مدتی هست که به دنبال شغل جدید میگردم و با توجه به اینکه شغل قبلی من توی یک شرکت معتبر با محیط حرفه ای بود، رفتارهای غیر حرفه ای بعضی از کارفرماها زیاد به چشمم میومد. در رابطه با اینکه چطور یک کار رو به دست بیاریم مطلب زیاد هست. توی این پست میخوام بنا به تجربه چند ماهه توی مصاحبه شدن، در مورد این بنویسم که چطور از یک کار بد فرار کنیم. طبیعتا این پست برای وقتیه که شما امکان انتخاب دارید یا میتونید برای بازار کار ناز کنید. اگر به دنبال کاری میگردین که به هر قیمتی به درآمد برسید، این پست رو نخونید چون باعث حساس شدنتون میشه. نکته دیگه اینکه من بنا به شخصیت کمالگرام آدم سختگیریم. خیلی از چیزایی که برای من مهمه ممکنه اصلا به چشم بعضی از آدمها نیاد. در نهایت با این امید این مطلب رو مینویسم که از وقتی که برای خوندنش میذارید احساس رضایت داشته باشین و بتونه کمک کننده باشه.
فیلتر آگهی های شغلی:
قبل از هر چیز در نظر داشته باشید که خیلی از آگهی های شغلی واگعی نیست، کیکه. کسی که برای برنامه نویس سنیور با حقوق اداره کار آگهی میده، خودشم توقع پیدا کردن برنامه نویس نداره. صرفا یه تور انداخته توی دریای کارجوها، که اگه یه ماهی هم گیرش بیاد خوشحال میشه و اگه نه، چیزیو از دست نمیده. پس تو قدم اول، باید بین نیازمندیهای اون شغل و حقوق پیشنهادیشون سبک سنگین کنین. خیلی تو وقتتون صرفه جویی میشه.
نحوه پذیرایی تو جلسه مصاحبه :
هیچ الزامی وجود نداره که کارفرما از هر کسی که از در شرکتش وارد میشه پذیرایی کنه، اما پذیرایی نکردن میتونه نشونه چیپ بودن کارفرما باشه. حتی اگر کارفرما از شما پذیرایی نکرد، خودتون درخواست یه لیوان آب بکنین. پذیرایی کردن اصولی داره. وقتی با لیوانی که هنوز اطرافش خیسه، اطرافش رد رژلبه، تهش رد چاییه و بدون گذاشتن اون لیوان توی بشقاب از شما پذیرایی میشه، اولین برداشت اینه که توی اون شرکت نظافت و بهداشت رعایت نمیشه. حالا این مسئله چرا برای شما مهمه؟ شما تایم زیادی رو قراره توی محیط کارتون بگذرونید. طبیعیه توی اون زمان از آشپزخونه، ظرف و ظروف، سرویس بهداشتی، یخچال یا مایکروفر استفاده کنید. وقتی کارفرما به بهداشت اهمیتی نمیده، بقیه کارمندها هم همین روش رو پیش میگیرن (البته که ارزشهای ذاتی بعضی آدمها قویتر از اونه که تحت تاثیر محیط قرار بگیره. کاری به استثناها ندارم) میتونین بیماری هایی که از یک محیط غیر بهداشتی ممکنه بهتون منتقل بشه را تصور کنین؟
زمان مصاحبه :
حالتی رو در نظر بگیرید که کارفرما به شما زنگ میزنه و میگه "میتونین امروز تشریف بیارین برای مصاحبه؟" گذشته از غیر حرفه ای بودن این حرکت و در نظر نگرفتن شرایط شما برای آمادگی برای مصاحبه، این رفتار نشون دهنده اینه که کارهای شرکتی که دارید براش درخواست میفرستید دقیقه نودی هست. اون کارفرما یا مدیر منابع انسانی چند روز وقت داشته تا رزومه شما رو بررسی کنه، هماهنگی های لازم رو انجام بده و تصمیم بگیره. وقتی همه این کارها رو روز مصاحبه انجام میده، میشه با تقریب خوبی گفت که بقیه کارهای اون شرکت هم سر فورس و عجله و دقیقه نود انجام میشه. اگر اعصابتونو دوست دارید سراغ همچین شرکتی نرید.
زمان معطل موندن شما برای مصاحبه :
اینکه زمان معطل موندن شما برای مصاحبه چقدر باشه نشونه ارزش برنامه ریزی توی اون شرکته و معنیش اینه که اون شرکت برای وقت افراد ارزش قائله. البته که یک حاشیه خطای ربع ساعت تا بیست دقیقه ای رو همیشه در نظر بگیرید، اما به عنوان مثال برای شرکتی مصاحبه شدم که حدود یک ساعت منتظر نشستم تا کارمندای اون شرکت برای مدیرعامل عزیزشون جشن تولد بگیرن و بعد به کار مراجعه کننده ها برسن. (البته که اگر دنبال شغل راحتی میگردین که بدون کار کردن بهتون حقوق بدن، همچین محیطی خیلی هم مناسبه!)
