حوصله است و نمی‌توان انتظار داشت موی کودکان به سرعت به حالت عادی باز گردد. سعی کنید با بررسی دلایل ریزش مو در کودکان که در این مطلب اشاره کردیم و مشورت با پزشک خود، هر چه سریع‌تر به درمان این عارضه در کودکتان اقدام کنید.
