نحوه نوشتن نتیجه‌گیری و پیشنهادها در پایان‌نامه
به طور معمول آخرین فصل پایان‌نامه‌ها به نتیجه‌گیری نهایی و پیشنهادهای محقق برای روند تکمیلی پژوهش اختصاص می‌یابد، اما این‌که چگونه فصل پنجم پایان نامه را بنویسیم تا سرانجامی جامع و جذاب برای پایان تحقیقات‌مان رقم بزنیم، موضوعی است که ما در این مطلب به آن خواهیم پرداخت.
برای آشنایی بهتر با نحوه نوشتن فصل پنجم پایان‌نامه باید بدانیم که این فصل شامل چه قسمت‌هایی می‌شود و محتوای آن درباره چیست.
همان‌طور که می‌دانید، فصل پنجم پایان‌نامه، فصل آخر و جمع‌بندی نهایی همه فصول و نتیجه تمام مطالعات، ارزیابی‌ها و تجزیه و تحلیل‌هاست و نحوه نوشتن فصل پنجم پایان‌نامه هم مانند فصل‌های دیگر تابع قوانین و اصول معینی است که لازم است دانشجویان آن‌ها را به طور کامل رعایت کنند تا بر کیفیت پایان‌نامه‌شان بیفزایند.
نخستین مرحله نگارش فصل پنجم به مقدمه اختصاص دارد و باید در این قسمت به طور خلاصه مسئله و اهداف پژوهش را بیان کنید و درباره محتوای کلی فصل پنجم توضیحی مختصر بنویسید.
سپس به طور اجمالی و البته شفاف و گویا درباره یافته‌های تحقیق و نتایج تحلیلی حاصل از آمارهایی که در فصل چهارم به آن‌ها پرداخته‌اید، توضیح دهید تا خواننده متن در جریان موضوع قرار گیرد. یادآوری می‌کنیم که به هیچ وجه لازم نیست توضیحات این قسمت جامع و کامل باشد و باید فقط به اشارات کلی بسنده کنید. بهتر است به کمک طرح پرسش‌های تحقیق و با اشاره به تقسیم‌بندی مباحث به‌تدریج به یافته‌ها و نتیجه‌گیری بحث برسید و سپس برداشت و باور خودتان را به متن اضافه کنید و تفسیرتان را از یافته‌ها و دستاوردهای پژوهش شرح دهید و از زاویه دید خودتان و با ارائه مستندات و مدارک علمی نتیجه‌گیری شخصی‌تان را شرح دهید.
در واقع در این فصل شما به‌راحتی می‌توانید نظرات شخصی‌تان را در زمینه داده‌ها و اطلاعات گردآوری‌شده برای تحقیق بیان کنید و با تفسیر دقیق و منطقی به جمع‌بندی نهایی برسید. قدرت تحلیل و آنالیز و به کار بردن استدلال‌های درست و قانع‌کننده در این بخش نمایانگر توانمندی‌های پژوهشگر و تسلط او بر مباحث پایان‌نامه است و این مسئله در جلب نظر هیات داوران تاثیر به‌سزایی دارد.
در این بخش ضمن بیان دلایل رسیدن به نتیجه‌گیری‌تان، به فرضیات مطرح درباره موضوع پایان‌نامه‌تان و علل پذیرش یا رد آن‌ها بپردازید. دقت کنید که حتی اگر شما به نتیجه مورد انتظارتان نرسیده باشید، باید درباره علل و عوامل این مسئله نیز توضیح دهید.
همچنین سعی کنید تاثیر پایان‌نامه‌تان در کمک به روند تحقیقات آینده را تبیین کنید. به بیان وجه اشتراک پژوهش‌تان با تحقیقات دیگر نیز بپردازید، اما تفاوت‌ها و تمایزهای دستاوردهای پژوهش‌تان را به صورت قابل فهم و دقیق بررسی کنید تا به‌وضوح برای مخاطبان مشخص شود که مطالعات شما چه اثر مهمی در روند ارتقای سطح علمی حوزه پژوهشی پایان‌نامه‌تان دارد.
بدیهی است که یکی از نقاط قوت محقق در نوشتن فصل پنجم پایان‌نامه پس از تشریح کامل نتایج تحقیقاتش، ارائه پیشنهادهایی برای ادامه روند پژوهش و دستیابی به راهکارهای تکمیلی برای حل مسئله یا معضلی در جامعه است و می‌تواند راهنمای خوبی برای پویندگان آن مسیر باشد. البته پیشنهادها باید علمی و منطقی باشد و به خلق ایده‌های نو کمک کند، اما دقت کنید که راهکارهای پیشنهادی‌تان باید کاربردی و کاملا مرتبط با موضوع پایان‌نامه شما باشد؛ بنابراین از پیشنهادهای غیرمربوط جدا خودداری کنید.