نحوه برخورد و رفتار کارمندای شرکت :
کارمندایی که توی یه شرکت کار میکنن، آیینه تمام قد رفتارها و برخوردهای شما توی سالهای آینده توی اون شرکت هستن. میبینین اکثر کارمندا عصبین، بی ادبن، از مدیرشون میترسن، چاپلوسن، با طعنه و متلک با هم صحبت میکنن و همدیگرو مسخره میکنن یا جلوی روی شمای مراجعه کننده نشستن و غیبت میکنن، فراااار کنین.
کارفرمایی که به طرز اغراق آمیزی/به حالت تفریطی خودشو پرزنت میکنه :
بنظر من اصل کلی تو همه جنبه های زندگی اینه که هر رفتار افراطی یا تفریطی نشونه یک ضعف و برای پوشوندن اون ضعفه. طبیعیه که کارفرما باید نحوه کار شرکتش رو برای شما توضیح بده و بهتون بگه برای چه موقعیت شغلی قراره کار کنین و چه وظایفی بر عهدتونه (یک مقدار مفصل تر از آگهی شغلی که شما بابتش درخواست فرستاده بودین)، اما کارفرمایی که بیش از اندازه خودش یا تیمش رو پرزنت میکنه، در حقیقت چیز زیادی تو چنته نداره. صرفا داره یه تصویر غیر واقعی توی ذهن شما میسازه تا بعدا توی مذاکره دست بالا رو داشته باشه.
نحوه چینش میز کارمندای شرکت:
اگر دیدین توی اون شرکت، میز کارمندا رو به دیوار هست، قراره جایی کار کنین که یه مدیر همیشه چشمش به مانیتورتون باشه که خدایی نکرده حقوق مفت بهتون داده نشه. جدا از بحث حریم شخصی که خودش میتونه سر کلی بحثو باز کنه، توی این محیط، صحبت کردن با همکارتون، جواب کوتاه دادن به تلفن شخصیتون، تایم گذاشتن برای چای و قهوه یا استراحت کوتاه بین کارهای پر فشار و ... براتون امتیاز منفی به حساب میاد و بعدا همینو دست آویز امتیاز گرفتن ازتون میکنن. معمولا توی همچین جوی از شما توقع میره که یک ماشین باشین و به اندازه همه ساعتهایی که کار میکنین بازدهی داشته باشین، که یه ذهن منصف قبول میکنه همچین چیزی امکان نداره. اما همین مسئله غیرممکن از دید اون کارفرما کاملا قابل دستیابیه و اگر محقق نمیشه نشونه کم کاری شماست. اگر میز کارمندا رو به روی هم بود، فضای صمیمی تر و کم فشار تری رو تجربه خواهید کرد.
سیستم گرمایشی و سرمایشی شرکت :
برگردیم به همون بحث تایم زیادی که قراره سر کار بگذرونید. سیستم گرمایشی یا سرمایشی خراب یا ضعیف میتونه 9 ساعت از روز شما رو خراب کنه. توی تابستون تبدیل به یه آدم عصبی بشید و توی زمستون همش سرما بخورید.
مشخص بودن موقعیت شغلی مورد نیاز کارفرما:
خیلی پیش اومده که من مثلا برای یک آگهی بک اند درخواست دادم و روز مصاحبه در مورد فرانت اند ازم سوال پرسیده شده. یا مثلا وقتی پرسیدم من رو برای کدوم موقعیت شغلی در نظر گرفتین، گفتن موقعیت شغلی الف "یا" موقعیت شغلی ب. به اون "یا" خیلی دقت کنین. توی اکثر موارد اون "یا" نشونه اینه که قراره شما آچار فرانسه اون شرکت بشین و پوستتون کنده شه.
شلوغی و سر و صدای محیط :
طبیعتا این مورد چیزی نیست که با یکی دو ساعت حضور توی اون شرکت بتونید مطمئن بشید، ولی اگر برای پوزیشنی اقدام کردین که باید کار فکری انجام بدین، باید بدونین حتی صدای دریل یا ساختمون سازی اطراف، یا مدرسه و مسجد بغل شرکت هم میتونه روی عملکرد و اعصاب شما اثر بذاره.
سابقه دارترین کارمند شرکت :
بهترین وسیله شناخت محیط توی هر شرکتی همینه. بررسی کردن سابقه دارترین کارمند شرکت. چند سال توی اون شرکت دووم آورده، بعد از این همه سابقه به چه پوزیشن شغلی رسیده، نحوه برخورد و رفتارش با بقیه چطوریه. دوره کارآموزی همیشه هم بد نیست. این اطلاعات رو میتونه بهتون بده.
