اواپراتور و کندانسور از تجهیزات مهم سیستم های سردخانه و تهویه مطبوع هستند که برای تبادل حرارت در چرخه تبرید مورد استفاده قرار میگیرند. اواپراتور تجهیزی است که در یک چرخه، مایع مبرد را تبدیل به گاز میکند و محیط اطراف اعم از هوا یا مایع را سرد میکند. کندانسور نیز سیستمی برای تبدیل گاز به مایع در چرخه و انتقال گرما به محیط اطراف اعم از هوا یا مایع میباشد. شکل زیر موقعیت اواپراتور و کندانسور در چرخه تبرید را نمایش میدهد
اواپراتور سیستمی است که در آن گاز مبرد در دمایی پایینتر از دمای محیط اواپراتور میجوشد و گرمای مواد و محیط اطراف اواپراتور را جذب نموده و آنها را سرد میکند. اواپراتور را میتوان به دو دسته اواپراتور کویلی پره دار و اواپراتور کویلی بدون پره تقسیم کرد
اواپراتور کویلی پره دار دارای لوله های مسی به صورت کویل هست که گاز مبرد از درون آن عبور میکند. پره دار کردن اواپراتور با هدف افزایش انتقال حرارت بین محیط و گاز مبرد انجام میگیرد. معمولا تعداد پرههای (فینهای) این نوع از اواپراتور از 7 تا 14 پره در هر اینچ است. کندانسینگ یونیت در بیرون ساختمان و اواپراتور در داخل محیط مورد نظر برای سرمایش مانند سردخانه نصب میشود. در شکل زیر اواپراتور کویلی پره دار نشان داده شده است
اواپراتور کویلی بدون پره که اواپراتور صفحه ای نیز خوانده میشود سیستمی است که انتقال حرارت در آن بدون پره و به صورت جریان طبیعی انجام میگیرد. از این اواپراتور معمولا در دستگاه سرد کننده خانگی مانند یخچال و فریزر و همچنین چیلر استفاده میشود. اواپراتور صفحه ای در زیر نشان داده شده است
کندانسور به سه گروه کندانسور
هوایی
آبی
تبخیری
در کندانسور هوایی، برای مایع سازی گاز مبرد، از هوا استفاده میشود. عبور جریان هوا میتواند به شکل طبیعی یا اجباری باشد. کندانسور هوایی با جریان طبیعی هوا معمولا در یخچال و فریزر خانگی استفاده میشود. در جریان اجباری هوا از فن برای عبور هوا از میان کویل کندانسور استفاده میشود. شکل زیر یک کندانسور هوایی را نمایش میدهد
در سردخانه و سیستم تهویه مطبوع، کمپرسور و کندانسور و سیستم کنترل به صورت یک مجموعه و روی یک شاسی نصب میشود که به آن کندانسینگ یونیت می گویند
در کندانسور آبی از آب به عنوان واسطه انتقال گرما استفاده میشود. آب وارد لوله یا کویل میشود و گاز مبرد داغ وارد پوسته میشود. گرمای گاز داغ به آب انتقال یافته و درنتیجه مبرد گازی به مایع تبدیل میشود. به دلیل هزینه زیاد آب، معمولا از برج خنک کن برای امکان مصرف دوباره آب استفاده میشود. شکل زیر یک کندانسور آبی را نشان میدهد