ده نکته ضروری برای انتخاب موضوع پایان نامه
فراموش نکنید که حتما محدودیت‌های موجود در مسیر پژوهش را شرح دهید؛ این‌که چه عواملی بر نتایج تحقیق شما تاثیرگذار بوده است و محققان بعدی در این گونه پروژه‌ها با چه شرایط و موانعی مواجه خواهند شد؛ برای مثال، گستردگی جامعه آماری، کمبود منابع تحقیق، هزینه‌های سنگین پژوهش، همکاری نکردن افراد، محدودیت ابزار تحقیق و سایر مسائل را کامل شرح دهید. به همین ترتیب، درباره موضوعات و مواردی که به دلیل محدودیت‌ها نتوانستید به آن‌ها بپردازید، توضیح دهید و مواردی را که در آینده باید مطالعه و ارزیابی شوند، معرفی کنید تا به روشن شدن ادامه راه برای سایر محققان کمک کنید.
پیوست‌ها و ضمائم تحقیق نیز بخش جداگانه‌ای است که اغلب در پایان ارائه می‌شوند و شامل نمونه‌های پرسشنامه و سوالات آزمون‌ها و مصاحبه‌ها و… هستند.
بیشتر بخوانید:
نحوه نوشتن فصل چهارم پایان نامه و تحلیل داده ها
نحوه نوشتن فصل سوم پایان نامه و روش تحقیق
چگونه فصل دوم پایان نامه را بنویسیم
نحوه نوشتن فصل پنجم پایان‌نامه بسیار مهم است، چراکه این فصل برای داوران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و آن‌ها با خواندن این فصل به میزان تسلط و اشراف شما بر موضوع و روش رسیدن به اهداف پژوهش پی می‌برند و برای‌شان جالب است که چگونگی پاسخ‌دهی شما به سوالات مطرح‌شده و پرداختن به مسئله و چالش تحقیق را بررسی کنند و از راهکارهای محقق مطلع شوند.
در نحوه نوشتن نتیجه‌گیری و پیشنهادها در پایان‌نامه به طور مستند و علمی صحبت کردن اهمیت بسیاری دارد؛ مثلا اگر از محدودیتی حرف می‌زنید، اطمینان صد درصد داشته باشید، در غیر این صورت ممکن است که آن محدودیت از سوی هیات داوران رد شود و شما به کم‌کاری متهم شوید.
مطالب را با جملات کوتاه و به زبان ساده شرح دهید.
مباحث را جامع، کامل، شفاف و قابل فهم توضیح دهید.
نظرات منطقی و معقول ارائه دهید؛ نظراتی که قابلیت اجرایی داشته و عملی باشند.
محتوای‌تان را منسجم بنویسید و از ارتباط کلامی مباحث غافل نشوید.
همچنین از تکرار نکات و مطالب بپرهیزید تا خواندن پایان‌نامه‌تان برای هیات داوران و دیگران خسته‌کننده نباشد.
در فصل پنجم نتایج ارائه‌شده باید صرفا تفسیر محقق از پژوهش باشد، بنابراین از توضیح و تکرار تفسیرهای دیگران بپرهیزید.
دقت کنید که همه تمرکزتان بر یک مسئله واحد باشد و موضوع جدیدی در مطالب‌تان مطرح نکنید، زیرا شما در این فصل فقط باید از نتایج و دستاوردهای فصول پیشین به جمع‌بندی برسید.
به صحت و سقم مطالب دقت کنید و از درشت‌نمایی و اغراق بپرهیزید تا تاثیر بهتری بر هیات داوران بگذارید، چراکه تمام ادعاها و سخنان شما باید مستند و با دلیل و برهان باشد و این امر با تمرکز بر موضوع پایان‌نامه و تسلط بر مباحث آن منسجم‌تر و تاثیرگذارتر خواهد بود. البته از برجسته کردن نوآوری‌ها و خلاقیت‌های پژوهش‌تان دریغ نورزید تا جذابیت‌های پایان‌نامه‌تان و ارزشمندی فعالیت‌های شما نمودار شود.
در پایان، مطالب‌تان را حتما ویرایش کنید و اشکالات گرامری یا املایی احتمالی را اصلاح کنید تا اشتباهی در برداشت مفاهیم و معانی مورد نظرتان رخ ندهد و مخاطبان به‌درستی متوجه منظور و هدف شما شوند.