دلایل استعفا یا اخراج کارمندا :
البته که نباید انتظار جواب صادقانه از طرف کارفرما به این سوال داشته باشین، ولی اگر دیدین کارفرما گفت ما اینجا اخراج نداریم، این خودش یه ردفلگه. طبیعتا همه کارمندها مثل شما کارمند خوبی نیستن و توی طول همکاری با شرکت ممکنه حالتی پیش بیاد که کارفرما بخواد کسی رو اخراج یا تعدیل کنه. کارفرمایی که میگه ما تو این شرکت اخراج نداریم، به این معنیه که در صورت لزوم، با استفاده از نقطه ضعفهای شما، شما رو به سمت استعفا سوق میده و احتمالا بهتون نامه عدم نیاز هم نمیده، چون خودتون استعفا دادین! مشکلی که برای شما پیش میاد اینه که با نداشتن اون نامه نمیتونین از حق بیمه بیکاریتون استفاده کنین و در صورت تصمیم به قطع همکاری تحت فشار مالی قرار خواهید گرفت؛ در حالی که شرایط کار هم به نحوی چیده شده که عملا ادامه دادن براتون غیرممکنه. دو سر باخت برای شما!
تحت تاثیر شلوغ کاری های کارفرما قرار نگیرین:
حالت اول رو اینطوری در نظر بگیرین که با کارفرمایی طرفین که کلی از خودش و شرکتش تعریف میکنه، وقتی برای مصاحبه میرید کلی آدم توی صف مصاحبه میبینید، تو جلسه مصاحبتون با مدیر، راه به راه کارمند میاد و میره و صحبت از رقمهای میلیاردیه، خلاصه برو و بیایی هست که بیا و ببین؛ در حالی که شما به عنوان آدمی که داره توی مارکت کار میکنه و شبکه داره، تا حالا اسم اون شرکت رو هم نشنیده بودین یا پروژه خاصی ازش ندیدین. تو حالت دوم، کارفرمایی میگه من 4 تا کارمند دارم و ترجیح میدم آهسته و پیوسته شرکتمو گسترش بدم. کارفرمای دوم متوجه چالش های اضافه کردن یک فرد جدید به تیمش هست و بهش فکر کرده و امنیت شغلی بهتری بهتون میده. اگر انتخاب کنین با کارفرمای اول کار کنین، احتمالا سر سه ماه تعدیل میشین.
زمان مورد نیاز برای آزمون در مصاحبه یا کارآموزی :
در این مورد استاندارد خاصی وجود نداره. به خود من برای موقعیت شغلی مشابه، کارآموزی دو هفته ای، یک ماهه و سه ماهه پیشنهاد شده. طبیعتا هرچقدر این زمان طولانی تر باشه، کارفرما سود بیشتر و شما سود کمتری میبرید (حتی با فرض یاد گرفتن مهارت جدید) علاوه بر این، زمان مورد نیاز برای آزمون استخدام هم مهمه. مورد بوده که ۶ ساعت از من وقت خواسته تا ازم آزمون استخدام بگیره. ۶ ساعت یک روز کاری هست. چرا یک روز کاری رو رایگان در اختیار یک شرکت قرار بدم؟ عرف معمول برای این زمانها بسته به شغل و رشته و شهری که توش کار میکنید، بعد از یک مدت دستتون میاد. ولی اینو در نظر داشته باشین اگر شرکتی توی اولین مرحله کاری که جذب و استخدام هست، استانداردهای قانونی و عرف بازار رو رعایت نکنه، احتمالا توی بقیه مسیر شغلیتون هم استانداردها رو رعایت نمیکنه و باعث ناراحتی ها و حق خوری های زیادی براتون میشه.
این مورد آخری یه گل سرسبد توی مصاحبه ها بود که به عنوان خاطره مینویسم. برای شرکتی مصاحبه شدم. توی برخورد اول اکثر مشخصات مدنظر منو داشت. کارمندای محترم و مودب و محیط تر و تمیز و پذیرایی مناسب و پارتیشن بندی خوب و عدم مزاحمت همکارها برای هم .... بعد از چند دقیقه چند نفر کارجوی دیگه هم اومدن و صف کارجوها پشت در دفتر مدیرعامل شکل گرفت. بعد از یک ساعت، جناب مدیر رخصت حضور دادن و همه مایی که پشت در دفترش نشسته بودیم رو همزمان فراخوندن! فرض کنین یه کارفرما نشسته، روبروش چند نفر کارجو هستن، و میپرسه کی با فلان تکنولوژی کار کرده؟ کارجوها باید دستشونو بالا بگیرن و اینجوری اعلام سابقه کنن! کارفرمای محترم هم پشت برگ رزومه کارجوها نکته هاشو بنویسه (تازه قر و قاطی هم میکرد!). این مورد حکم همون تور انداختن تو دریا رو داشت، بیشتر هم به پرزنت کارفرما گذشت تا مصاحبه در مورد تجربه های ما. هنوز نفهمیدم هدفشون از آگهی دادن چی بود، شاید قصد بهتر کردن برند کارفرماییشونو داشتن که خب جامعه هدف اشتباهی رو انتخاب کرده بودن. شاید هم دلیل دیگه ای بوده که نمیدونم با این سیستم بهش رسیدن یا نه. متاسفانه من از روی اگهی شغلی و حتی تا قبل از وارد شدن به دفتر مدیرعامل اینو متوجه نشدم و سه ساعت از وقت عزیزم هدر رفت. تو فیلمای کره ای این سبک رو زیاد دیدم، شاید عرف مصاحبه کردن تو اون کشور این شکلیه ولی خبر خوب اینکه هنوز تو ایران (حداقل توی شیراز) رواج نداره.
