سلام به همه دوستان ویرگولی.
بچه که بودم مادرم روزی چند بار می گفت:" خوب یه دقه بشین زمین(zemin)". با این که این تلفظ در بعضی لهجه های هموطنان وجود دارد ولی ربطی به اصالت مادرم نداشت. به هر حال من تلفظ دیگری از این کلمه نشنیده بودم یا شنیده و به آن بی دقت بوده ام تا بزرگ شدم. در این مدت معلم های دبستان و دوستان و اقوام و آشنایان هیچ یک زحمت گوشزد کردن اشتباه من را به خود ندادند و با این که کتابخوان و درسخوان بودم چون رسم الخط فارسی حرکات را نمودار نمی کند در اشتباه خود باقی ماندم. گذشت تا زحمت به گردن دبیر علوم کلاس اول راهنمایی(سابق و ششم فعلی) افتاد که بنده ی خدا به دلیل عادت چند ساله ی من به تکرار اشتباه , بامصیبت کسره را به فتحه تبدیل کرد.
غرض از بیان این مقدمه این بود که همان طور که می دانیم و باید به آن افتخار کنیم ایران ما را چندین قومیت و فرهنگ و زبان و لهجه ی زیبا تشکیل داده اند ولی ضرورت وجود زبان رسمی و معیار برای ما بدیهی است. _نمی خواهم وارد بحث آموزش زبان قومی در مدارس بومی شوم که از این بحث جداست._ پس وقتی می خواهیم به زبان فارسی بگوییم و بنویسیم باید اصول عینا مشابهی را رعایت کنیم که خودمان و آیندگان دچار تشتت و پریشانی نشویم.
می دانم که تکرار مکررات کردم و درس بدیهی به استادان پس دادم . بدون این که قصد آموزش داشته باشم گاه در نوشته های عزیزان نکته ای هست که حدس می زنم مربوط به لهجه ی خاصی باشد و آن جدا کردن اجزای فعل مرکب از یکدیگر و اضافه کردن جزء اصلی به مفعول است که بیشتر در مورد مصدر "نگاه کردن" به آن برمی خوریم. برای مثال استفاده از "نگاه من کرد" به جای "من را نگاه کرد". یا "دور میدان زد" به جای "میدان را دور زد". این نوع جابجایی حتی در صدا و سیما هم به کار می رود.
مثال دیگر :به کار گیری جمله ی " لیلا را از دستش گرفت و بلند کرد" به جای " دست لیلا را گرفت و او را بلند کرد". این اشتباه ناشی از تاثیر زبان ترکی در فارسی است. ما ترک زبانان می گوییم:"الیندن توتی لیلانین و ..."
که معنی واژه به واژه آن می شود:"از دست لیلا گرفت و ..." .معنی جمله ی ترکی این نیست که چیزی از دست لیلا گرفته شده باشد. پس معنی صحیح فارسی این است : "دست لیلا را گرفت و ..." . همین گونه قیاس کنید جملاتی چون:" از آستینم گرفت و کشید" یا "از یقه گرفت و بیرون کرد"و ....
با سپاس از شما برای وقتی که برای خواندن این مطلب صرف کردید خواهشمندم نمونه هایی را که به نظرتان می رسد بیان بفرمایید تا همگی بهره ی لازم را برده باشیم.
